Gods verborgen omgang (1)

Hoe zullen wij en onze kinderen overleven? - “Overleven?”, zegt iemand misschien, “Bent u niet zo’n vijftig jaar abuis?” Zo’n vraag was immers actueel in de tijd van de Tweede Wereldoorlog, of in die donkere februarinacht in 1953 toen het zuidwesten van Nederland onder water liep en bijna 200 mensen het leven lieten. Maar nu we alweer jaren in vrede leven en er geen sprake is van nationale rampen, wat voor zin heeft het dan te vragen: Hoe zullen wij overleven? Toch is er alle reden deze vraag te stellen; zij heeft ook heel duidelijk een geestelijke spits. Want al mag het dan waar zijn, dat we nu alweer vele jaren bewaard zijn gebleven voor oorlogen en al leven we in veel opzichten welvarend, toch zijn de gevaren levensgroot. Met betrekking tot de meest wezenlijke vragen van geloof en leven is er een complete kaalslag gaande en de verwarring op kerkelijk en geestelijk gebied rolt als een zee op ons en onze kinderen aan. Zou de vraag dan niet dringen: “Hoe zullen wij overleven in dit tijdsgewricht?” Zal het genoeg zijn als we kerkelijk trouw meeleven, of als we “voor de waarheid” zijn? Hoe goed deze dingen op zichzelf ook zijn, we zullen er niet mee staande blijven in de stormvloed der tijden. Dat zullen we alleen wanneer we iets kennen van de verborgen omgang met God.

De betekenis van een woord

Deze uitdrukking is ontleend aan de woorden uit de psalm die de meeste van ons van jongs af kennen:

Gods verborgen omgang vinden

Zielen, waar Zijn vrees in woont.

‘t Heilgeheim wordt aan Zijn vrinden,

Naar Zijn vreêverbond, getoond.

Gods verborgen omgang, prachtige, diepe woorden! Maar wat betekenen ze eigenlijk? Als we daarnaar gaan speuren, blijkt het niet eens zo gemakkelijk om op die vraag een kort antwoord te geven. Want als we teruggaan naar de onberijmde tekst blijkt deze uitdrukking toch net weer iets anders te luiden dan in de berijming. Daar lezen we namelijk: “De verborgenheid des HEEREN is voor degenen die hem vrezen en Zijn verbond om hun die bekend te maken” (Ps. 25:14). Nu betekent het woord dat hier met “verborgenheid” vertaald wordt letterlijk zoiets als: de “verborgen raad” die God bijvoorbeeld aan Zijn profeten onthult. Daarom wordt de uitdrukking in de meeste oudere vertalingen ook weergegeven met: “de verborgenheid”, of “het geheimenis van de Heere”. De bedoeling is dan dat de Heere Zijn verborgen raadsbesluiten, het verborgen geheimenis van de verlossing bekend maakt aan degenen die Hem vrezen. En dat is zeker in de eerste plaats de strekking van deze woorden.

Maar de uitdrukking kan ook “vertrouwelijke beraadslaging”, of “vertrouwelijk overleg” betekenen. In dat geval duiden de woorden aan dat God degenen die Hem vrezen als het ware in vertrouwen neemt en op een persoonlijke, intieme wijze met hen omgaat. God richt Zijn woorden tot hen, maar zij mogen ook met hun vragen, hun verlangens, hun aanbidding tot Hem komen. Zo krijgt de uitdrukking dus iets tweezijdigs: het gaat om de intieme, of liever: de verborgen omgang van de HEERE met degenen die Hem vrezen, maar ook over de verborgen omgang van de ware gelovigen met hun Verbondsgod bij Wie ze met alles terecht kunnen.

Tegen deze achtergrond willen we enkele dingen zeggen over “de verborgen omgang met God”. Het zal duidelijk zijn dat we daarmee een breed en diep thema aanroeren, dat het waard is om veel uitvoeriger behandeld te worden, dan in enkele artikelen mogelijk is. U zult begrijpen dat ik me daarom beperken zal tot wat hoofdlijnen. Het zijn vooral drie aspecten die ik wil belichten: De verborgen omgang met God betekent: (1) een luisterend leven, (2) een biddend leven en (3) een leven in gemeenschap met de Heere. In dit artikel beperken we ons vooral tot het eerste punt.

Een luisterend leven

We keren nog even terug naar de omberijmde tekst van psalm 25: “De verborgenheid des HEEREN is voor degenen die hem vrezen en Zijn verbond om hun die bekend te maken”. Als we deze woorden op ons laten inwerken, dan wordt duidelijk dat het hier gaat over de verborgenheid, of de verborgen raad die de Heere bekend maakt aan degenen die Hem vrezen. Laten we daarbij toch vooral niet vergeten dat het een wonder is, dat de Heere Zich openbaart en Zijn raadsbesluiten bekend maakt aan zondige mensenkinderen. De hoge God had zich kunnen hullen in een afgrond van eeuwig zwijgen.... Wanneer Hij dat gedaan had, zou er geen sprake zijn van onrechtvaardigheid. Want we hebben het door onze zonden verdiend dat de Heere Zich zonder een woord te spreken van ons af zou keren. Niettemin heeft het Hem behaagd om ons Zijn Woord te geven in de taal die wij verstaan en ons zo Zijn wil tot verlossing van zondaren, Zijn evangelie bekend te maken.

Het is niet minder een wonder dat de Heere ons Zijn Woord nog steeds laat behouden! Door de afval van de Heere en van Zijn Woord, door onze onbekeerlijkheid en eigenzinnigheid hebben wij het er in deze lage landen bij de zee niet naar gemaakt, dat God nog tot ons blijft spreken en dat Hij de kandelaar van Zijn Woord niet wegneemt. Misschien denken we daarover wel eens al te gemakkelijk. Ik herinner me een verhaal uit de geschiedenis van het Engelse puritanisme aan het begin van de zeventiende eeuw. Het gaat over een onder ons vrij onbekende prediker, een zekere John Rogers, die stond in het plaatsje Dedham. Hij was een bijzonder mens met een heel eigen stijl: ruig en recht op de man af. Tijdens een bepaalde dienst nam hij in het vuur van de rede de Bijbel van de lessenaar af waarachter hij stond en liep daarmee over het podium in de richting van de uitgang. Ondertussen riep hij met zijn machtig stemgeluid: “Alzo zegt de Heere tegen het volk van Engeland, tegen jullie en jullie kinderen: Ik heb mijn Woord gegeven; Ik heb geroepen en geklopt aan de deur van jullie hart, maar jullie hebben niet gehoord; en omdat jullie Mijn kostbare Woord zó lang versmaad en veracht hebben, neem ik het weg uit jullie midden”. toen stond hij stil. Zijn stem veranderende; hij bootste de mannen, vrouwen en kinderen uit de gemeente na en zei op smekende toon: “Heere, doe dat niet! Wij hebben gezondigd en we verdienen het dat u ons bezoekt met uw roede! Neem ons af, wat U maar wilt; maar neem ons Uw gezegende Woord niet af!” Opnieuw hief Rogers de Bijbel op en leek zijn weg naar de uitgang te vervolgen. “Neen”, zei hij, “De Heere zal Zijn Woord niet meer onder dit hardnekkig geslacht laten; Hij neemt de kandelaar weg”. En opnieuw stopte hij en vertolkte nog dringender de smeekbeden van het volk om het Woord onder hen te laten... Toen liep hij met de Bijbel terug naar de lessenaar, legde die erop en zei met een zachte stem die echter steeds aarzelde: “Alzo zegt de Heere, Ik zal Mijn Woord nóg onder uw laten; maar indien ge naar Mijn stem niet zult luisteren en dóórgaat in uw onbekeerlijkheid dan zal de kandelaar van Engeland wijken!” Misschien vindt u het een wat wonderlijk verhaal, maar de boodschap is in elk geval heel treffend. De Heere laat Zijn Woord niet “zomaar” onder ons. Het wil gehoord worden! En wanneer het Woord niet meer gehoord wordt in de weg van de bekering en het geloof, trekt de Heere Zich terug en neemt de kandelaar weg (vgl. Openb. 2:5). We kunnen het ook zeggen in de bewoordingen van de tekst: Wanneer niet meer naar het Woord geluisterd wordt in de vreze des Heeren dan houdt Hij op Zijn verborgenheid bekend te maken.

Verschillende reacties

Iemand vraagt misschien: “Wat betekent dat: Luisteren naar het Woord in de vreze des Heeren”? Dat betekent allereerst dat ons hart door het werk van Gods Geest geopend moet worden, zodat het Woord doordringt tot in ons binnenste en beslag gaat leggen op ons leven (vgl. Hand. 16:14). Wanneer dat wonder gebeurt gaan we het Woord van God geloven! Dat komt op verschillende manieren uit in ons persoonlijk leven. Prachtig wordt dat onder woorden gebracht in het artikel van de belijdenis van Westminster over het geloof:

“Door dit geloof gelooft een christen dat alles wat in het woord geopenbaard is waar is en dat vanwege het gezag van God Zelf die daarin spreekt. Hij reageert ook verschillend op wat elk afzonderlijk gedeelte van het Woord bevat: hij gehoorzaamt aan de geboden, hij beeft voor de bedreigingen en omhelst de beloften van God voor dit en voor het toekomende leven” (Art. 14-2).

Hier wordt duidelijk wat écht luisteren naar het Woord van de Heere eigenlijk wil zeggen. Het betekent onder meer dat we iets weten van het beven voor de bedreigingen die in de Schrift geuit worden tegen de zonde en de goddeloosheid. De belijdenis van Westminster wijst in dit verband op de woorden uit Jesaja 66:2, waar de Heere zegt: “Op deze zal Ik zien, op de arme en verslagene van Geest, en die voor mijn Woord beeft”. Daarmee wordt heel persoonlijk de vraag aan ons gericht: Beven wij wel eens voor de boodschap van de Schrift, omdat we beseffen dat de hoge en heilige God daarin het Woord richt tot ons nietige, schuldige mensen? Denken we wel eens “met heilig beven” aan de geboden die God op Horeb gaf, wanneer iedere zondag weer opnieuw de vertrouwde woorden van de wet gelezen worden? Misschien kennen we dit luisteren in onze dagen wel al te weinig! Een ander aspect is dat het oprechte geloof gericht wordt op de beloften van God. De confessie van Westminster spreekt eigenlijk nog krachtiger, wanneer ze zegt dat het “de beloften van God voor dit en voor het toekomende leven omhelst”. Daarbij denkt ze kennelijk aan de bekende woorden over de aartsvaders: “Deze allen zijn in het geloof gestorven, de beloften niet verkregen hebbende, maar hebben dezelve van verre gezien en geloofd en omhelsd” (Hebr. 11:13). We weten dat dat in het leven van de aartsvaders niet zonder worsteling en strijd ging. Maar God gaf in hun duisternis het licht van Zijn belofte. Daarvan ging kracht uit, aantrekkingskracht! Zo werd hun weerbarstige hart door die belofte overreed en ingewonnen en ze hebben haar met vreugde begroet en van harte omhelsd. Misschien hebt u zo ook wel eens mogen luisteren, uw hart vol mogen luisteren, omdat de Heere Zelf de belofte aan uw hart drukte en aan u Zijn verborgenheid bekend maakte....! Het derde element wat in de belijdenis genoemd wordt is het “gehoorzamen aan de geboden”. Vele woorden in de Schrift beklemtonen dat. Ieder die iets van de genade van de Heere kent zal ook zó willen leven. Maar wie kan de geboden van God houden? Niemand toch! Dat is helaas maar al te waar. Maar toch zal ieder die met een geopend hart naar de geboden van de Heere luistert, gaan verlangen om Zijn wil te doen en in het pad van Zijn geboden te lopen. Bovendien... degene die de Heere vrezen zullen met hun ongehoorzaamheid en neiging tot afdwalen toch voortdurend de toevlucht nemen tot Hem die de geboden volkomen vervuld heeft en gehoorzaam was tot de dood?

Nogmaals: John Rogers

De vraag blijft over: kennen we deze verborgen omgang van het luisterende leven? Horen we met een geopend hart? Ik denk nog eenmaal aan de geschiedenis van de preek van John Rogers. Toen de preek afgelopen was kwam een nog jonge man uit de kerk en liep naar zijn paard om naar huis te rijden. Maar bij zijn paard gekomen viel hij het dier om de hals en huilde...; en door zijn tranen heen smeekte hij God om genade. Die jonge man was de later zo bekend geworden prediker Thomas Goodwin. En in een terugblik over zijn leven zei hij, dat God hem onder die preek had stil gezet. Vanaf dat moment was hij gaan zoeken naar de verborgen omgang met God.

(wordt vervolgd)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen