Boekbespreking

Congresbundel 1989 onder redactie van dr.

W. de Greef en drs. M. van Campen. Uitgeverij De Groot Goudriaan - Kampen, in samenwerking met de Stichting ter bevordering van de kennis van de Reformatie. “Op 11 november 1988”, zo lezen we in het Woord vooraf van de redactie, “werd de Stichting ter bevordering van de kennis van de Reformatie opgericht. Zoals de naam aangeeft, streeft deze stichting ernaar de kennis van de Reformatie te vergroten. Eén van de middelen is het regelmatig organiseren van een congres. Het eerste congres werd op 30 augustus 1989 in Apeldoorn gehouden.

Wij verheugen ons er als redactie over dat de uitgave van de referaten mogelijk is. Zodoende kunt u nalezen wat er op het congres ter sprake gekomen is. Prof. dr. O.J. de Jong (Utrecht) verzorgde het openingswoord. Daarin vindt u meer informatie over de genoemde stichting dan hier in dit ’Woord vooraf’ gegeven kan worden.

Het congres had deze eerste keer geen specifiek thema. Het was de bedoeling dat in de referaten een beeld gegeven zou worden van de stand van zaken betreffende het onderzoek van de Reformatie. Dat is voor een deel gelukt. Prof. dr. W.H. Neuser uit Munster gaf een heldere impressie van het internationale Calvijnonderzoek. Duidelijk werd dat er meer dan genoeg te doen is. Prof. dr. J.P. Boendermaker liet zien dat het Luther-on-derzoek een boeiende en nog niet afgeronde zaak is. De referaten die door prof. dr. G.W. Locher (Bern), prof. dr. W. van ’t Spijker (Apeldoorn) en dr. M. de Kroon (Munster) gehouden werden, laten ons zien wat onderzoek van de bronnen oplevert. Al lezend komen we in aanraking met zaken van toen, die doorwerken tot op de dag van vandaag. Bestudering van de Reformatie is een uiterst vruchtbare aangelegenheid, ook voor kerk en theologie in onze tijd”.

De redactie spreekt de hoop uit dat het gebodene niet alleen de kennis van de Reformatie verdiept en verbreedt, maar dat het ook tot studie stimuleert. We hebben daar niets aan toe te voegen. Deze bundel en de arbeid van de stichting mogen onze belangstelling hebben.

De bundel telt 96 bladzijden en kost ƒ 29,—.

Het roer in Gods handen door ds. L.W. van der Meij.

Uitgeverij De Groot Goudriaan - Kampen.

De ondertitel luidt: Calvijn over de kennis van God als Schepper. Het boek handelt over het eerste deel van de Institutie van Calvijn. Ds. Van der Meij heeft daarover vele artikelen geschreven, die onder de titel Laus Deo in ons blad een plaats vonden. Vele lezers zullen zich die artikelen nog wel herinneren. De laatste tijd was ds. Van der Meij niet de gelegenheid verder te gaan met deze artikelen, maar we mogen verwachten dat onze lezers ze binnen niet al te lange tijd weer in ons blad zullen aantreffen. Een aanbeveling is niet nodig. Het boek beveelt zichzelf aan en we verwachten dat vele lezers van ons blad de artikelen in boekvorm in hun bezit willen hebben. Dat is te begrijpen. Dan ligt de stof veel dichter bij ons. We kunnen gemakkelijk naar zo’n boek grijpen om ons nader op de hoogte te stellen.

Ds. Van der Meij heeft maar weinig in wat hij vroeger schreef veranderd. Hij heeft wel de stof ingedeeld in een twaalftal hoofdstukken. Aan elk hoofdstuk gaat een aantal latijnse en franse fragmenten van de tekst van de Institutie vooraf, vergezeld van een nederlandse vertaling. Daarmee wil de schrijver tegemoet komen aan allen die belangstelling hebben voor de taal waarin de Institutie oorspronkelijk werd geschreven. Aan het einde van het boek is een tekstregister opgenomen. Dat is ook van groot belang. Tenslotte: men haaste zich om het boek te kopen en het te maken tot een gids of raadgever, die laat zien dat het roer gelukkig in Gods handen is. Daarin alleen ligt troost en vastheid.

Het boek telt 180 bladzijden en kost ƒ 32,50.

De afscheiding van 1834 in Zeeland door Dr. J. Wesseling.

Uitgeverij De Vuurbaak - Barneveld.

Kort geleden verscheen het tweede deel: Walcheren, Schouwen-Duiveland, Tholen en Sint Philipsland. Het eerste deel zag al eerder het licht. Daarin gaat het over de Bevelanden en Zeeuws-Vlaanderen.

De schrijver heeft dit tweede deel nog mogen voltooien. Hij is kort daarop gestorven. Dr. C. Smits, die ook vele boeken over de afscheiding heeft geschreven en dr. Wesseling persoonlijk gekend heeft, schreef een Ten geleide over het leven en werk van Jan Wesseling. Deze werd op 10 maart 1912 te Gouda geboren en overleed op 23 mei 1989 te Groningen. Hij heeft veel boeken en artikelen op historisch gebied geschreven.

In een Woord vooraf zegt dr. Wesseling over dit laatste werk o.a. het volgende:

“Evenals in het eerste deel het geval was, hebben we ons als tijdsgrens gesteld 1869, het jaar van de vereniging tussen de Chr. Afgescheidenen en de Kruisgemeenten. Uiteraard gaat nu in de rij van lokale gemeenten Walcheren voorop, het eiland waar de legendarische ds. Huibert Jacobus Budding van Biggekerke de initiatiefnemer van de Afscheiding was (al hadden al in 1835 individuele personen in Zeeland zich aan de Hervormde kerk onttrokken).

Door ds. Buddings groot gezag en merkwaardige gaven van aanpak en welsprekendheid was hij de eerste paar jaar ontegenzeggelijk de leidinggevende figuur in de ontstane Afgescheiden gemeenten in Zeeland. Hij was daar trouwens in het begin ook de enige dominee.

In het eerste deel is hij al in sommige hoofdstukken uitvoerig ter sprake gekomen (zie Goes). En ook in dit tweede deel wordt breed en gedetailleerd - o.a. aan de hand van ongepubliceerde persoonlijke brieven - op zijn activiteiten, die een onverwachte afloop hadden, ingegaan.

Daarom opent dit deel met de beschrijving van het ontstaan van de Afscheiding in de Hervormde gemeente van Biggekerke op Walcheren, waar hij zich op Goede Vrijdag 1836 (1 april) aan de Hervormde kerkorganisatie onttrok.

Na Biggekerke komen op Walcheren aan de beurt de Afgescheiden gemeenten van Middelburg (waar ds. Budding nog enige jaren heeft gewoond), Veere, St. Jan ten Heere (Aagtekerke), Vlissingen en Serooskerke.

In sommige van deze genoemde plaatsen zijn we even over de grens van 1869 heen gewipt, omdat daar omstreeks dit jaar de Chr. Gereformeerde kerken zijn ontstaan

(zoals de naam na de vereniging van 1869 was geworden).

Op Schouwen komen aan bod: Haamstede en Zierikzee. Op Duiveland: Nieuwerkerk-Oosterland-Bruinisse. Op Tholen: Oud-Vossemeer, Tholen en Poortvliet, Scherpenisse en St. Maartensdijk. En op Sint Philipsland de plaats met dezelfde naam.

Telkens is ook aandacht geschonken aan vroeger of later ontstane Kruisgemeenten (tot 1869). Af en toe komen enkele Ledeboe-riaanse gemeenten - de gemeenten van ds. Pieter van Dijke en ds. Daniël Bakker - ter sprake, maar slechts zijdelings, want we hebben ons beperkt tot de historie van de Chr. Afgescheidenen en de Kruisgemeenten.” Tot zover dr. Wesseling.

Wie belangstelling heeft voor kerkgeschiedenis rond de afscheiding van 1834 kan hier terecht. In de eerste tijd kwamen allerlei kinderziekten in kerkelijk opzicht openbaar. Als je leest van de begintijd van verschillende gemeenten en de moeilijkheden die er waren en steeds weer kwamen, denk je wel eens: wat is er toch veel menselijks bij geweest. Maar ondanks alles heeft de Heere toch ook in die dagen getoond dat Hij onder de Afgescheidenen die in allerlei formaties uiteenvielen heeft willen wonen en werken. De kerk is nu nog veel meer verdeeld en verscheurd en er is veel vorm zonder wezen, maar we mogen toch met dankbaarheid constateren, dat de Heere nog in allerlei kerkformaties, ook in de Hervormde kerk, doorgaat met Zijn arbeid tot zaliging van zondaren.

We kunnen het boek van harte ter lezing aanbevelen. Het telt 296 bladzijden en kost gebonden ƒ 59.-.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen