Godgeleerdheid en wijsbegeerte - pagina 14

15

zoo heerlijk had gebloeid, begon allengs meer te verflauwen. Wel bleven er in de Luthersche landen piëtistische en in de Gereformeerde landen mystieke en methodistische kringen, waarin de ware vreeze Gods werd gevonden, maar op de publieke kerken en de wetenschap der H. Godgeleerdheid oefenden deze geloovige kringen geen invloed. Toen dan ook eenerzijds mannen als Descartes, Spinoza en Leibnitz hunne wijsgeerige stelsels uitdachten en anderzijds de Deïsten, de Encyclopaedisten en de zoogenaamde „Aufklärung" hunne aanvallen richtten op kerk en Theologie, verloor de Heilige Godgeleerdheid al meer terrein. En wei poogde toen het Supranaturalisme den strijd tegen het Rationalisme aan te binden, maar het deed dit op zulk eene ongelukkige wijze, dat he£ de overwinning derven moest. Reeds in het midden der 18e eeuw had dan ook de Theologie schier al het gezag verloren, dat zij tot dusver in den kring der wetenschappen en op het publieke terrein had uitgeoefend. Zij was om hare eere gekomen en werd met minachting door de mannen der wetenschap voorbijgegaan. Zoo bleef het tot in de eerste helft der 19de eeuw. Toen kwam er eene wending. Toen zijn door de goede hand Gods de kerk van Christus en de wetenschap der Heilige Godgeleerdheid weer opgestaan uit het verval, waarin zij neerlagen, Wonder bestel van den hoogen en alleen wijzen God! Toen in mannen als Kant, Fichte, Schelling en Hegel reuzen op 't gebied van het denken waren opgestaan, die tegenover de christelijke levens- en wereldbeschouwing eene levens- en wereldbeschouwing, die van geheel andere beginselen uitging, stelden, is bij de Theologen 't besef ontwaakt, dat „de strijd niet liep over den triomf van de Theologie over de Philosophie of over de zegepraal van de Philosophie over de Theologie, maar dat beiderzijds een primair beginsel werkte, waaruit aan den éénen kant een geheel naturalistische Philosophie, gesecondeerd door een pantheïstiscli-mystieke religie moest voortvloeien, terwijl daartegenover een eigen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen