De Van der Vlies-norm

Details
Bij debatten over de overheidsfinanciën gaat het vaak over allerlei detaillistische en technische zaken. Dan komen begrippen aan de orde als baten-lastendienst, kasschuiven, financiële structuurversterking en capital relief instruments. Nu wil ik niet suggereren dat Van der Vlies hier geen bijdrage aan geleverd heeft, maar voor mij lag zijn grootste bijdrage niet in de details maar op de hoofdlijn. Die is feitelijk veel belangrijker.

Hoofdlijn
De grote vraag bij financiën is altijd weer hoe de verhouding is tussen inkomsten en uitgaven. De overheid heeft, via het politieke proces, altijd de neiging meer uit te geven dan er binnenkomt. Dat kan zolang de economie maar fors groeit. Simpel gezegd, als het tekort van de overheid kleiner is dan de groei van de economie, dan is er niets aan de hand. In procenten van het inkomen neemt de staatsschuld dan immers niet toe, maar af. en zolang de staatsschuld niet toeneemt, nemen de rentebetalingen niet toe en is er geen probleem. De hoofdlijn is dus om te zorgen dat de uitgaven niet uit de hand lopen in vergelijking met de inkomsten.

Historie
In figuur 1 is de ontwikkeling van de staatsschuld weergegeven tussen 1900 en 2010. Opvallend is de grote stijging tussen 1980 en 1985. Van der Vlies begon als Kamerlid in juni 1981, midden in deze periode met explosieve stijging van de staatsschuld. Mogelijk dat hem dit vanaf het begin alert heeft gemaakt op een onbalans tussen uitgaven en inkomsten. Opvallend is ook dat de explosieve stijging zich herhaald in de laatste jaren van het Kamerlidmaatschap van Van der Vlies. Wat dat betreft heeft zijn alertheid helaas niet geholpen. Hoewel de laatste verkiezingscampagne duidelijk maakte dat men nu wel massaal alert is geworden op het belang van gezonde overheidsfinanciën.

Van der Vlies-norm
Begin 2010 werd duidelijk dat Nederland voor een grote opgave staat. Om te voorkomen dat de staatsschuld in de toekomst explodeert, moet fors bezuinigd worden. In totaal gaat het om een bedrag van 29 miljard euro. een dergelijk bedrag bezuinigen is alleen mogelijk als forse ingrepen gedaan worden in het overheidsapparaat, de zorg, het onderwijs en de sociale zekerheid. Nu kan daar best het een en ander gebeuren, maar toch zijn het vaak geen ingrepen die je niet zou doen als er meer geld voorhanden zou zijn. Het was dus beter geweest als we er ruimer voor gestaan hadden. en dat had gekund als de Van der Vlies-norm gevolgd was. Die norm, en ik geef toe dat ik ter plekke een nieuwe naam bedacht heb, houdt in dat er in principe geen overheidstekort moet zijn en dat de staatsschuld zo snel mogelijk wordt afgebouwd.

Een van de eerste keren dat ik met de Van der Vlies-norm in aanraking kwam, was tijdens het schrijven van het verkiezingsprogramma 2002-2006. toen pleitte hij, ondanks het feit dat het economisch niet echt voor de wind ging, voor meer bezuinigingen zodat de staatsschuld afgebouwd zou worden. Zijn redenering was dat we wel kunnen wachten op vette jaren, maar dan gaat de politiek juist cadeaus uitdelen aan de burger. In magere jaren betoogt de politiek dat bezuinigen niet kan omdat de economie nog meer geremd wordt. In vette jaren wordt beweerd dat bezuinigen niet kan omdat het volk al zwaar geleden heeft in de magere jaren. Zo wordt er dus nooit bezuinigd. De Van der Vlies-norm doorbreekt dit, door als het even kan op de rem te staan en elke mogelijkheid te bezuinigen te benutten.

Als de Van der Vlies-norm vanaf het begin van zijn aantreden gevolgd zou zijn, dan zou nu niet zo zwaar ingegrepen hoeven te worden in allerlei belangrijke issues. Bij een staatsschuld van nul, zouden we 12 miljard aan rente bespaard hebben en dat bedrag loopt de komende jaren nog fors op. In feite zou het betekenen dat we de komende kabinetsperiode slechts 3 miljard zouden moeten bezuinigen en op lange termijn zo’n 10 miljard. Dat had hele andere verkiezingen tot gevolg gehad. een zeer belangrijke norm dus.

Mooie basis
De Van der Vlies-norm is slechts een voorbeeld uit een rijk scala aan politieke erfenissen waar de nieuwe fractie op voort kan bouwen. Daar ben ik dankbaar voor, omdat het een goed fundament geeft om de komende jaren tal van belangrijke discussies te voeren. Diverse malen hoopte ik bij vorige verkiezingen van de kennis van Van der Vlies directer te mogen gaan profiteren, maar een driemanschap zat er niet in. toch heb ik vooral in verkiezingscampagnes en in de voorbereidingen daarbij veel opgestoken van de enorme ervaring en deskundigheid die hij heeft opgebouwd.

Bas, bedankt! Maar bovenal dank ik de Heere voor wat hij in jou aan ons gegeven heeft. Want het gaat niet om ons, maar om Zijn eer. Het ga je goed, in alle dingen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen