Christus, Koning ook op het erf der wetenschap - pagina 45

die stad nog eens gebrandschat te hebben, en daarmee was weer eenige verademing gekomen. Nauwelijks was de orde in de zwaar beproefde stad hersteld, of men zag naar de Hoogesehool om, die aan den rand des afgronds stond. De kas der stad was uitgeput, de kwartieren betaalden geen geld; jarenlang mochten de hoogleeraren zonder eenige bezoldiging of met een kleine toelage hun arbeid vervullen. Eindelijk gelukte het aan het beleid en den invloed van den Prins, Willem I I I , eerst het kwartier van de Veluwe, daarna de twee andere kwartieren tot belofte van betalen te bewegen. Dit geschiedde in 1692. Daar verliepen echter nog ruim twintig jaren, eer door de kwartieren aan de op zich genomen verplichtingen kon voldaan worden. De oorlog bleef de kas uitputten. Betere tijden braken aan met den vrede van Utrecht in 1713. Toen konden ook meerdere hoogleeraren — in 1692 had men er nog slechts drie, die ongeregeld en slecht bezoldigd werden aangesteld en met het hun toekomende bezoldigd worden. Betrekkelijk kalm ging toen het leven der Geldersche academie voort, totdat zij weer van 1787—1789 moeilijke dagen doorleefde, niet, zooals elders, door de twisten tusschen Patriotten en Prinsgezinden, maar door de baldadigheid en plunderzucht van de soldaten, die te Harderwijk in garnizoen werden gelegd en burgers noch studenten met rust konden laten. Het jaar 1795 bracht geene verandering in den toestand der Universiteit, zelfs de academische rechtbank bleef bestaan, met enkele vrijdommen. Hebben wij elders reeds gezien, dat de scheiding van kerk en staat, die door de Revolutie aangenomen was, velen deed vreezen, dat de theologische faculteit van de Academie zou moeten vervallen, in Harderwijk bergde men zich tijdig voor dit nakend gevaar, door de theologische professoren in de philósophische faculteit in te deelen en in hunne lessen eenige veranderingen te brengen. "Wat de godgeleerde en wijsgeerige twisten aangaat, daar de Arminianen aan de Geldersche doorluchte school geen aanhangers hadden, was in hunne dagen ook geen strijd voor en tegen hunne leerstellingen aan de Universiteit, welke haar beroerde. Om zulk eene beroering te vermijden, toen Cartesius' wijsbegeerte overal veld won, verboden de curatoren in 1656, dat een professor Cartesius' leerstukken zou mogen leeren of voorstellen, tenzij dan om ze te wederleggen. Desniettemin ontstond de strijd en wonnen het Cartesianisme en Coccejanisme het pleit van de oude wijsbegeerte en het Yoetianisme. "Was het getal studenten in de eerste jaren van de Univer-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen