Christus, Koning ook op het erf der wetenschap - pagina 28

Alles liep op eene teleurstelling uit. Nog enkele jaren sleepte de Friesche hoogeschool een kwijnend bestaan voort. Ondertusschen werd Nederland door Napoleon uit de rij der staten uitgevaagd en tot een deel van Frankrijk gemaakt. Alles moest nu min of meer op Fransche leest geschoeid worden. Een nieuwe organisatie voor het hooger onderwijs werd in ons vaderland noodig gekeurd. Zij verscheen. En wat bleek toen ? Dat Franekers universiteit stilzwijgend uit de- rij der universiteiten was geschrapt. Tweehonderd zeven en twintig jaren had zij met eere bestaan en de wetenschap gediend. Uit haren val is zij nooit meer opgestaan. Zij had hare taak volbracht. Aan kerkelijke twisten heeft het ook aan de Friesche universiteit niet ontbroken. Vooreerst in 1616 en volgende jaren de twist tusschen de hoogleerareri Lubbertus en Haccovius. Beiden waren mannen van Gereformeerde beginselen, maar de laatste ging in de voorstelling en ontleding daarvan zoo ver, dat hij van onrechtzinnigheid beschuldigd werd door zijn ambtgenoot Lubbertus. De zaak kwam zelfs tot voor deDordtsche Synode van 1618, die den beschuldigde, bij meerderheid van stemmen, vrijsprak, „doch niet zonder hem te vermanen, in het vervolg zijne lessen op eene meer eenvoudige en bevattelijke wijze voor te dragen en zich meer te bedienen van spreekwijzen, aan de Heilige Schrift ontleend"; tevens werd hem aanbevolen, zich te onthouden van- een al te naakte en strenge voorstelling van sommige gevoelens. Ook de Cartesiaansche en Coccejaansche twisten hebben deze hoogeschool evenals die van Leiden beroerd. Vooral op het einde der 17de en het begin der 18de eeuw werden de gemoederen van hoogleeraren en studenten tegen elkaêr verdeeld door de ketterijen van Dr. B. Bekker, die hot bestaan van geesten, engelen en duivelen loochende, en door die van Alexander Roëll, die aan de rede zulk een gezag toeschreef, dat hij leerde, dat de Heilige Schrift zich voor haar rechtvaardigen moest. Bij deze ketterij voegde hij een andere, volgens welke hij de verborgenheid der eeuwige generatie des Zoons loochende. Tegen deze leeringen kwamen vooral do juridische hoogleeraar U. Huber en de theologische professor Campegius Vitringa met kracht op. De curatoren meenden dit twistvuur niet boter te kunnen blusschen, dan door te verbieden, daarover tegen elkaêr te schrijven. Intusschen heeft te Franeker het Cartesianisme en Coccejanisme vroeger dan elders den boventoon gekregen. „God heeft deze academie zeer gezegend met vermaarde mannen, die tot alle tijden geweest zijn." Zoo schreef professor Schotanus in 1664 van Franekers hoogeschool, en hij mocht zoo

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen