Grondslag en karakter van de Italiaansch-fascistische staatsleer - pagina 29

DE FASCISTISCHE STAAT

27

Philosophie des Lebens" zoo keurig geteekend, die de grondslag is geworden voor de fascistische staatsleer. Niet natuurlijk zóó, dat zij daarvan een logisch-deductief uitvloeisel zou zijn, en nog minder, alsof zij de eenig-mogelijke toepassing op het terrein der staatsleer zou zijn. Bergson, een der hoofdfiguren van het irrationalisme, heeft via Sorel's „Réflexions sur la violence", die zich voortdurend uitdrukkelijk op hem steunen, Lenin evenzeer als Mussolini beïnvloed, en tevens een heele privaatrechtsleer als van Ge'ny beheerscht. Het is alleen zóó, dat men de fascistische staatsleer niet kan verstaan in haar hoofdtrekken zonder den aangegeven geestelijken achtergrond. Wat het Italiaansche fascisme betreft komen als bepalende invloeden vooral in aanmerking de werken van Pareto en Sorel, die voor Mussolini's vorming en voor die van vele zijner medestanders van ingrijpende beteekenis zijn geweest, en de herleving van Hegei's philosophie, die heeft gewerkt door Gentile, den wijsgeerigen leidsman van de fascistische beweging aldaar. Wat Pareto aangaat, heeft deze door zijn academische voorlezingen te Lausanne, die door Mussolini zijn gevolgd, tot de vorming van zijn leidenden gedachtengang veel bijgedragen; in de litteratuur over het fascisme althans wordt Mussolini's bijwonen dezer voorlezingen algemeen aangenomen, hoewel Pareto's biograaf Bousquet dit betwijfelt, echter zonder opgave van redenen. In elk geval heeft Mussolini Pareto herhaaldelijk gehuldigd als zijn grooten leermeester, hem enkele maanden voor zijn dood benoemd tot Italiaansch senator, en in zijn practijk als staatsman getoond van zijn lessen partij te hebben getrokken. Vilfredo Pareto, gesproten uit een adellijke Genueesche familie, van vaderszijde Italiaan, van moederszijde Franschman, is geboren in 1848. Van beroep spoorwegingenieur, wendt hij zich steeds meer tot de studie van de wiskundige economie en wordt in 1893 hoogleeraar te Lausanne; hij stierf in 1923. Zijn hoofdwerk is het „Traité de sociologie ge'ne'rale", oorspronkelijk in het Italiaansch, later ook in het Fransch verschenen in 1917. Pareto, hoewel volkomen staande op het standpunt van rationalisme en positivisme, gelooft niet meer in de volstrekte sociale wetmatigheid. Streng onderscheidde hij tusschen de logisch-rationeele taak der weten-

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen