Babylonische spraakverwarring

De vragen die de SGP over Noord-Korea stelde werden in de Kamer breed ondersteund. Andere partijen tekenden mee. Van der Staaij: “Bij zoveel onrecht en lijden mag de internationale gemeenschap niet wegkijken. Voorkomen moet worden dat de mensen in de kampen van Kim Jong vergeten worden. Alleen al daarom is het goed hier keer op keer aandacht voor te vragen.”

Speciaal punt van aandacht is China. De Chinese autoriteiten zetten consequent alle vluchtelingen uit Noord-Korea direct terug over de grens. De SGP en de andere partijen die de vragen hebben ondertekend willen dat er internationaal druk moet worden uitgeoefend op de Chinezen om daar een eind aan te maken.

Europa

De afgelopen weken gaat het in Den Haag vooral over Europa. Hoe je het ook wendt of keert, we zitten met z’n allen in zwaar weer. Ook deze weken viel het EU-woord herhaaldelijk. Van der Staaij gaf premier Rutte de volgende een boodschap mee naar Brussel, waar de zoveelste top werd belegd.

“Heel wat straten in Nederland zijn vernoemd naar de bekende denker en dichter Willem Bilderdijk. Weinig Nederlanders zullen echter nog weten dat Bilderdijk in de woelige Franse tijd een bijzonder stuk proza schreef: “Opregt verhaal van de ongelukkige reis van het Schip Europa”. U raadt het al: in dit verhaal was er heel wat deining over de te volgen koers.

Ik moest denken aan dit verhaal bij de voorbereiding van dit debat. Ook nu beleven we immers weer spannende tijden. Opnieuw is er deining in en over Europa. De crisis rond de euro vraagt om krachtige maatregelen. Daarvoor is breed draagvlak nodig. Anders wordt het niets. En daar ligt nu precies het probleem. Het van bovenaf afdwingen van een politieke eenheid, maakt de weerstand van veel burgers tegen de Europese Unie als instituut, alleen maar sterker. Onbekommerd voortvaren op de integratieweg leidt tot niets.

Pensioenen

De euro zelf is het symbool van een kunstmatige, van bovenaf gedicteerde eenheid. Ze verdoezelde de daadwerkelijke grote verschillen in economische politiek en economische kracht. Landen bij elkaar brengen onder één munt, kan alleen als die landen ook naar elkaar toegroeien. Convergentie noemden ze dat. De SGP heeft er nooit in geloofd. Het essentiële probleem van de landen van Zuid-Europa is dat de economie te weinig concurrentiekracht heeft.

Gelet op de gigantische problemen zou je verwachten dat men in Europa en Brussel pas op de plaats zou maken. Maar Brussel dreigt te kiezen voor de vlucht naar voren door nog meer bevoegdheden naar de Europese Unie over te hevelen. Nu wordt zelfs al gesproken over gelijke regels voor pensioenen. Het is toch de wereld op zijn kop als over dit soort thema’s in Brussel zou worden beslist. De premier heeft in het verleden vele malen aangegeven dat Brussel niet aan onze pensioenen moet komen. Houdt hij dit vol?

Afslanken

De SGP is erop tegen dat Brussel meer gaat doen. Brussel moet juist afslanken. En wat ze doet, moet beter gedaan worden. Klein en fijn, zo zien wij Brussel. De oplossing: ‘op volle kracht vooruit’ met de Europese integratie, delen wij beslist niet.

Wat moet er dan nu gebeuren? Ik noem vier dingen die de SGP-fractie van belang vindt.

• Europa moet bezuinigen. Er moeten niet meer taken bij, maar juist taken af. Laat Brussel afblijven van onderwerpen als pensioenen, onderwijs en burgerschap. De bureaucratie en regeldrift moet nu eens echt worden aangepakt.

• Brussel moet ruimte bieden aan landen die zich gewoon aan de afspraken houden. Er mag geen zeggenschap overgedragen worden voor landen die doen wat gedaan moet worden. Het is prima dat allerlei aanbevelingen worden gedaan, mits het een nationale bevoegdheid blijft om daarmee te doen wat men denkt dat goed is.

• Europa dient zich vasthoudend op te stellen tegenover landen die zich niet aan de afspraken houden. Men moet landen onder curatele kunnen stellen en uiteindelijk uit de eurozone kunnen zetten. Zonder deze druk kunnen landen de huidige problemen laten voortduren omdat ze weten dat ze toch wel gered worden. Afspraken moeten nagekomen worden.

• De EU moet Europa ernstig onder ogen zien dat convergentie van landen een te hoog gegrepen ideaal kan zijn. Ontvlechting van de eurozone moet dan ook als een reële optie worden beschouwd. (…)

Zelfoverschatting

Wij moeten toe naar een Europa dat wegblijft van overmoed en zelfoverschatting, een Europa dat niet wordt opgeslokt door de oerkrachten van het mateloze en het grenzeloze. De torenbouw van Babel bracht alleen maar spraakverwarring. Zoals de toren van Babel het symbool is van overmoed en spraakverwarring, zo is er ook een symbool van behoud en veiligheid. Dat is de ark van Noach. Een goede staat heeft trekken van een ark. In de Europese geschiedenis is het beeld van het schip van staat bekend; je vindt het al in het oude Griekenland van Solon en Plato. Ik verwees aan het begin van mijn bijdrage niet toevallig naar de Nederlandse dichter Willem Bilderdijk, die ook over dat schip sprak. Een schip van staat dat stabiel blijft in een woelige zee, is wat het schip Europa nodig heeft.”

2/3 meerderheid

De SGP wil dat Europese verdragen waarin nationale bevoegdheden worden overgedragen aan ‘Brussel’ pas van kracht worden als de Tweede en de Eerste Kamer daar met tweederde meerderheid mee in hebben gestemd. Nu is dat nog de normale meerderheid van de helft plus één.

Van der Staaij vindt dat deze lichte procedure geen recht doet aan de werkelijkheid. Hij wijst erop dat andere landen óók een speciale procedure hanteren: “De enorme doorwerking van de Europese verdragen in onze rechtsorde vormen voldoende reden om een hogere drempel in te voeren voor de goedkeuring van Europese verdragen. In verschillende EU-lidstaten is dat al volstrekt normaal. Het is gewoon een grote onevenwichtigheid dat zonder enige extra waarborg de helft-plus-één kan besluiten tot vergaande overdracht van bevoegdheden aan Europa die de nationale soevereiniteit uithollen. Dat moet anders en beter.”

De initiatiefwet van de SGP is in 2009 in de Tweede Kamer behandeld. Daarna heeft de Staatscommissie die keek naar een mogelijke aanpassing van de Grondwet zich erover gebogen. Van der Staaij vindt het daarom nu de tijd om de wet in stemming te brengen. Hij stuurde hier een brief over aan Kamervoorzitter Verbeet. Hierbij de tekst:

Kamervoorzitter Verbeet

“Hierbij wil ik graag het volgende aan u voorleggen. In de Tweede Kamer is bovengenoemd initiatiefwetsvoorstel van ondergetekende aanhangig.

Dit wetsvoorstel impliceert concreet: De Grondwet dient zodanig gewijzigd te worden dat voor goedkeuring van verdragen waarop de Europese Unie is gegrondvest voortaan een tweederde meerderheid is vereist. Het hanteren van een drempel van twee derden vormt een erkenning van het gegeven dat de Europese verdragen grote invloed op onze rechtsorde hebben. Ze zouden daarom alleen met een breed draagvlak in de volksvertegenwoordiging goedgekeurd mogen worden.

Dit wetsvoorstel is in 2009 in eerste en tweede termijn plenair behandeld in de Tweede Kamer. De stemming erover is echter aangehouden, in afwachting van advisering hieromtrent door de Staatscommissie Grondwet.

Het inmiddels beschikbare en recent door de Kamer besproken advies van deze Staatscommissie geeft geen aanleiding tot inhoudelijke wijziging van het betreffende wetsvoorstel. Integendeel. Ook de Staatscommissie concludeert dat de parlementaire goedkeuringsprocedure ten aanzien van Europese verdragen aanscherping behoeft. De staatscommissie concludeert dat de bestaande procedure van artikel 91 tot op heden zelden wordt gevolgd. Zelfs als een verdrag verregaande en ingrijpende opdracht en overdracht van bevoegdheden mogelijk maakt, wordt vaak volstaan met slechts een gewone meerderheid. In veel lidstaten van de Europese Unie is het juist gebruikelijk dat er een bijzondere procedure is voor het overdragen van bevoegdheden aan internationale organisaties.

Unaniem

De Staatscommissie is daarom unaniem van mening dat een ruimere toepassing van artikel 91, lid 3 wenselijk is om het normatieve karakter van de Grondwet en de constitutionele legitimiteit van het Nederlandse buitenlandse beleid en de Nederlandse deelname in internationale samenwerkingsverbanden te versterken.

De meerderheid van de Staatscommissie vindt Grondwetswijziging noodzakelijk. In aansluiting op de gebruikelijke praktijk in de meeste lidstaten van de Europese Unie voorziet mijn wetsvoorstel in een bijzondere procedure. Nu het advies van de Staatscommissie door zowel Eerste en Tweede Kamer is behandeld, is naar mijn mening het moment gekomen om dit wetsvoorstel in stemming te brengen.

Ik voeg aan het voorgaande graag het volgende ter motivering toe. Niet alleen het advies van de Staatscommissie maakt het in stemming brengen van het wetsvoorstel opportuun, maar ook de huidige ingrijpende ontwikkelingen op Europees niveau, die hun doorwerking hebben naar de lidstaten. Het recent aanvaarde ESM-verdrag is daarvan een duidelijk voorbeeld.

De verwachting is dat er meer vergelijkbare, ingrijpende verdragen zullen komen die zien op verdergaande politieke integratie op Europees niveau. In dat licht is het van groot belang om een parlementaire goedkeuringsprocedure te hebben die past bij de positie van de Europese Unie in onze nationale, constitutionele orde.

Rechtsorde

Op dit ogenblik staat de huidige wijze van goedkeuren door het parlement van Europese verdragen (lichte procedure) in schril contrast met de zware doorwerking van de Europese unie in onze rechtsorde. Terwijl voor aanvullingen en wijzigingen van onze grondwet een zware procedure en gekwalificeerde meerderheid nodig is, kan een vergaande overdracht van bevoegdheden aan de Europese Unie mogelijk worden gemaakt met een gewone Kamermeerderheid. Deze onbalans is het probleem waarvoor mijn wetsvoorstel een oplossing wil aandragen; mede in het licht van het gegeven dat het huidige artikel 91 lid 3 van de grondwet tot nu toe niet bruikbaar is gebleken voor de goedkeuring van verdragen waarop de Europese Unie is gegrondvest.

Mijn wetsvoorstel beoogt derhalve de geconstateerde constitutionele onevenwichtigheid te repareren. De positie van Europa in onze rechtsorde vormt naar mijn mening aanleiding om bij de wijziging en aanvulling van de Verdragsbasis van de Unie een grondwettelijke procedure te volgen die daarmee in overeenstemming is: een tweederde meerheid. Positieve bijkomstige effecten zijn: het versterken van de democratische legitimatie, het versterken van de positie van het parlement bij onderhandelingen, en de erkenning van onze bijzondere verhouding tot de Europese Unie.”

Over de wet is dinsdag 3 juli in de Tweede Kamer gestemd. De uitslag was bij het ter perse gaan van De Banier nog niet bekend.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen