De pijn van Kootwijkerbroek

Vroeger kreeg het besmettelijke MKZ-virus de ruimte om uit te razen. In 2001 niet. Door transportverboden en het ruimen van alle bedrijven met koeien, varkens, schapen en geiten in een straal van twee kilometer om een besmet verklaard bedrijf probeert men de opmars van het virus te stuiten (ringruiming). Preventieve vaccinatie zonder ruimen is helaas niet toegestaan, omdat de exportpositie van Europa en Nederland dan in gevaar komt. De uitbraak treft ook Kootwijkerbroek. Eén bedrijf wordt besmet verklaard, 240 bedrijven met in totaal 60.000 dieren worden geruimd. De emotie is gebleven. Tot op de dag van vandaag betwijfelt Kootwijkerbroek de juistheid van de besmetverklaring.

Oud-fractievoorzitter Van der Vlies heeft gezegd dat de strijd tussen het ministerie van Landbouw (EL&I) en Kootwijkerbroek is verzand in een juridisch steekspel, “niet op de vierkante millimeter, maar op een honderdste daarvan”. Niet verwonderlijk. Dat bleek tijdens de hoorzitting op 18 maart jl. waar de Stichting Onderzoek MKZ Crisis Kootwijkerbroek, tien jaar na dato, voor enkele juristen van het ministerie haar verhaal kon doen. Kamerlid Dijkgraaf en ondergetekende waren op deze hoorzitting aanwezig.

Niet verwonderlijk

Twee verschijnselen van MKZ zijn blaren en hoge koorts. Beide zijn níet vastgesteld bij de kalveren op het enige besmet verklaarde bedrijf in Kootwijkerbroek. Ook niet bij het enige uiteindelijk besmet verklaarde kalf. De verantwoordelijke bestuurders gingen echter wél uit van ernstige klinische verschijnselen van MKZ. Dat is vreemd. Het tekent de grote tekortkomingen in communicatie en gevolgde procedures. De labuitslagen van verschillende monsters spreken echter duidelijke taal… of niet? De geaccepteerde testmethode levert maar voor één monster van één kalf een positieve uitslag op voor MKZ. De bewijsvoering voor de aanwezigheid van MKZ ligt dus niet dik bezaaid. Niet verwonderlijk dat het juridische steekspel zich daarom op een vierkante millimeter of kleiner afspeelt. Als maar bij één monster MKZ is geconstateerd, moet op de testuitslag niets af te dingen zijn, zeker bij een ingrijpende ringruiming. Tijdens de hoorzitting nam Kootwijkerbroek juist die éne testuitslag en de onderliggende procedures onder vuur. Of de vele bezwaarpunten al dan niet terecht zijn, kunnen wij niet beoordelen. Het ministerie van EL&I moet zich hier binnen drie maanden over uitspreken. Daarna hebben de betrokken Kootwijkerbroekers de mogelijkheid om opnieuw naar de rechter te stappen.

Een relevante vraag is nu: zijn gemaakte fouten en onzorgvuldigheden in procedures en communicatie zodanig groot dat de vaststelling van MKZ-besmetting en het daaropvolgende besluit tot ringruiming niet gedaan had mogen worden? De SGP zou graag zien dat deze vraag niet weer neergelegd wordt bij juristen. Waarheidsvinding is meer gebaat bij openheid en arbitrage door onafhankelijke deskundigen dan bij een nog enkele jaren durend juridisch steekspel. Een Kamermeerderheid lijkt deze lijn te steunen. Voor een concreet voorstel wachten wij eerst de uitspraak van het ministerie af.

Openheid

Op de achtergrond spelen veel meer zaken een rol. Het gebrek aan begrip en meeleven bij toenmalig minister Brinkhorst. Het niet mogen vaccineren. Onjuiste of ontbrekende berichtgeving tijdens de MKZ-uitbraak. Een verondersteld besmettingsspoor van Oene naar Kootwijkerbroek. Hoewel onjuist, zijn excuses nog niet gedaan. Maar één besmetting in Kootwijkerbroek, terwijl het virus heel besmettelijk is. Hoge strafkortingen. Eén element verdient aandacht. De opvolger van minister Brinkhorst, Veerman, beloofde aan Kootwijkerbroek dat hij alle relevante documenten inzake de besmetverklaring openbaar zou maken. Dat is later echter geweigerd. Kunt u zich voorstellen dat deze weigering de twijfels over de gang van zaken rond de besmetverklaring versterkte? De rechter heeft korte metten gemaakt met deze weigering. Hoewel documenten bij stukjes en beetjes openbaar zijn gemaakt, wordt een deel nog achter de hand gehouden. Via Kamervragen heeft de SGP deze terughoudendheid al enkele keren aan de kaak gesteld. Wij blijven pleiten voor volledige openheid. Zonder openheid is waarheidsvinding en herstel van vertrouwen lastig.

Herstel vertrouwen

Het wantrouwen van Kootwijkerbroek richting de overheid is sinds 2001 groot. De nieuw aangetreden staatssecretaris Bleker heeft laten weten dat hij wil werken aan herstel van vertrouwen. Hij heeft inmiddels ook acte de présence gegeven in Kootwijkerbroek. Dat is positief, maar niet genoeg. Hij zal ook meer openheid moeten geven en serieus in moeten gaan op de kritiek vanuit Kootwijkerbroek.

Hier ligt ook een opgave voor Kootwijkerbroek. Ik denk aan de gevechten tussen inwoners van Kootwijkerbroek en de ME. Ik denk aan de onverhulde dreigementen richting overheidsdienaren. De documentaire ‘Mannen van Kootjebroek’ toont dezer dagen opnieuw de beelden van deze gevechten en dreigementen. Geen visitekaartje. Naast alle begrijpelijke emotie trof mij deze passage: “Wat hebben we eigenlijk de Naam van Christus schande aangedaan.” Hier ligt ook een opgave voor Kootwijkerbroek.

De SGP blijft betrokken. Ook met het oog op de toekomst. Nog steeds zijn er onvoldoende afspraken gemaakt over het vaccineren van dieren bij een nieuwe uitbraak van MKZ. Wij zullen dit in de Tweede Kamer opnieuw aan de kaak stellen. Het is onze opgave om te voorkomen dat de economie opnieuw de ethiek gaat bijten.

Hans Maljaars Beleidsmedewerker SGP-fractie Tweede Kamer

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen