De integratie en het kleuteronderwijs

Op veel scholen is men in meer of mindere mate bezig met integratie. Vooral nu het jaar 1983 steeds dichterbij komt. Dan moet de integratie voltooid zijn, dus moet de kleuterschool met de lagere school 'samengesmolten' zijn tot één basisschool. Velen begrijpen dat dit nietzo eenvoudig is. De twee scholen die bij elkaar gevoegd worden, hebben namelijk een totaal verschillende achtergrond en historie. Daaruit vloeien onder meer de volgende concrete verschillen uit:

- We hebben te maken met verschillende wetten, de Kleuteronderwijswet en de Lageronaerwijswet.

- Het kleuteronderwijs is niet verplicht, voor de lagere school bestaat leerplicht vanaf zes jaar.

- Op de kleuterschool staat het spelende kind centraal, ligt het accent op de sociale-en emotionele ontwikkeling. Op de lagere school het lerende kind, het accent ligt daar op de verstandelijke ontwikkeling.

- Op de kleuterschool wordt gewerkt in groepen, de activiteiten van de kinderen zijn verschillend. Op de lagere school wordt over het algemeen klassikaal onderwijs gegeven. Grote groepen kinderen doen tegelijk dezelfde activiteiten, die door de onaerwijzer(es) bepaald worden.

- Op de kleuterschool staat ontwikkeling centraal, op de lagere school vorming.

- Op een kleuterschool heeft men te maken met een leidster die zich aanpast bij de belangstelling van de kinderen. Op de lagere school staat een onaerwijzer(es) voor de klas die de kinderen zijn/haar programma voorzet en laat verwerken.

De verschillende werkwijzen van de beide schooltypen zijn misschien erg zwart-wit gesteld. Dat is alleen gedaan voor de duidelijkheid; op veel scholen zullen de verschillen minder groot zijn. Om te bereiken dat de kinderen van vier tot twaalf jaar een ononderbroken ontwikkeling doormaken, mogen er geen verschillen meer bestaan tussen beide schooltypen, moet de drempel daartussen verdwenen zijn.

Bij de integratie van kleuter-en lager onderwijs, dreigt het gevaar dat de kleuterschool de eigen identiteit verliest; opgeslokt wordt door het leerproces van de lagere school. De kleuterschool gaat bepaalde kenmerken van de lagere school overnemen, zoals competitie-en prestatiedrang, meer klassikaal onderwijs.

Het echte leren van de lagere school moet niet verplaatst worden naar de kleuterschool. Dit zou in strijd zijn met de doelstelling van het kleuteronderwijs, nl. het kind de gelegenheid geven zich spelend te ontwikkelen, in een veilig milieu, met meerdere mogelijkheden dan het gezin.

Het spel is de voornaamste inspanning van het kind. Spelen is leren. Al spelend ervaart de kleuter bijvoorbeeld begrippen als hoog en laag. In de totale ontwikkeling (die het kleuteronderwijs beoogt)

past de verstandelijke vorming in die zin, dat deze aansluit bij de ontwikkeling van het kind en spelenderwijs wordt verworven. Die meer zakelijke houding, dat meer willen weten, het zich verdiepen in achtergronden is een natuurlijke ontwikkeling die het kind zich onder gunstige omstandigheden zelf eigen maakt.

De kleuterleidster moet de verschillende aspecten in de ontwikkeling van het kind leren zien. Zij zal daarop moeten inspelen, door belangstelling te wekken, en dan de ontwikkeling verder stimuleren, zonder daarbij het eigene van het kind uit het oog te verliezen; zij zal het kind moeten begeleiden. Het moet dus geen eisen worden. Een kleuter is maar eenmaal in zijn leven kleuter, moet dan ook in die periode als kleuter benaderd blijven worden.

Het constateren van de gevorderdheid van een kind in de verschillende ontwikkelingsstadia komt tot stand door het observeren van een kind.

Het is noodzakelijk dat de kleuterleidster zich (vooral ook bij de werklessen) zeer goed bewust is van de keuzemogelijkheden die zij de kinderen biedt en welke organisatie van het klassegebeuren zij op gang zet. Het kleuteronderwijs kent grote waarde toe aan de eigen keuze van activiteiten door het kind. Daar waar dit mogelijk is en het kind voldoende ontwikkelingskansen worden geboden, kan men dit goedkeuren. In de praktijk komt het zeker voor dat de kleuterleidster bij bepaalde kinderen een belangstelling tracht te wekken voor een activiteit die in eerste instantie niet de keuze van het kind is. Dit 'sturen' zal onontbeerlijk zijn.

De plaats van het kleuteronderwijs moet dus niet zijn een kleuterschool, waar alles is gesystematiseerd, duidelijk gericht op de systematiek van het lager onderwijs. Geen school waar de kleuterleidster voortdurend ingrijpt om het kind dat ontwikkelingsmateriaal te geven en die activiteiten laat verrichten, die sterk gericht zijn op het leren van een aantal vaardigheden. Geen school waar de kleuterleidster bewust het kind opleidt voor de lagere school. De invloed van de leidster is zo groot dat veel van het eigene van het kind gevaar zou lopen.

Er wordt gestreefd naar een inhoudelijke integratie. Het onderwijs van vier-tot zesjarigen zal inhoudelijk vernieuwd moeten worden, gericht op een ononderbroken ontwikkeling van het kind in de leeftijd van vier tot twaalf jaar. De leerstof die tot op heden op de kleuterschool thuishoorde moet met de leerstof die voor de aanvangsklassen van de lagere bestemd was, worden verenigd in een doorlopend geheel.

De vorderingen van een kind zijn bepalend voor hetgeen wat aangeboden wordt onafhankelijk van zijn kalenderleeftijd en/of schooltype. Dit betekent dat het kind met leren rekenen, lezen en schrijven begint op het moment dat het daaraan toe is.

De kleuterleidster kan er zelf voor zorgen dat het kleuteronderwijs in de basisschool niet ten onder gaat, zij kan zorgen voor een gelijkwaardige en evenwichtige inbreng van het kleuteronderwijs in de nieuwe basisschool.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen