Meer gekregen dan verwacht

Er moest wel heel veel voor gebeuren, wilde de SGP een tweede zetel in de Eerste Kamer krijgen. Dat was de verwachting voor de verkiezingen. Gelukkig gebeurde er veel. Niet alleen werd de minimale verkiezingswinst geboekt die nodig was – een extra zetel in zowel Gelderland, Utrecht als Zuid-Holland – er kwam nog meer bij. Ook in Flevoland won de SGP een zetel, in Zeeland zelfs twee (zie tabel 1). Dat de SGP van 12 naar 18 Statenzetels zou gaan, was vooraf als het meest positieve scenario bestempeld.

De verwachtingen voor de waterschapsverkiezingen waren laag. De vorige keer was de opkomst slechts 22,7%. Dat was toen de waterschappen in 2008 alléén verkiezingen hadden. Nu in 2015 de koppeling gemaakt werd met de Provinciale Statenverkiezingen, was verwacht dat door de hogere opkomst het aantal SGP-zetels in de waterschappen ongeveer zou halveren. Niets bleek minder waar. Inderdaad was de opkomst hoger: 43,5%. Maar de SGP verloor per saldo slechts een zetel en ging van 16 naar 15 waterschapszetels.

Vergelijking met 2011
De SGP nam in 9 provincies deel aan de Provinciale Statenverkiezingen. In 7 daarvan deed ze zelfstandig mee, in 2 in samenwerking met de ChristenUnie. In Zeeland haalde de SGP de meeste zetels, namelijk 6.
Drenthe was de enige provincie waar de SGP meedeed maar geen zetel haalde. Gezien de afstand tot de hoge kiesdeler lijkt hier alleen kans op een zetel als er wordt samengewerkt met de ChristenUnie, zoals ook in Noord-Holland en Noord- Brabant gebeurt.

Wie de cijfers wat beter bekijkt (zie tabel 2) ziet dat de SGP in vergelijking met 2011 maar liefst 26.631 stemmen won; daar zitten ook de stemmen voor de samenwerking ChristenUnie/SGP bij in. Die samenwerking van de ChristenUnie/SGP in Noord-Holland haalde de grootste stemmenwinst binnen, met 6331 stemmen. Daarop volgden al snel de zelfstandige lijsten van de SGP in grotere provincies als Zuid- Holland (6185 extra stemmen) en Gelderland (5791 stemmen). Procentueel gezien is Drenthe de grote winnaar (39%), gevolgd door Noord-Holland met 32%.

Gemeenten
De SGP won in alle provincies stemmen. De grootste winst werd behaald in de gemeente Ede, samen met vertrouwde namen als Barneveld, Katwijk, Neder-Betuwe, Bunschoten, Apeldoorn, Goeree- Overflakkee en Veenendaal. Die namen zijn ook in de ‘winstlijstjes’ van de Tweede Kamerverkiezingen 2012 en de gemeenteraadsverkiezingen 2014 terug te vinden.
Goeree-Overflakkee, Putten en Kampen vullen de top tien aan (zie tabel 3). Verlies was er in slechts 15 gemeenten waar de SGP zelfstandig meedeed.

Stijgende lijn
Op de avond van de verkiezingen gaf Kees van der Staaij al aan dankbaar te zijn dat de stijgende lijn wordt voortgezet. Als we de vergelijking trekken met de Tweede Kamerverkiezingen (zie laatste kolom tabel 2), blijkt dat de verschillen in opkomst groot zijn, maar de daadwerkelijke aantallen niet zoveel verschillen. De opkomst bij de Provinciale Statenverkiezingen is 27,1% lager dan bij de opkomst bij de Tweede Kamerverkiezingen. Het verschil in stemmen is echter maar 8,1% lager.

Dat kan twee dingen betekenen. Ten eerste dat de SGP-achterban trouw is opgekomen. Zo staan leden en stemmers van de SGP immers bekend: welke verkiezingen er ook gehouden worden, de SGP-stemmers komen toch wel. Toch is er nog een tweede betekenis. Het valt op dat in Utrecht de SGP meer stemmen heeft gehaald dan bij de Tweede Kamerverkiezingen. Dit kan duiden op het niet alleen weten te bereiken van de achterban, maar ook het aanspreken van nieuwe doelgroepen. Oorzaak hiervoor kan een goede campagne door de provinciale SGP zijn. Het kan ook te maken hebben met de waardering voor de houding die de SGP tegenover het kabinet inneemt of de oproep tot liefde en trouw die Kees van der Staaij op de maandag voor de verkiezingen deed. Waarschijnlijk is het een combinatie van al deze mogelijke oorzaken.

Waterschapscijfers
In totaal zijn er 23 bewoonde waterschappen in Nederland. Op 18 maart deden er 22 mee aan de verkiezingen. Waterschap Vechtstromen hield een jaar geleden al verkiezingen vanwege een fusie. De SGP haalde hier toen 1 zetel. Bij de verkiezingen van 18 maart deed de SGP in iets meer dan de helft van de waterschappen (12 in totaal) mee.
Daarbij behaalde ze 18 zetels. Omdat door de combinatielijst er 3 zetels ingenomen worden door de ChristenUnie, komt het totaal voor de SGP op 15 waterschapspolitici uit (zie tabel 4). Het verlies van de enige ChristenUnie/SGP-zetel in waterschap Amstel, Gooi en Vecht komt het hardst aan. Het debuut van de SGP in waterschap Zuiderzeeland is mooi.

Gekeken naar de stemmenaantallen (zie tabel 5) blijkt het aantal stemmen op de SGP (waarbij de combinatielijsten ChristenUnie/SGP zijn meegerekend) verdubbeld te zijn! Per waterschap werden er duizenden stemmen extra binnengehaald. Hier geldt zeker dat bij de lage opkomst van 2008 er heel veel SGP-stemmers zijn thuisgebleven!
Door de combinatie met de Provinciale Statenverkiezingen was dat nu niet het geval en verdubbelde de SGP het stemmenaantal bij meer dan de helft van de waterschapslijsten.

Toekomst
Of de SGP in de provincies meer Gedeputeerden zal leveren en in de waterschappen meer dagelijks bestuurders, is afwachten. Dit is in elk geval wel duidelijk: de goede resultaten van deze verkiezingen geven de SGP een verplichting mee.
Niet alleen voor de provincies, maar ook voor de landelijke en lokale niveaus van de partij. Meer dan ooit weet de SGP niet alleen de eigen achterban te betrekken, maar ook de mensen voor wie de SGP voorheen geen optie was om op stemmen. Het is de dure roeping van elke SGP-politicus om het gegeven vertrouwen niet te beschamen. En het is de uitdaging om al die kiezers in de toekomst opnieuw aan de SGP te binden. Hierdoor zal politiek naar Gods Woord uit steeds meer monden kunnen klinken in raden, Staten en Kamers.

Henri Pool

(Zie voor de tabellen de originele pdf)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen