Bedreiging met kansen

In de vorige aflevering van de rubriek ‘Plaatselijk actief’ stonden zeven aspecten van goed bestuur centraal. De conclusie was dat een bestuur dat op de genoemde zeven fronten sterk staat, klaar is om de kiesvereniging te vitaliseren. Tegelijk kunnen echter allerlei bezwaren en vragen opkomen, ook bij een bestuur dat op orde is. “Er komen steeds minder mensen op onze ledenvergadering.” “We kunnen haast geen ledenwervers meer vinden.” “Wat moeten we nog meer doen om leden te betrekken?”

Deze bezwaren en vragen zijn niet onterecht. Allerlei onderzoeksbureaus zien steeds meer bedreigingen op verenigingen afkomen. Met ‘bedreigingen’ bedoelen zij ontwikkelingen die het bestaan van de vereniging ter discussie stellen. Het kan gaan om het hebben van te weinig leden, het niet opvullen van de bestuursvacatures of het niet bereiken van nieuwe generaties. Ten grondslag aan deze bedreigingen liggen volgens diverse onderzoeksbureaus maatschappelijke veranderingen (trends) die doorwerken naar de verenigingen. Zoals uit dit artikel blijkt, gaan deze ontwikkelingen niet aan de gereformeerde gezindte, dus ook niet aan de SGP, voorbij.

Trends

Wat zijn dan die trends in de maatschappij waar verenigingen mee te maken krijgen? De eerste is dat leden een toename van mogelijkheden, eisen en verlangens hebben. Anno 2011 is er zo veel te doen aan activiteiten. Een lid wil dat zijn stem gehoord wordt en zijn wens het liefst meteen vervuld. Als de ene vereniging niet bevalt, kiest hij voor een andere. Bovendien lijkt het alsof leden na een paar jaar lid te zijn geweest, toe zijn aan iets nieuws. Of leden hebben geen behoefte om zich op de vereniging te laten zien en zitten liever een avondje thuis achter de laptop.

Een tweede trend is de wisselende voorkeur en waardepluriformiteit. Dit jaar kan de interesse van een lid nog uitgaan naar het onderwerp van Bijbelse politiek, maar volgend jaar wil hij echt iets gaan doen met dak- en thuislozen. Of een lid is van mening dat de SGP de meest principiële partij is, maar heeft afgelopen verkiezingen toch gekozen voor een strategische stem op het CDA en is van plan om volgende verkiezingen PVV te stemmen, want die verwoorden zo goed hoe hij over ‘al die moslims’ denkt. Kortom: hadden leden voorheen een continue voorkeur en vaste waarden, nu kan dat zelfs per jaar verschillen.

Een derde en laatste trend is dat jongeren een andere kijk op binding hebben. Was het voorheen vanzelfsprekend om lid te zijn van bepaalde verenigingen, door de ontzuiling verdwijnt die vanzelfsprekendheid – ook in de gereformeerde gezindte! Huidige en toekomstige generaties leden binden zich niet snel aan één maatschappelijk onderwerp of aan één vereniging; zij zijn ‘grenzelozer’. Ook worden jongeren wel gekarakteriseerd als meer individualistisch en minder solidair.

En dan zijn de overige bedreigingen nog niet eens genoemd, zoals de weinig beschikbare tijd die de Nederlander in 2011 heeft. Het werk is intensiever geworden, het gezin drukker en lichaamsbeweging om gezond te blijven belangrijker. De tijd die overblijft om zich te laten zien op een politieke bijeenkomst is erg klein geworden, laat staan dat een lid in het bestuur wil plaatsnemen.

Let op: dit is geen klaagzang van een SGP-kiesvereniging die er geen gat meer in ziet. Dit zijn trends die gerenommeerde onderzoeksbureaus signaleren bij ledenverenigingen. De trends hebben veel overlap met elkaar; ze vullen elkaar aan. Daarbij komt dat ze in essentie ook niet als ‘slecht’ te benoemen zijn (met uitzondering misschien van de tweede trend). Immers, inzet voor dak- en thuislozen is niet slechter dan ledenwerven voor de SGP-kiesvereniging. Meer aandacht voor het gezin in deze samenleving is hard nodig. Maar de kiesverenigingen merken de gevolgen wel. En door de trends neemt de concurrentie tussen verenigingen (ook binnen de gereformeerde gezindte) wel toe!

Gevolgen

Er is weinig verbeelding voor nodig om te zien wat de uitwerking van deze maatschappelijke trends op SGP-kiesverenigingen is. Wanneer kiesverenigingen het hun leden niet naar de zin maken, is de kans groot dat zij de kiesvereniging verlaten. Er zijn immers genoeg andere mogelijkheden die in hun behoeften voorzien. Elke kiesvereniging zal ook de concurrentie van andere (reformatorische) verenigingen en activiteiten kennen. Tijdens de politieke debatavond van de SGP vergadert in het slechtste geval ook de plaatselijke NPV en worden er in de omgeving twee concerten gegeven.

En wat te denken van de beschikbare tijd die de gemiddelde SGP’er heeft? In plaatsen met weinig leden voor de SGP hebben kiesverenigingen regelmatig moeite om nieuwe bestuurskandidaten te vinden. Gevolg is dat het bestuur ook zelf minder tijd vrijmaakt voor de kiesvereniging. De animo voor de SGP is immers toch niet groot.

Het moeilijkste voor kiesverenigingen is waarschijnlijk de tweede trend: de wisselende voorkeuren en de waardepluriformiteit. Hoe kan een SGP-fractie in de gemeenteraad nu goed de achterban vertegenwoordigen bij sterk wisselende preferenties? Bovendien is het moeilijk om hierbij leden te binden aan de SGP. Al ook de SGP-achterban aan deze trends niet ontkomt, dan kunnen in de toekomst ledenaantallen nog wel eens gaan teruglopen in plaats van dat ze blijven doorstijgen, zoals nu het geval is.

Nogmaals: geen enkele SGP-kiesvereniging hoeft zich alleen te voelen als ze de gevolgen van de genoemde trends merkt. De trends worden waargenomen door alle en allerlei soorten verenigingen in Nederland. Op het seminar van Boer & Croon waar het genoemde onderzoek ‘Een duurzame toekomst van verenigingen’ gepresenteerd werd, bleek dat naast de SGP zowel de ANWB, BNN, de Consumentenbond, Humanitas, de SP, Vereniging Eigen Huis, Yarden en nog vele andere verenigingen met dezelfde vragen lopen.

Kansen

Wat onderzoeksbureau Boer & Croon het meeste zorgen baart, is dat verenigingen nog niet in actie komen. Ze onderschrijven allemaal de noodzaak om aan de slag te gaan, maar men komt nog niet in beweging. Terwijl men weet dat de tijd daar is om dit wel te doen. Aan de kansen en mogelijkheden ligt het niet. Want die zijn er ook, naast alle bedreigingen die op de kiesverenigingen afkomen. Voor SGP-kiesverenigingen liggen die kansen bij de drie criteria voor het vitaliseren van kiesverenigingen:

- Leden en achterban vinden, binden en boeien én betrekken bij Bijbels genormeerde politiek.

- Invloed uitoefenen op de maatschappij en in de plaatselijke (netwerk)samenleving participeren.

- T oekomst veilig stellen door plaatselijke jongeren actief te interesseren voor de SGP.

Waar liggen die kansen concreet? Bij het eerste criterium – de leden en de achterban – liggen er kansen om de leden beter te leren kennen. Wat willen leden eigenlijk? Wat verwachten ze van de SGP-kiesvereniging? Hoe kunnen zij zich inzetten voor de SGP-fractie? Hoe ziet voor hen de ideale kiesvereniging eruit en wat organiseert die? In plaats van dat het bestuur elk jaar hetzelfde programma heeft, wordt het nu uitgedaagd in te spelen op de behoeften van leden.

Waar bij het eerste criterium ook kansen liggen, is het organiseren van activiteiten met andere verenigingen (zelfde grondslag, ander doel). Hierbij is te denken aan de NPV of verenigingen van kerken. Door samen te werken, valt de anders bestaande concurrentie weg en behalen meerdere verenigingen hun doel met een beter resultaat.

Bij het tweede criterium – maatschappelijke inzet – zien diverse onderzoeksbureaus dat de overheid steeds meer interesse krijgt voor verenigingen. De overheid ziet graag dat mensen zich maatschappelijk inzetten, maar in de huidige economische omstandigheden is het voor de overheid niet mogelijk om hierin te investeren. Verenigingen krijgen daarom steeds meer een brugfunctie naar de maatschappij. Een brugfunctie tussen generaties, maatschappelijke lagen en etnische achtergronden. Het meest sprekende voorbeeld hiervan is de Wmo, waarin kerken een belangrijke rol zijn gaan spelen. Op het terrein van maatschappelijke inzet liggen dus kansen om als kiesvereniging een plekje in te nemen in de lokale maatschappij.

Op het terrein van het derde criterium – interesseren van jongeren – liggen ook kansen. De huidige generatie mag zich dan anders opstellen, ook zij kan door verenigingen bereikt worden. Het betekent wel dat de kiesvereniging voor hen op een andere manier moet functioneren. De reden is dat jongeren – zo zeggen de onderzoeken – meer individualistisch zijn en minder solidariteit tonen. Jongeren van nu worden voornamelijk lid om te kunnen netwerken en zichzelf verder te kunnen ontwikkelen. Gebruik van sociale netwerken wordt gezien als een belangrijk instrument om de jeugd te benaderen.

Tegelijk is dit stereotype beeld van jongeren relatief, net als de geschetste trends in dit artikel. De trends en stereotypen zullen zeker terug te vinden zijn in de maatschappij, maar per persoon kunnen er grote verschillen zijn. Zo zijn er genoeg christelijke jongeren te vinden die zich wel willen inzetten voor een ander en kiesverenigingen soms ‘egoïstisch’ vinden, omdat ze alleen de eigen achterban voeden. Zij zien kansen op het terrein van het tweede criterium. Het is aan de kiesverenigingen om erachter te komen welke trends en stereotypen op hun kiesvereniging van invloed zijn. Daarvan uit kunnen ze bekijken wat hun leden en de jongeren willen en hoe het bestuur op deze behoeften kan inspelen.

Nieuwe manier

Vraagt dit van kiesverenigingen een herbezinning op de wijze van verenigen? Het antwoord is: ja. Tegen de achtergrond van deze bedreigingen en kansen zullen kiesverenigingen moeten nadenken over hoe zij vitaal kunnen zijn! Dat betekent niet dat er een oppervlakkige vereniging uitkomt die alleen doet waar ‘men behoefte aan heeft’. Alle onderzoeken over verenigingen laten juist zien dat in 2011 en in de toekomst de identiteit van verenigingen steeds belangrijker wordt.

Wie is de vereniging? Waar staat ze voor? Wat hebben leden aan haar? Waarom is zo’n vereniging nodig in de samenleving? Hoe bereikt ze met die identiteit haar jongeren? Identiteit is voor politieke partijen essentieel om leden aan te trekken en te behouden. Niet alleen voor ouderen, ook voor jongeren. Identiteit is de vraag naar toegevoegde waarde, die vorig seizoen in De Banier behandeld is.

Deze nieuwe manier voor verenigingen doet dus geen geweld aan het doel en de grondslag van de SGP. De wijze waarop mag anders moeten, het inzetten op Bijbelse politiek blijft hetzelfde. Dat was, is en blijft de identiteit van de SGP. Daarop kan de SGP zich onderscheiden van anderen. Zeker als ze de juiste manieren weet te vinden om haar achterban te bereiken, om met beide benen in de maatschappij te staan en om jongeren te vinden die zich in de toekomst willen inzetten voor de SGP.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen