Geschiedkundige getuigenissen en herinneringen omtrent de houding van Z. Excellentie Jhr. Mr. A. F. de Savornin Lohman, gedurende en na de overrompeling der Nieuwe Kerk te Amsterdam - pagina 6

bestaan van partijen kunnen wij, t o t zekere hoogte goedkeuren. Maar zoodra het landsbelang wordt ten achter gesteld bij het partijbelang, neemt, naar ons oordeel, een partijdaad, welke van dergelijk drijven het uitvloeisel is, een gevaarlijk k a r a k t e r aan. Nog bedenkelijker wordt de toestand daar waar de handeling door partij7<oo/c?ew t o t stand gebracht, alleen op dien grond tot een partijctoacZ wordt gestempeld. Dan wordt, men gevoelt het, verklaring kan min of meer overbodig worden geacht, de partijdaad door de partij in bescherming genomen, ja als zoodanig erkend, omdat zij dooide partijhoofden ten uitvoer werd gebracht. Al n a a r m a t e zulke partijhoofden dan op een grooteren of kleineren aanhang kunnen rekenen en zich in een meerdere of mindere populariteit mogen verheugen, wordt de nu tot een partijdaad verheven handeling goed- of afgekeurd. De goedkeuring g a a t uit van de partij, welke met de handeling als door een métamorphose (gedaanteverwisseling) van de meest willekeurige soort vereenzelvigd wordt — de afkeuring ontleent haar oorsprong gewoonlijk bij hen, die zich met de partijdaad niet kunnen vereenigen. Gewoonlijk, en dit zal in abstracto door niemand als een toestand van de hoogste billijkheid worden voorgesteld, t r e f t men hen die buiten de partij staan in de reien dergenen aan, die do partij daad afkeuren. Maar dezen zouden op hun beurt aan die afkeuring nooit die bijkomende eigenschap verbinden, indien de partijgenooten zich te voren niet solidair hadden verklaard met de door de partijhoofden of leiders verrichte handeling. Daaraan en d a a r a a n alleen d a n k t dan ook de partij, welke nu tevens vereenzelvigd werd met de daad der partijhoofden de afkeuring, welke uitsluiaan laatstgenoemde ten deel vallen moest. Maar zij verliest u i t het oog d a t zij zelve, door een deel der verantwoordelijkheid op zich te nemen of liever door zich voor de handeling verantwoordelijk te stellen, daartoe de aanleidende oorzaak opleverde. Om vele rédenen achten wij het blindelings volgen van partijhoofden in de hoogste mate démoraliseerend. De laatstgenoemden zeiven worden al zeer gereedelijk met een nimbus omgeven, die hen niet alleen in eigen oogen hemelhoog verheft, maar ook in die hunner volgers. Het zelfvertrouwen bij de hoofden neemt in gelijke mate toe als de zelfstandigheid bij de volgers al meer en meer wordt onderdrukt. Door het brevet van onfeilbaarheid, hetwelk wordt uitgereikt, boet de partij allengs alle recht, om naar haar innerlijke waarde te worden beoordeeld, in. Het „ja en amen" zeggen op de daden der hoofden als zoodanig, is vernietigend voor het persoonlijk oordeel der leden. Dezen kunnen eigenlijk wel ophouden te denken en de uitoefening van die grootste

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen