Kennen en kunnen. De nieuwe opvoeding. Eenheid. Wetenschap en dogma. - pagina 56

57 Bacon en Descartes, eene ongunstige bijbeteekenis gekregen; het is, zou ik haast zeggen, een scheldwoord in wetenschappelijk gebruik geworden. Kant verheft Wolf hemelhoog in het voorwoord van de tweede uitgave van zijne Kritik der reinen Vernunft, maar — en daar valt hij — W o l f is dogmatisch; Fichte noemt elke philosophie dogmatisch, die naast het ik-an-sich of er tegenover iets anders stelt, m . a. w . elke andere philosophie dan die van Fichte zelf. Niet anders doen Schelling en Hegel. D e laatste noemt eene metaphysica dogmatisch, die aanneemt dat van twee tegengestelde beweringen de ééne waar, de andere onwaar moet zijn (Encycl. § 32), dat is dus die Hegels synthesis niet aanneemt. Z o o wordt thans, altijd in min of meer afkeurenden zin, gesproken van het d o g m a in de theorie der kennis van Kant, van Schopenhauer, van Hartmann en anderen. Dogma heeft tegenwoordig niet meer de beteekenis van eene leerstelling of van de duidelijk geformuleerde beslissing van een persoon of eene vergadering, die met gezag bekleed is, maar die van eene stelling, die, zonder onderzoek, op gezag, 't zij van personen, 't zij van de algemeen menschelijke rede of van de natuur, wordt aangenomen. De overgang van het spraakgebruik is duidelijk; hij is ontstaan in den strijd tegen het gezag, dat eene erkenning en onderwerping vraagt, niet op grond van intellectueel inzicht, maar van

vertrouwen.

De tegenstelling is, naar het tegenwoordig heet, dogmatisch en critisch, en dan critisch meer bepaald met het oog op het kenvermogen. Dat deze tegenstelling niet juist is, noch uit historisch, noch uit wetenschappelijk

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen