Samenwerking - pagina 9

de leuze der eeuv^, emancipatie van alle Goddelijke en menschelijke wet. Staat, maatschappij, huisgezin ; wetenschap, zedeleer, k u n s t ; mannen, vrouwen, werklieden, dienstboden, onderdanen — allen streven naar vrijheid en onafhankelijkheid. In het egoïstisch stelsel van Max Stirner en Friedrich Nietsche ontwikkelde zich dit beginsel tot in zijn laatste gevolgtrekking toe. Maar liet spreekt vanzelf, dat deze ontbinding, indien ze rusteloos doorwerkte, tot Anarchisme en Nihilisme leiden zou en alle menschelijke samenleving onmogelijk zou maken. Daarom was de Revolutie op een tegenwicht bedacht en vond dit in het denkbeeld van het contract. Individuen waren de laatste factoren van alle organisaties; bij hen berustte oorspronkelijk alle recht, gezag en macht. Maar zij konden toch elkander niet missen en voegden zich daarom uit vrije beweging weer saam. Alle samenleving der menschen in gezin, maatschappij, kerk, staat; alle verhoudingen tusschen heeren en knechten, overheid en onderdanen, onderwijzers en leerlingen zijn dus vrucht van vrije wilsdaacl, vrijwillige overeenkomsten van souvereine individuen. Zelfs het huwelijk is een contract en de verloving heet tegenwoordig een engagement. Wat de menschen alzoo samendrijft en in bepaalde, wederkeerige verhoudingen doet leven, is in één woord het belang. Van roeping, van plicht, van persoonlijke verbintenis, van zedelijken drang, van zelfopofferende liefde is bijna geen sprake meer. Belangen drijven en houden de menschen bijeen. Onder de werking van dit beginsel vervormen zich allengs alle instellingen ; alles verkeert in een staat van wording, van overgang, van evolutie, waarvan niemand weet, wat liet einde zal zijn. Intusschen heeft in overeenstemming met clezen geest deieeuw het vereenigingsleven eene vlucht genomen als nimmer te voren. Jongelingen, jongedochters, mannen, vrouwen, onderwijzers, leeraren, studenten, gymnasiasten, burgerlijkeen staatsambtenaren, natuur- en geneeskundigen, philologen en juristen, kunstenaars en intellectueel en, fabrikanten en kooplieden, patroons, werklieden, dienstboden, volken, staten, allen zoeken zich te vereenigen met hen, die door dezelfde belangen worden voortgedreven. En zoo ontstaan de tallooze soorten van vereenigiiigen, clubs,- bonden, partijen, genoot-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen