Strafhof of kerk in Kenia

Het besluit van de rechters van het strafhof om het verkiezingsgeweld in Kenia te onderzoeken, volgt op twee jaren van obstructie en ambivalentie van de Keniaanse overheid om zelf de daders aan te pakken. De hoofdaanklager van het hof, Luis Moreno Ocampo, heeft een geheime lijst met 20 verdachten erop. Aan zes stuks zal hij speciaal aandacht besteden. eind 2010 hoopt hij zijn onderzoek klaar te hebben en begin 2012 wil hij de eerste Kenianen in Den Haag hebben. Veel leidende politici zijn tegen de interventie van het strafhof.

Het is voor het eerst dat het hof een onderzoek heeft goedgekeurd op aanbeveling van Ocampo. De weinige zaken die tot dusver werkelijk bij het hof in behandeling zijn genomen, kwamen of op verzoek van regeringen, of via de Veiligheidsraad van de VN. Dit laatste is van toepassing op de aanklacht tegen de Soedanese president Bashir inzake de massaslachtingen in Darfur.

Geloofwaardigheid
Voormalig secretaris generaal van de VN, Kofi Annan, juicht het besluit van het strafhof toe. Hij bemiddelde gedurende de onderhandelingen over de vorming van de grote (vecht) coalitie na de verkiezingen. echter, Kenia zal een werkelijke test zijn voor het politieke aanzien van het hof. Het valt zeer te bezien of het hof er in slaagt getuigen genoeg bescherming te bieden. Maar meer nog of de aanklager overtuigend bewijs zal kunnen vinden. Activisten klagen dat de beslissing tot interventie veel te laat komt, en dat de aanstichters de bewijzen allang vernietigd hebben. Anderen winden zich terecht op over de onwil en het onvermogen van de Keniaanse overheid om zelf een speciaal Keniaans tribunaal op te richten om verdachten te berechten. Wellicht georganiseerde milities en politie doodden 1100 burgers en verdreven meer dan 300.000 mensen uit hun huizen naar kampen voor internal displaced people.

Strafhof in Kenia
In de laatste uitgave van Africa Confidential kwam ik een artikel tegen dat een goed inzicht biedt op het merkwaardige besluitvormingsproces binnen het strafhof om Kenianen te gaan vervolgen. Het is heel opmerkelijk dat de rechters niet tot een unanieme beslissing konden komen, maar een meerderheidsbeslissing nodig hadden. twee rechters stemden voor, maar de Duitse rechter Kaul stemde tegen. De twee voorstemmers, een Bulgaarse dame en een Italiaan (hoe europees) vonden dat er sprake was geweest van ‘systematisch en wijdverbreide…misdaden tegen de menselijkheid’ en dat er niets gedaan was om de schuldigen op te pakken. De kritiek van rechter Kaul was dat de andere twee rechters de drempel voor een zaak veel te laag hadden gezet en daarmee het werkterrein van het hof gevaarlijk verbreed hebben. terecht vreest hij ervoor dat deze actie het hof kan ‘veranderen in een hopeloos uitgerekt inefficiënt hof’. Hij waarschuwt dat deze actie een ‘uitnodiging vormt tot politiek gemotiveerde en opportunistische onderzoeken’ met een ‘negatief effect op de geloofwaardigheid van het hof.’ eigenlijk lijkt Kaul te zeggen dat hij het maar niets vindt dat Ocampo met de aanklacht kwam. een overheid kon dat in zijn ogen wel met gewenste autoriteit doen. Volgens Kaul is er geen redelijke basis om als strafhof een onderzoek naar Kenia te beginnen. Maar zie, het gebeurt. En daarmee glijdt het hof weer een stukje verder af op zijn schier onvermijdelijke glijvlucht naar beneden.

Den Haag?
Waar het in Den Haag, als de verdachten daar al komen, echt om zal gaan is de vraag naar de mate van organisatie achter de conflicten. Veel leidende Keniaanse politici claimen dat het meeste geweld voortkwam uit een spontane reactie op de verkiezingsfraude en de rest uit legitieme zelfverdediging. Het verschil van mening tussen de drie rechters hierover biedt al heel veel ruimte voor vrijspraak van verdachten. De eerste twee rechters vinden dat ‘de formele aard van de organisatie van een groep geen afgetekend criteria’ zou moeten zijn, maar hun ‘vermogen om schendingen van menselijke grondrechten uit te voeren’. Kaul daarentegen houdt vol dat criminele groepen zonder structuur en lidmaatschap geen controle hebben om een dergelijk beleid uit te voeren’. (hoe subjectief is recht).

Gevaar
Tijdens mijn verblijf in Kenia van 24 maart tot 2 april sprak ik diverse politici uit streken waar veel geweld was geweest. Daar, waar de onderlinge rivaliteit maar net onder de oppervlakte ligt. Zij vreesden zeer voor de gevolgen van de bemoeienis van het strafhof. tot nu toe zijn de namen van de 20 hoofdverdachten nog steeds geheim. Onder hen bevinden zich waarschijnlijk ministers en leiders van politieke groepen. Zij vreesden een nieuwe uitbarsting van polarisatie en geweld op het moment dat deze namen zouden uitlekken. En daartegen zijn geen maatregelen genomen.

Kerk
De etnische factor achter de conflicten wordt vaak te weinig gezien. Historische opgebouwde onevenwichtigheid in verdeling van macht is de hoofdoorzaak van het geweld. In dit land, waar 80-90% christelijk is, moet juist gewerkt worden aan het bouwen van bruggen tussen stammen. Helaas werden ook kerken meegesleurd en etnisch opgesplitst. Van politieke leiders wordt niet veel verwacht. Veel Kenianen hebben hun waarschijnlijk opnieuw ijdele hoop daarom dan maar op het strafhof gevestigd. Maar in het land zelf moet de oplossing gevonden worden. Laat dan nu de kerken en hun leden weer opstaan. Laat hen het voorbeeld geven tot een terugkeer naar werkelijke verzoening, vrede en recht.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen