Grondslag en karakter van de Italiaansch-fascistische staatsleer - pagina 63

BEOORDEELING

VAN DEN FASCHISTISCHEN STAAT

61

vorming het gevolg, en kon alleen de contra-reformatie, die uit echte katholieke geloofsovertuiging opkwam, het weer machtig maken. Duurzame kracht kan alleen uitgaan van eeuwige waarheden, door volk en leidslieden samen oprecht aangehangen en beleden. Daarbij kan allerlei dwaling te goeder trouw en gebrekkig inzicht insluipen; maar opzettelijke onwaarheid en cynisch machtsspel komen voor den val. De mythe is een wanbegrip, meer niet; zij verspreidt geen waarachtig licht over het historisch verleden en geeft geen vasten grondslag voor de toekomst. Maar — en dat is de tweede opmerking — de nationale machtsstaat is ook wanneer hij niet als mythe wordt gebruikt, maar in vollen ernst beleden, een ongeschikte leuze, om op den duur bevrediging te schenken. De leuze van de macht om de macht, zonder hooger doel, als grondslag voor den staat berust op een sterken factor in het leven, op het egoïsme, dat daarin „getranspersonaliseerd" wordt. Men verwarre daarbij niet het patriottisme met het nationalisme, een onderscheid waarop de aanvoerder van het ïtaliaansch nationalisme Corradini terecht wees. Het patriottisme steunt niet op egoïsme, maar op altruïsme; het waardeert den staat en heeft voor hem offers over als handhaver en bewaker van den gezamenlijken cultuurschat van een volk, van zijn geestelijk bezit, van zijn zedelijke zelfstandigheid; dat is, het waardeert den staat om zijn doel. Maar het nationalisme is gansch iets anders; het komt op niet uit liefde, maar uit hoogmoed; het wil de eigen macht aanbidden in de macht van den staat; het beoordeelt alles naar de „ratio status", het drijft „reaalpolitiek". Het nationalisme, niet het patriottisme is de grondgedachte der fascistische staatsleer, al maakt het fascisme practisch van het patriottisme een ruim gebruik. Welnu, al wie de machtsleer huldigt is onverbiddelijk onderworpen aan de psychologie van de macht. Zoodra zij de goede fase van de macht als dienstbaar aan hooger doel eenmaal achter zich heeft, en de macht om de macht zelf is gaan huldigen, komt vroeg of laat onvermijdelijk de hybris, de overspanning en val. Toen Bismarck zijn staatkundige loopbaan begon, was eenheid van het verscheurde en versplinterde vaderland zijn doel, en dat kon naar zijn meening niet anders geschieden dan door realistische machtspolitiek; zoo schiep hij het rijk van 1871. Machtspolitiek

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen