De moraal van het Humanisme, en van het Christelijk geloof; in haar beteekenis voor de opvoeding der jeugd - pagina 14

14 Maar laat dan ook hier de geschiedenis spreken. Het Humanisme van het oude heidendom heeft den Romeinschen staat niet kunnen behouden. In weergalooze jammeren van onzedelijkheid, in bajerds van ellende, in ongekende diepten van bestialiteit is haar maatschappij weggezonken. De Romeinsche Staat is met zijn Humanisme ten val gebracht. Maar op de puinhoopen is verrezen de Christelijke maatschappij. Het jeugdige, volmoedige, innig-religieuze eerste Christendom heeft het Humanisme van den Romeinschen Staat overwonnen. Het heeft nieuwe banen van recht en beschaving, van kennis en kunst, van wetenschap en vooruitgang, van handel en nijverheid ontsloten. Niet aan het Humanisme, maar aan het Christendom komt de eere toe, de volken van Europa te hebben gered. Ten tweeden male is de minderheid gebleken. Toen n.1. in de middeneeuwen, onder de verkeerde Roomsche centralisatie, de zelfstandigheid der eigen terreinen gevaar liep, trachtte het ontwaakt en verjongd Humanisme de banden te breken om in een terugkeer niet tot de Schrift, maar tot het heidendom, de vrijmaking der volken te vinden. Dat was het Humanisme der i 6 d e eeuw. Maar niet van dat Humanisme is de vrijmaking uitgegaan. Daartoe schoot het te kort, bij gebrek aan kennis van de eerste voorwaarde tot ware vrijheid ; n.1. : »indien de Zoon u zal vrijgemaakt hebben, zult gij waarlijk vrij zijn." Het was de Christelijke religie, maar nu in den gezuiverden vorm der Reformatie, welke heil bracht. Niet het Humanisme, maar de Reformatie der 16de eeuw, deze is het, welke de volken tot geestelijke en maatschappelijke vrijheid heeft gevoerd. Daarop kreeg de Reformatie der 16de eeuw een tegenhangster en tegenstelling in de Revolutie der 18de eeuw. En deze was wederom een pogen om door een weer nieuwer Humanisme den volken tot heil te zijn. Met welk gevolg, is u te overbekend,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen