Kennen en kunnen. De nieuwe opvoeding. Eenheid. Wetenschap en dogma. - pagina 64

65

God, de wereld en onszelven uitmaken, niet van de overleggende gedachten die aan onze daden voorafgaan. Ook laat ik thans rusten de vraag, in hoeverre de zonde ook deze natuurlijke kennis heeft gealtereerd. Op dit oogenblik onderzoek ik alleen of er dergelijke algemeene waarheden zijn, die door het menschelijk bewustzijn als zoodanig worden aangenomen, en dat te recht, ook wóór alle critisch onderzoek. En die zijn er. Van het algemeene, het dogma, gaat de ontwikkeling voort naar het bijzondere. Zóó is de gang ook geweest in de wordingsgeschiedenis van het kerkelijk dogma en dat waarlijk niet zonder critisch onderzoek, al is het geen critisch onderzoek in den geest van Kant en de philosophie na hem. De weg onzer kennis is altijd per fidem ad intellectum. Wie gelooft zal de heerlijkheid Gods zien ook in het kennen; wie niet gelooft, heeft geen grond voor zijn kennen en weten. Volgens Kant leidt dogmatisme tot scepticisme, dringt het scepticisme tot critiek en voert de critiek tot grondige wetenschap. Ik betwijfel of dat de goede weg is. De Koningsberger philosoof verkiest ten opzicht van de praktisch belangrijke ideeën, als van God en van de onsterfelijkheid, het bloot praktische geloof boven wat hij dogmatisme noemt. Maar een praktisch geloof, dat niet tevens een kennen en weten zou zijn, dat niet op algemeene waarheden of wat daarvoor gehouden wordt, zou steunen, bestaat niet. Maar, M. H., de tijd verbiedt mij dieper op dit punt in te gaan. Ik hoop dat u althans iets van de beteekenis van het dogma en den strijd daarover, zóó dui-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen