ZELFMOORD?

V. te W. vraagt of Jan van Schaffelaar, Herman de Ruyter en Van Speyck ook te rekenen zijn tot de zelfmoordenaars.

Raadplegen wij onze oude theologen hierover dan zien we, dat met name soortgelijke gevallen als dat van Van Speyck voorwerp van behandeling zijn geweest. Het geval was dan of men in den uitersten nood het kruit in brand mocht steken tengevolge waarvan men met vriend en vijand de lucht invloog. Het geval was dus niet dat men na het verlaten van allen, die aan boord waren, het schip in de lucht liet vliegen, of ook dat men met sparing van de mensenlevens een gedeelte van het schip, zooals het dek, door dit middel beschadigde, om den vijand afbreuk er mee te doen. Dit toch werd bij allen geoorloofd geacht. Dat men echter het schip opzettelijk in de lucht laat vliegen en zoo met vriend en vijand omkomt wordt door verreweg de meesten onzer oude theologen als een zonde tegen het zesde gebod veroordeeld.

Amesius en Maresius zagen er geen kwaad in en ook Fr. Burgersdijk in zijn philosophische ethiek niet Daarentegen wordt het ongeoorloofd geacht en als vorm van zelfmoord veroordeeld door Rivet, Voetius a Marck, de Moor, Turretinus, Ryssenius, Ridderus, Brakel, P. de Witte, J.Hondius in zijn Licht in de duisternis, H. de Frein en J.Vermeer in hun Catechismusverklaringen , terwijl D.Knibbe in zijn Catechisatie over den Heid. Cat. bij Zondag 40 beide gevoelens naast elkaar stelt zonder zijn eigen opvatting nader te bepalen.

Voetius vraagt in zijn Catechisatie over den Heid. Cat. bij de behandeling van liet zesde gebod eerst of men zichze1f niet zou mogen dooden om den vijand tegelijk afbreuk te doen. Hij acht dit niet geoorloofd. En onder deze meer algemeene uitspraak zouden al de in de vraag genoemde gevallen begrepen kunnen worden, evenals ook dat van Zimri in 1 Kon. 16 : 18, die het Koninklijk paleis te Tirza in brand stak en daarmee zichzelf en anderen (voor zoover er nog bij hem waren) deed omkomen. En wat

hu meer bepaaldelijk betreft de gronden, die aangevoerd worden tegen het in de lucht laten vliegen van het schip met allen die er op zijn. Dit zijn:1. Het is formeel zelfmoord; 2. het strijdt met het vertrouwen in Gods voorzienigheid, met de Christelijke kloekheid en heldhaftigen moed, met de liefde tot den naaste, inzonderheid gewonden en jeugdige personen, die door den vijand zouden gespaard worden; 3« iets dergelijks is in een oorlog te land, noch onder Israël, noch in de christenlanden ooit geoorloofd geweest, terwijl men bij het geoorloofd achten er van tot de absurde consequenties moet komen om alle historische dergelijke gevallen te verontschuldigen; het voorwenden van een publiek goed, nl. den vijand er afbreuk door te doen, enz., verontschuldigt dezen vorm van zelfmoord al even weinig als andere zonden tegen het gebod Gods; 5« en het bevel der overheid tot dezen vorm van zelfmoord, zoo deze daartoe nl. last geeft, biedt geen uitzondering op den algemeen geldenden eisch van het gebod, daar ook zij daartoe geen bevoegdheid van God ontvangen heeft.

Uit een en ander blijkt, dat onze Vaderen over het algemeen niet zoo gunstig in hun oordeel stonden tegenover dergelijke handelingen, hetzij ze te land (Herman de Ruyter), of ook te water (waaronder ook het lang na hun verscheiden geschiedde feit van Van Speyck te begrijpen is) plaats hadden.

(Dr.C.Steenblok in “De Saambinder”, 1946)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen