TITUS-4

Intussen is Titus in het werk in de gemeente van Antiochië verder gerijpt en daar is hij onder Gods zegen uitgegroeid tot een betrouwbaar en moedig man. Als we weer van hem horen is Paulus tijdens zijn derde zendingsreis in Efeze en bevindt Titus zich daar bij Paulus. Dat althans leiden we af uit de tweede brief aan Corinthe. Het was daar in Efeze dat Titus zich heeft doen kennen als ‘metgezel’ en ‘mede-arbeider’ van Paulus (2 Cor. 8:23). En het is vanuit Efeze dat Paulus Titus toen naar Corinthe heeft gezonden, waar een ernstig conflict was ontstaan; een conflict waar Paulus zelf heel persoonlijk bij betrokken was en waar hij enige tijd helemaal geen raad op wist. Titus moest toen in praktijk gaan brengen wat hij op zijn leerschool heeft geleerd. Wat was eraan de hand?

Conflict in Corinthe

Het is nodig dat we ons eerst een idee vormen van de relatie die er tussen Paulus en de gemeente van Corinthe bestond; een relatie die sterk onder spanning was komen te staan. Uit Hand. 18 leren we dat Paulus in de anderhalf jaar die hij in deze griekse havenstad heeft doorgebracht daar een gemeente heeft mogen stichten. Daardoor was er natuurlijk een band ontstaan.

Als hij op een volgende reis drie jaar in Efeze doorbrengt krijgt Paulus bezoek uit Corinthe. Enkele afgezanten komen hem een aantal vragen voorleggen. Op die vragen antwoordt Paulus in de brief die wij kennen als de eerste brief aan Corinthe. Maar in diezelfde brief gaat Paulus ook nog op knap ernstige wijze in op een aantal misstanden, die er in de gemeente van Corinthe waren ontstaan. Hij dringt op verandering aan. Waarschijnlijk heeft Paulus deze brief toen door Timotheüs naar Corinthe laten brengen. In ieder geval heeft hij Timotheüs erheen gezonden, zoals blijkt uit 1 Cor. 16:5-11.

Aanvankelijk is Paulus van plan zelf ook Corinthe te bezoeken, om dan, als hij Corinthe bezocht zal hebben, naar Jeruzalem te reizen. Hij wil dan ook een paar leden uit de gemeente op die reis meenemen, die dan persoonlijk de inmiddels in Corinthe gehouden collecte voor de kerk in Jeruzalem daar zullen kunnen overhandigen. Vergelijk 1 Cor. 16. Maar een aantal factoren heeft Paulus genoodzaakt zijn plannen te wijzigen. Hij heeft namelijk bericht gekregen, dat er ernstige moeilijkheden in Corinthe zijn ontstaan. Zijn brief - de eerste Corinthe-brief - heeft kennelijk niet het gewenste resultaat gehad. Timotheüs had ook weinig kunnen bereiken en deze is toen maar naar Efeze teruggekeerd met berichten die voor Paulus nogal ontmoedigend waren.

Paulus is toen tot de conclusie gekomen dat hij zelf naar Corinthe zou moeten om het conflict op te lossen. Maar als hij dat plan uitvoert en in Corinthe aankomt, blijkt dat bezoek voor hem op een grote teleurstelling uit te lopen. In plaats van beheersing van het conflict vindt er een escalatie plaats. Er is sterke oppositie tegen de apostel. Er is er een in de gemeente die de leiding genomen heeft in de oppositie. Hij is kennelijk iemand die goed van de tongriem gesneden is en die publiekelijk Paulus’ apostelschap in twijfel trekt en zo diens gezag fors ondermijnt. En er is in feite niemand die sterk genoeg is om het voor Paulus op te nemen. Diep vernederd is Paulus toen uit Corinthe vertrokken en naar Efeze teruggekeerd, vervuld met grote zorgen over de ontwikkelingen in de gemeente daar. Op dat voor hem zo teleurstellende bezoek zinspeelt de apostel in 2 Cor. 2:1, waar hij schrijft dat hij niet weer zo’n ervaring zou willen hebben.

Zo kan de situatie echter niet blijven. Er moet wat gebeuren. Paulus schrijft dan een brief; een brief die wel de ‘tranenbrief genoemd is. Deze brief vinden we niet als een van de brieven van de apostel in de Bijbel, maar niet alles wat de apostelen tijdens hun leven schreven is onder de inspiratie van de Heilige Geest tot stand gekomen. Van deze ‘tranen-brief’ zegt Paulus zelf: “Want ik heb ulieden uit vele verdrukking en benauwdheid des harten, met vele tranen geschreven” (2 Cor. 2:4). Een brief die bedoeld is om de dingen nog eens duidelijk onder woorden te brengen om op deze manier tot een oplossing van de moeilijkheden te komen.

Titus als bemiddelaar

Met het overbrengen van die brief heeft Paulus toen niet Timotheüs, maar Titus belast. Omdat Titus toch een sterkere persoonlijkheid was dan Timotheüs en Paulus hem geschikter achtte voor deze delicate taak? Waarschijnlijk wel.

Nog maar nauwelijks is Titus met de brief vertrokken of Paulus is er aan gaan twijfelen of hij de zaak op deze manier wel goed aangepakt heeft. Heeft hij zich niet teveel laten gaan? Is hij in zijn schrijven niet te streng geweest? Zal de toon van de brief en de scherpte van de argumenten die hij gebruikt heeft het conflict misschien verergeren in plaats van oplossen? In grote spanning is Paulus achtergebleven en heeft hij uitgezien naar de terugkomst van Titus.

Op een gegeven moment wordt de spanning Paulus echter te machtig. Titus blijft langer weg dan hij had gedacht. Wat zou er gebeurd zijn? Paulus reist Titus tegemoet naar Troas. Maar daar vindt hij Titus niet. En hoewel daar aan Paulus ruim gelegenheid wordt geboden om het Woord Gods te verkondigen - Paulus ervaart het zelfs zo dat de Heere hem een deur geopend heeft (2 Cor. 2:12) - kan hij zich op die taak toch niet goed concentreren. Hij heeft geen rust voor zijn geest enkel en alleen omdat hij Titus daar met gevonden heeft. Nu weet hij nog niet hoe het in Corinthe is afgelopen.

Dat is wat! Hier treffen we de grote onverschrokken apostel Paulus aan, een man uit één stuk. Onverschrokken kwam hij op de Areopagus in Athene de griekse filosofen onder ogen; in de gevangenis in Filippi had hij omtrent middernacht de lof des Heeren gezongen en zijn bebloede rug deerde hem in het geheel niet. Maar in Troas lijkt hij wel op een bang vogeltje. Hij krijgt ruimschoots de gelegenheid om te preken maar hij kan geen woord uitbrengen! Van binnen ligt alles zo overhoop en zijn geest is zo onrustig, dat hij niet geschikt is voor zijn werk. Dat kwam dus ook bij Paulus voor..... Een apos tel, die niet preken kon... Door al te veel opgekropte spanning en onzekerheid. Was dat zoiets als wat we vandaag een burnout noemen?

Hoe het toen verder is gegaan? Geruime tijd heeft Paulus in Troas op de komst van Titus gewacht. Ik stel me voor dat hij elke dag weer naar de havenkant is gegaan om te kijken of er nog geen schip op komst was. En de mensen maar naar hem kijken: Snap jij nou wat die Paulus mankeert? Vroeger kon hij geweldig preken en kon je goed naar hem luisteren, maar nu is het net alsof hij er zelf ook helemaal niet meer bij kan.

Het werd winter - de periode waarin de zeevaart praktisch stil ligt. Paulus krijgt het in Troas te benauwd. Moet hij hier de hele winter blijven wachten? Misschien komt Titus over land, via Macedonië, zo redeneert hij. En hij besluit hem tegemoet te reizen, in de hoop dat hij hem onderweg ergens zal treffen. Wat heeft hij het moeilijk! Vooral als hij in Macedonië Titus ook niet aantreft. Hoe hij zich toen voelde, heeft hij onder woorden gebracht met “zo heeft ons vlees geen rust gehad; maar wij waren in alles verdrukt; van buiten was strijd, van binnen vrees” (2 Cor. 7:5). Het welzijn van de gemeente ging hem zozeer aan het hart!

Maar toen - eindelijk - kwam de wending. Eindelijk ontmoet hij Titus. En Titus komt met goede berichten. “Doch God, die de nederigen vertroost, heeft ons getroost door de komst van Titus” (2 Cor. 7:6). De brief, waar Paulus zo over ingezeten heeft, heeft kennelijk onder Gods zegen een gunstige uitwerking gehad. Aanvankelijk was er in Corin-the wel droefheid, maar die droefheid heeft tot bekering geleid. Ze hebben zich in Corinthe helemaal afgekeerd van de man, die de oppositie tegen Paulus aanvoerde. En ze erkennen Paulus weer helemaal als een apostel des Heeren. De listen van de Boze zijn mislukt. Het werk des Heeren is niet verbroken. Het conflict is bezworen. En Titus heeft in de beheersing van dit conflict een prominente taak verricht.

God deed het!

Hoe heeft hij dat gedaan? Wat heeft hij gezegd? Hoe kwam het dat het hem wel lukte en indertijd Timotheüs niet? Was Titus zo’n diplomaat? Kon hij de mensen zo goed naar zijn hand zetten? Ach, die dingen waren helemaal niet belangrijk.

We zullen moeten bekennen, dat in de kerk in conflictsituaties wel eens heel snel naar diplomatieke of (kerk)politieke oplossingen wordt gestreefd en dat via handige manipulaties de zaak uit de wereld wordt geholpen. Soms blijkt zo’n ‘oplossing’ geen echte oplossing te zijn. En de vraag blijft bovendien nog onbeantwoord of God over die oplossing Zijn goedkeuring wel geeft.

Titus heeft zijn taak met vrucht mogen volbrengen. Maar er staat nergens, dat hij dat gedaan heeft. Er staat wel wat God gedaan heeft. Ze zijn daar in Corinthe bedroefd geweest naar God. En die droefheid naar God heeft een onberouwelijke bekering tot zaligheid gewerkt (7:9,10). Van die verandering was Titus getuige. En van dat werk Gods heeft hij toen aan Paulus verteld. Met innerlijke blijdschap. Zodat Paulus niet alleen door de komst van Titus, maar meer nog door de boodschap van Titus vertroost is geweest.

Zonder lang te aarzelen heeft Paulus toen de brief geschreven, die wij als de tweede brief aan Corinthe in de Bijbel vinden. En weer heeft hij Titus op reis gezonden, nu om deze brief te overhandigen, waarin Paulus zijn grote dankbaarheid onder woorden brengt.

Zo heeft Titus mogen dienen in moeilijke omstandigheden. Het was voorwaar geen gemakkelijke taak, die hem was opgedragen. Timotheüs was er eerder niet in geslaagd. Paulus zelf had gefaald. Het was daar een uiterst kritieke toestand. Gods werk dreigde verloren te gaan. Maar in dat ernstige conflict waarbij de gemeente verscheurd dreigde te raken en twist en tweedracht alles stuk dreigden te maken; in dat conflict waarin het apostolisch gezag van Paulus en in feite het gezag van Christus op het spel stond en de zonde ruimte had gekregen in de gemeente - in dat conflict werd Titus geroepen tot dienst. En de Heere gaf er Zijn zegen op.

Echte oplossing

In het kerkelijke leven zijn ook vandaag conflicten. Sommige gemeenten zijn door polarisatie zo ongeveer opgesplitst. Progressieven en conservatieven, gereformeerden en evange-lischen bestrijden elkaar soms heftig. Soms gaat het over leerstellige kwesties; soms over de prediking; soms over liturgische zaken; soms is de voorganger het doelwit van het conflict. De methoden die gebruikt worden getuigen soms ook van weinig wellevendheid en beschaving. Het gaat soms ruw en hard toe.

Oplossingen? Timotheüs kreeg het niet voor elkaar. Was hij te soft? Paulus kwam er ook niet uit. Was hij te rigoreus? Zocht hij teveel zichzelf? Maar als deze twee het niet weten, wie komt er dan nog uit? Toen ging Titus naar Corinthe en hij kwam er wel uit. Er kwam namelijk bekering. In de weg van droefheid die naar God is. En wie won het toen? Niemand. Ze waren allemaal verliezers. Ze verloren het voor God. En wie kreeg er gelijk? God! Hij alleen! Dat zal de boodschap geweest zijn die Titus bracht: de boodschap die oproept tot bekering. En God schonk geloof en gehoorzaamheid. De weg der bekering werd gegaan. Dat was de oplossing. Zo werd het conflict overwonnen. Met geestelijke middelen.

Hebben we vandaag iets anders nodig? Wat we nodig hebben is dat de Heere de harten der vaderen neigt tot de kinderen en de ongehoor-zamen tot de voorzichtigheid der rechtvaardigen. Waarachtige bekering is nodig. Bekering, die opbloeit uit de droefheid naar God. Laten we dan het voorbeeld van Titus voor ogen houden. En in Titus het beeld voor ogen houden van Hem, die gediend heeft als geen ander: de Knecht des Heeren, die door God tot een Vorst en Zaligmaker verhoogd is en die bekering kan geven. Waarachtige bekering is het geheim van echte conflictbeheersing.

Ik denk nog wel eens terug aan die keer dat ik als jong predikant er samen met wijlen ds. R. Kok door de classis op uit gestuurd werd om in een moeilijke situatie kerkvisitatie te doen. Er is die avond veel gepraat en er werden over en weer heel wat beschuldigingen geuit. Tot op een gegeven moment ds. Kok op het puntje van zijn stoel ging zitten en tegen een van de felste kemphanen zei: ‘Broeder, hebt u het wel eens voor God verloren?’ Toen daarop gezegd werd dat dit er niets mee te maken had, kreeg hij van ds. Kok ten antwoord: ‘Dat heeft er alles mee te maken! Als u het wel eens voor God verloren hebt, kunt u het ook tegenover de mensen verliezen’. Is het zo niet?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen