Boekbespreking

MET AL DE HEILIGEN, LITURGIE IN HEMEL EN OP AARDE, door G. van Rongen; Uitg. De Vuurbaak bv, Barneveld.

In 1956 publiceerde de vrijgemaakt-gereformeerde predikant G. van Rongen een boekje getiteld Zijn schone dienst. Het was een populair gehouden verhandeling over de schriftuurlijke bedoeling en de historische wortels van de gereformeerde liturgie. Dit boekje is door de schrijver, die inmiddels emeritus-predikant is en in Kelmscott (Australië) woont, grondig herzien. Het is in twee paperbacks uitgegeven onder de titel Met al de heiligen.

Het eerste boek bevat de delen I (In hemel en op aarde) en II (De kerk der eeuwen). Voor deel III (De gereformeerde liturgie) is een apart boek gereserveerd. Voor deze recensie is mij alleen het eerste boek aangeboden.

In het eerste deel brengt de auteur tal van schriftgegevens uit het Nieuwe Testament die op enigerlei wijze op de eredienst betrokken kunnen worden, in kaart. Hij doet dit op een zeer enthousiaste manier, maar ook op een wijze die wel zeer sterk beheerst wordt door een bepaalde visie op het wezen van de christelijke gemeente en het functioneren van de eredienst daarin. Het is niet verbazend dat de auteur de meeste teksten heeft ontleend aan de Hebreeënbrief, omdat daarin immers veel te lezen is over het priesterlijk werk dat Christus als Hogepriester voor Zijn kerk heeft verricht.

Een centrale plaats in het betoog van de schrijver neemt Hebr. 12:22-24 in. waar staat: aar gij zijt gekomen tot de berg Sion en de stad des levenden Gods. tot het hemelse Jeruzalem en de vele duizenden der engelen. Steeds benadrukt Van Rongen in dit hoofdstuk dat er in wezen geen verschil, maar een sterke eenheid is tussen de kerk op aarde en de schare die de Heere reeds eeuwig mag loven in de hemel. De liturgie wordt daardoor sterk in het eschatologische getrokken en het samenkomen van de gemeente wordt gezien als het instemmen met en het meezingen van de lofzang van de triumferende kerk op het verlossende werk van Christus. De door de auteur gekozen titel en ondertitel spreken in dit verband boekdelen.

Het zal duidelijk zijn dat het hierboven geschetste betoog de sporen vertoont van een vrijgemaakt-gereformeerde visie op de plaats die het wezen van het genadeverbond inneemt in de kerkelijke gemeente. De liturgie is voor Van Rongen meer dan wat we wel de 'orde van dienst', dus de uiterlijke vormgeving van de verschillende onderdelen van de kerkdienst noemen. Het is overigens zeer de vraag of de liturgie hiertoe versmald mag worden. Maar door zo sterk uit te gaan van de veronderstelling dat de gemeente in haar geheel Gods verbondsgemeente is en deze als het ware te plaatsen in het voorportaal van de triumferende kerk, raakt men wel het zicht op een aantal wezenlijke aspekten die ook tot de liturgie behoren, kwijt. Is er in het gebed nog ruimte voor de vraag om bekering van onherborenen? Passen alle psalmen, bijvoorbeeld die boetedoening en bede om bekering vertolken, wel zo gemakkelijk in het geschetste kader? Met alle respekt voor het bezielde betoog van de auteur en voor de gegevens die hij daarin naar voren brengt, constateer ik tocht een enorm verschil in godsdienstige beleving met onze kring.

Het tweede deel 'De kerk der eeuwen' is zakelijker, objectiever dan het eerste deel. De auteur beschrijft erin de ontwikkeling van de liturgie vanaf de apostolische tijd tot en met de (vrijgemaaktgereformeerde!) synode van Kampen in 1975. Zeer waardevol in dit deel zijn de vele gegevens

die erin verwerkt zijn. Men kan spreken van een gedocumenteerd geheel. Het getuigt helaas wel van exclusief kerkelijk denken, dat na de behandeling van de Dortse Synode, op een enkele bladzijde over de achttiende eeuw na. uitsluitende wordt ingegaan op ontwikkelingen binnen de gereformeerde kerken (vrijgemaakt).

E. Kooijmans

DE ZIEKE MEESTER, door Ada Verrips; uitg. Den Hertog B.V. Houten; 111- Jaap Kramer; serie De leeslamp; geb.; AVI 4; 83 pag.; prijs f 13, 50

De meester wordt ziek en moet geopereerd worden. Zal hij beter worden? Als hij thuis is, gaan Peter en zijn vrienden op bezoek. De meester vertelt dat de ziekte nodig was om hem te laten zien dat hij een zondaar is. Hij wijst de jongens erop dat ze een nieuw hart nodig hebben. De meester knapt op en kan zelfs even op de afscheidsavond van groep 8 komen. De kinderen worden duidelijk gewezen op de noodzaak van bekering en de ernst van het sterven. Het boek is speciaal geschreven voor oudere kinderen, die moeite hebben met lezen. Van harte aanbevolen.

ELKE DAG EEN VERRASSING, door M.C. Logmans-Weltevrede; uitg. Den Hertog B.V. Houten; ill. Jaap Kramer; geb.; AVI 4; 68 pag.; prijs f 9, 75

Jan zal over een poosje een broertje of zusje krijgen. Als moeder rust moet houden, gaat Jan logeren bij Opa en Oma. Oma merkt dat Jan aan thuis denkt. Daarom belooft ze dat Jan elke dag een verrassing krijgt. Op het laatst wil Jan geen verrassing meer. Hij wil naar huis. Dan komt juist de grote verrassing; Jan heeft een zusje gekregen.

Een gezellig en verantwoord boek dat ook geschikt is om voor te lezen aan de kleuters. Van harte aanbevolen.

MARJOKE EN MARLOES, door A. Vogelaar-van Amersfoort; uitg. Den Hertog B.V. Houten; ill. Jaap Kramer; geb.; AVI 6, 75 pag.; prijs f 10, 50

De vader van Marloes werkt op kantoor bij de vader van Marjoke. Hij wordt beschuldigd van diefstal en wordt ontslagen. Marjoke en Marloes mogen niet meer bij elkaar komen, maar ze blijven vriendinnen. Marloes' vader is erg opstandig. Marjoke gelooft niet dat de vader van Marloes heeft gestolen. Daarom gaat ze bij haar vader op kantoor kijken. Ze ziet. dat meneer Jenkins in de bureauladen van haar vader rommelt. Als hij haar ziet, dreigt hij dat hij haar zal ontvoeren als zij iets vertelt. Marjoke is erg bang. maar vertelt het tenslotte aan Marloes. Die vertelt het aan Marjokes vader. Als alles uitgezocht wordt, blijkt dat Jenkins de dief is. Marloes' vader, die juist een andere baan kon krijgen, kan weer terugkomen. Vader ziet ook in dat het verkeerd was dat hij zo opstandig was. Maar de Heere is goed.

Het boek heeft een duidelijke boodschap. Als mensen je vals beschuldigen, weet de Heere van je onschuld. Ondanks zijn onschuld weet Vader zich schuldig tegenover de Heere. Een mooi meisjesboek vanaf ongeveer 9 jaar. Van harte aanbevolen.

OP ZOEK NAAR RIDDER ROMBOUT, door A. Korpershoek-van Wendel de Joode; uitg. Den Hertog B.V. Houten; ill. Jaap Kramer; geb. AVI 7; 164 pag.; prijs f 13, 90

Sjaak verhuist met zijn ouders, zusjes en neef Gerben naar een tuinmanswoning op een landgoed. Er doen allerelei spookverhalen de ronde over ridder Rombout. Ook om de ruïne op het landgoed hangt een sfeer van geheimzinnigheid. Sjaak en Gerben proberen het geheim op te lossen. Karei van Heemstede, een zoon van de eigenares van het landgoed, is met ruzie de deur uitgegaan. Nu zit hij in geldnood en een vriend van hem vindt dat zijn moeder geld moet geven. Met allerlei bedreigingen, waarbij hij zichzelf ridder Rombout noemt, weet hij geld te krijgen. Tenslotte wordt hij betrapt, maar bij zijn achtervolging raakt Sjaak gewond en komt in het ziekenhuis. In zijn koortsdromen heeft Sjaak het steeds over zijn lage cijfers. Sjaak kon niet goed leren. maar zijn vader vond dat hij niet goed zijn best deed. Nu ontdekt vader dat er belangrijkere

dingen zijn dan goed kunnen leren. Als Sjaak beter wordt, wordt de verhouding tussen Sjaak en zijn vader weer goed. Een spannend en verantwoord jongensboek, vanaf ongeveer 11 jaar. Van harte aanbevolen.

A. Korver

DE VRIJHEID TEGEMOET, door C. van Rijswijk; Uitg. Boekh. Van Wijngaarden, Barneveld; ill. Floor Oskam; geb; 54 pag.; leeftijd vanaf 11 jaar; prijs f 14, 95.

Dit boek is eerder verschenen onder de titel Hij gaf zijn leven.

Een marskramer laat in het huis van Dirk Willemz. een Bijbel achter. God zegent het Woord tot bekering van Dirk en zijn vrouw. Door de oude Willem wordt de ketterzoon vervloekt, 's Avonds laat gaat het licht in het huis van Dirk weer aan en wordt uit de Bijbel gelezen. De pastoor komt erachter en al snel is de ketter gevangen. De banvloek wordt over hem uitgesproken. Dan doet zich een gelegenheid tot ontsnapping voor: enkele tralies zitten los en het ijs is sterk genoeg. Als de vlucht gelukt is. zakt een wachter door het ijs. Op zijn hulpgeroep komt Dirk Willemz. hem redden. De soldaat neemt hem echter mee terug naar de gevangenis. Kort daarna wordt Dirk onthoofd. Hij gaf zijn leven, voor zijn vijand, maar vooral voor de zaak des Heeren. Het was te wensen dat de illustraties beter overeenkwamen met de inhoud en technisch van een hogere kwaliteit waren. Overigens van harte aanbevolen.

JIJ MOET HELPEN, JOHAN, door C. van Rijswijk; Uitg. Gebr. Koster, Barneveld; ill. Jaap Kramer; 45 pag.; geb.; AVI 5, Brus 40 - 50; prijs f 9, 95.

Johan Calvijn zal priester worden in de Roomse kerk. In de grote stad ziet hij iets wat hij nooit zal vergeten: de verbranding van een ketter. Na een ruzie met de kerk wil vader Calvijn dat Johan rechter wordt. Toch wil Johan de mensen vertellen van de Heere en Zijn Woord. Hij heeft de Heere leren kennen als zijn Zaligmaker. Hij waarschuwt net als Maarten Luther. de mensen voor de verkeerde dingen in de kerk. De vijanden willen hem verbranden, maar hij vlucht. In een grot houdt hij Heilig Avondmaal. Johan komt zelfs in de gevangenis terecht. Als hij tijdelijk in de stad aan het meer verblijft, komt een dominee vragen of Johan helpen wil. Het is Gods wil dat hij blijft. Daarom blijft Johan Calvijn. Als Johan sterft gaat hij naar het Vaderhuis.

JOHN IS NIET BANG, door C. van Rijswijk; Uitg. Gebr. Koster, Barneveld; ill. Jaap Kramer; 45 pag.; geb.; AVI 5, Brus 40 - 50; prijs f 9, 95.

John Knox is knap. Hij wil graag priester worden. Hij leest veel boeken, ook de Bijbel en het boek van Calvijn. John leert de Heere kennen. Steeds beter gaat hij de verkeerde dingen in de roomse kerk zien. John Knox verbergt zich in een kasteel, daar wordt hij dominee. Als hij gevangen wordt, moet hij roeien als galeislaaf. Hij gelooft eens weer in het kasteel terug te keren. Na zijn vrijlating gaat hij in het land van Calvijn wonen. Veel spreekt hij met Calvijn over de Bijbel en de kerk. Dan keert hij weer terug naar zijn vaderland. De roomse vorstin wil dat John Knox stopt met preken, maar John gaat door. Hij is niet bang. Bij het sterven mag hij weten naar het Vaderhuis te gaan. Deel 2 en deel 3 van de serie Op weg naar het Vaderhuis zijn keurig verzorgd uitgegeven, voorzien van prachtige tekeningen en zeer geschikt voor jonge kinderen als een eerste kennismaking met personen uit de kerkgeschiedenis. De deeltjes zijn voor te lezen vanaf 5 jaar en zelf te lezen vanaf 7 jaar. Van harte aanbevolen.

C. Houmes

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen