Christus, Koning ook op het erf der wetenschap - pagina 21

phische faculteiten ontstaan tusschen de hoogleeraren. De curatoren herhaalden hun vorig besluit, „dat de hoogleeraren in hunne disputatiën, redevoeringen of andere openbare handelingen, gelijk ook in hunne uit te geven schriften, de Cartesiaan&che wijsbegeerte niet zouden voorstaan, maar zich houden binnen de palen der aangenomen Aristotelische wijsbegeerte". In 1673 ontvlamde het twistvuur weer door het Cartesianisme. Zekere Krane, onderregent van het Staten-college en hoogleeraar in de redeneer- en bovennatuurkunde, liet, onder zijne voorzitting, in het openbaar eenige wijsgeerige stellingen door zijne leerlingen verdedigen. Een dezer was gericht tegen eene andere, onder F. Spanheim Jr. verdedigd, waarin alle twijfeling aan het bestaan Gods voor goddeloos was verklaard. Hiertegen stelde Krane, dat die genoemden twijfel veroordeelden lasteraars en domooren waren. Spanheim kwam hiertegen bij H.H. curatoren in beklag, Deze laatsten vernieuwden hun vroeger besluit, dat alle hoogleeraren binnen de perken der oude wijsbegeerte zouden blijven. Twee jaren later verboden zij, aangezien de twist hernieuwd werd, eenentwintig gevaarlijke stellingen, bij name genoemd, openlijk te verdedigen. Onder deze noemen wij : 1. dat den vaderen des Ouden Verbonds vóór Christus' komst de ware en blijvende goederen niet geschonken waren, noch de zaligheid geopenbaard; 2.dat God kan liegen, als Hij wil; 3. dat wij een vermogen hebben, waardoor wij kunnen beletten, dat wij ooit dwalen; 4. dat de dwaling slechts in den wil ligt; 5. dat de wijsbegeerte de vertolkster der Heilige Schrift is, enz. Samen met den strijd voor en tegen het Oartesianisme ging een andere tusschen het Voetianisme, dat in het spoor van Calvijn bleef loopen in de uitlegging van de Heilige Schrift, en het Coccejanisme, dat in eene vergeestelijking van Gods Woord verviel, die verklaringen en spreekwijzen in zwang bracht, welke langzamerhand nieuwe ketterijen voortbrachten. Bitter en fel ging het vaak in deze twisten toe, en toen zij eindelijk ophielden, was het met het Calvinisme grootendeels gedaan aan de Leidsche hoogeschool, niet omdat het overwonnen was, maar omdat het door de machthebbenden was tegengewerkt en ten slotte van de Universiteit afgedrongen. Doch al deze twistingen hebben den bloei der hoogeschool van Leiden niet in den weg gestaan. Uit alle landen van Europa kwamen de studenten, zooals uit Duitschland, Hongarije, Engeland. Daar werd dan ook door curatoren geen moeite en geld ontzien, om de verschillende leerstoelen door

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen