Het onderwijs in Canada

Algemeen
Hoe bent u in het Canadese onderwijs beland?
Voordat wij naar Canada geëmigreerd zijn, heb ik vijftien jaar aan scholen in Nederland gewerkt, waarvan tien jaar intensief met kinderen met leerproblemen. De laatste vijf jaar had ik de leiding over de Eben-Haëzerschool te Kapelle, een SO/VSO-schooI. Echter in mijn laatste jaar aan deze school heeft de dringende oproep tot sollicitanten voor leerkrachten aan de Mount Cheam Christian School (MCCS) in Chilliwack mij niet losgelaten. Gelet op de verantwoordelijke taak die ik op dat moment daar had was dit geen gemakkelijke beslissing. De woorden uit Galaten 6: 'Doet wel aan allen, maar meest aan de huisgenoten des geloofs...' zijn hierin een duidelijke aanwijzing voor mij geweest mij onvoorwaardelijk en van harte aan te melden als leerkracht Alleen met die intentie zijn wij als gezin naar Canada geëmigreerd. Er werden toen dringend vier leerkrachten gevraagd en die zijn er toen ook gekomen.

Wat was uw functie daar?
In de afgelopen tien jaar heb ik een zeer gevarieerde taak gehad. Pas de laatste jaren had ik een meer eenduidige functie in de richting van ons huidige werk in Uddel. In zijn algemeenheid had ik de eerste zes jaar reguliere groepen uit de bovenbouw. Vanaf het begin ben ik betrokken geweest bij de hulp aan leerlingen met leerproblemen. Mijn rol was meest voor en na schooltijd observeren, diagnosticeren, handelingsplannen schrijven, werkbespreking met de onderwijsassistenten en besprekingen met leerkrachten en ouders. Deze assistenten waren meest oud-leerlingen, die na hun Grade 12 (MAVO/ HAVO-niveau) met kinderen wilden werken. Men had geen specifieke opleiding hiervoor gevolgd. Ook heb ik nog een jaar voor een gedeelte van de dag lesgegeven in het voortgezet onderwijs (Grade 8 en 9) in de vakken Bible en English. Verder ben ik betrokken geweest bij de opbouw van een principieel verantwoorde 'library'(schoolbibliotheek) voor met name de secondary school (middelbare school, G. V.). Samen met enkele collega's hadden we de leiding over een Reading Committee. Dit was een groep van vrijwilligers (meest ouders) die nieuwe boeken lazen en aan de hand van een screeningslist beoordeelden of het boek wel of niet verantwoord was. Door deze werkwijze hadden we van ieder boek een 'record', een verantwoording. Tijdens de vergaderingen werden de problemen en gerezen vragen besproken. De laatste jaren kreeg ik naast het lesgeven in reguliere klassen steeds meer uren om te kunnen werken met leerlingen met leerproblemen. Uiteindelijk ontstond een Special Education Room waar kinderen met zeer uiteenlopende leerproblemen gedurende een gedeelte van de dag, afhankelijk van de ernst van de problematiek, individuele hulp kregen. Dit lokaal fungeerde ook als orthotheek waar collega's van de hele school gebruik van konden maken, In verband met de aanwezigheid van een meervoudig gehandicapte leerling kregen we ook de voorziening van een aangepast toilet met doucheruimte. Het grootste deel van de leerlingen die de Learning Assistance Room bezochten zouden in Nederland een duidelijke indicatie voor speciaal onderwijs hebben.

Heeft u nog geen spijt van deze periode?
In de beantwoording van onze eerste vraag hebben we aangegeven wat onze diepste intentie geweest is tot emigreren. Uiteraard is de praktische verwezenlijking van de ons opgelegde taak het moeilijkste deel. Dan pas komt het erop aan of het 'waar' geweest is. Alhoewel zeer gebrekvol, hebben we voor onszelf gewerkt vanuit de opdracht: 'Alles, wat uw hand vindt om te doen, doe dat met uw macht...' Matthew Henry zegt daarvan: '...Alle goed, waarvoor wij de gelegenheid hebben om te doen, moeten wij doen met onze macht, met zorg. met kracht en vastberadenheid, welke moeilijkheden er ons ook voor in de weg gelegd worden, en welke ontmoedigingen wij er ook bij ondervinden.' Verder heeft het leren spreken, beheersen en functioneren in een andere taal en leefwereld, en de vele ontmoetingen met mensen in allerlei verbanden van de samenleving, deze tien jaren tot een onvergetelijk deel van ons leven gemaakt.

Het Canadese onderwijs
Hoe zit het Canadese onderwijssysteem in elkaar?
Het begrip 'Canadees onderwijs' is zeer wijds. In dit geval zou ik liever willen spreken van het onderwijs in British Columbia. Elke provincie heeft namelijk op zijn eigen wijze het systeem geregeld. Het is zelfs zo dat onderwijsgevenden uit Alberta niet automatisch de bevoegdheid hebben om les te geven in British Columbia en andersom. Meestal is nader studie van deelgebieden vereist. In British Columbia gaan kinderen met 5 jaar naar Kindergarten Class, een soort voorbereidingsjaar voor Grade One. Daarna volgt het kind het onderwijs van Grade One tot Grade Six, daarna gaan ze naar de Secondary school. Deze is op zijn beurt weer gesplitst in junior Highschool, Grade 7 - 9, en senior Highschool, Grade 10- 12. Daarna gaan sommige leerlingen naar College of University, afhankelijk van hun wil tot verdere studie en de vakken die gekozen zijn in de laatste twee jaar van het secondary onderwijs. Bepalend bij een eventuele toelating is vaak de kwaliteit van de school van herkomst.

Hoe oud zijn de leerlingen als ze op school komen?
De leerlingen komen op school wanneer ze vóór 31 december van dat jaar 5 jaar hopen te worden. Het Canadese onderwijs kent ook de leerplicht zoals in Nederland. Echter de plicht om een school te bezoeken is er niet. Je kunt je kinderen zelfs thuis onderwijs geven, de zogenaamde "homeschooling'. Je kind moet dan wel ingeschreven staan bij een erkende Correspondence school. Op afstand regelen zij dan het gehele leerproces voor je. Dit is geheel kosteloos, omdat deze voorziening deel uitmaakt van het 'public school system'. Om diverse redenen o.a. afstand, principe, financiële redenen enz. kiezen ouders soms voor deze vorm van onderwijs.

Wat zijn de schooltijden?
De lessen beginnen om 8.30 tot 12.00 en van 13.00 tot 14.40 vijf dagen per week. Gemiddeld komt dit neer op eenzelfde aantal lesuren als in het Nederlandse onderwijssysteem. Alle kinderen blijven tussen de middag over vanwege de afstanden.

Is er in Canada ook sprake van een gebrek aan leerkrachten?
Het public school systeem (het openbaar onderwijs) in British Columbia kent geen gebrek aan leerkrachten. Het is zelf zo dat jaarlijks slechts een beperkt aantal studenten toegelaten wordt tot de PPD, professional development program, een specifieke opleiding voor leerkracht aan een universiteit. Op deze wijze probeert men te voorkomen dat er een overschot aan onderwijsgevenden ontstaat. De Mount Cheam Christian School valt onder de Independent schools. Deze scholen worden in British Columbia voor maximaal 50% gesubsidieerd door de overheid. (In andere provincies is deze subsidie soms aanzienlijk minder of in het geheel niet) Ook in deze branche is over het algemeen weinig tekort aan leerkrachten. Echter, zoals alle reformatorische scholen in Canada, is de Mount Cheam Christian School een grote uitzondering. Alhoewel er soms jaren geweest zijn dat men ongedacht voorzien werd in de grote nood, blijft men van tijd tot tijd kampen met een chronisch tekort aan professioneel opgeleide mensen, die de identiteit van de RCNA, Refor-med Congregation of North America, volledig onderschrijven en als zodanig uitdragen. Met name in het Secondary onderwijs is het erg moeilijk om de specifieke vacatures te vervullen. De instroom vanuit de eigen gemeenschap is tot nog toe onvoldoende om dit op te heffen. Door de jaren heen heeft men dit vaak opgelost met behulp van teacher's aids. Dit zijn veelal mensen zonder enige specifieke opleiding, maar met een bepaalde feeling voor een bepaald gebied in het onderwijs. Deze mensen proberen wat ze kunnen en hebben al veel goed werk verricht. Al met al blijft dit een zeer zorglijke aangelegenheid.

Voorbeeld: In een klein Nederlands dorp zijn wel vier verschillende scholen met allemaal een andere achtergrond. Er is een rooms-katholieke, een openbare, een protestant christelijke en een reformatorische school. Komt dat in Canada ook wel voor?
In Chilliwack zijn al deze verschillende modaliteiten en bijbehorende scholen vanuit een specifieke achtergrond zonder moeite te vinden.Voor zover mij bekend zijn er momenteel minstens vijf verschillende christelijke scholen. Daarnaast vindt men ook diverse rooms-katholieke, Penticostal (pinkster-groepen) en vrije scholen. Al deze scholen zijn sterk verbonden aan de plaatselijke kerkelijke of culturele gemeenschap waartoe zij behoren. In vele gevallen heeft het behoren tot een specifieke groep meer het karakter van sociaal functioneren in een bepaalde leefgemeenschap. Je zou het kunnen zien als een vervanging van de familie- en kennissenkring in het vroegere moederland. Uiteraard heeft onze gemeente in Chilliwack een geheel eigen identiteit, onderscheiden van de rest van de omringende gemeenschappen. In tegenstelling tot de USA (vaak betiteld als de 'melting' pot of nations}, is Canada een typisch multiculturele samenleving. Het leven in deze gemeenschap hebben we altijd ervaren zoals ds. Roos het eens treffend uitdrukte: als het verblijven op een klein eilandje in de grote, volkomen geseculariseerde, Canadese zee.

Kunt u actuele problemen in het Canadese onderwijs noemen, waar men tegenaan loopt?
Over het algemeen wordt er meer dan vroeger van bovenaf gelet op de kwaliteit, en de laatste jaren vooral ook op het 'inhoudelijke' van het onderwijs. Een aantal jaren geleden vond men nog de resten van een oorspronkelijk christelijke achtergrond in de Public school van British Columbia. Bijvoorbeeld: het opzeggen van The Lord's Prayer, enz. Nu is men ook zover dat de deur wijd open staat voor alle zogenaamde 'multi-cultural' religions, met uitzondering van de christelijke (ook R.K.) die volgens hen al te lang heeft gedomineerd. Met name het opleggen van christelijke waarden en normen wordt nu gezien als discrimineren. Kinderen moeten zelf bepalen welke richting ze willen opgaan. De taak van de onderwijsgevende is meer een informatieve.

De invoer van het nieuwe vakgebied CAPP, dat staat voor Career and Personal Planning, zie ik als een gevaarlijk middel om deze horizontale, situatieve ethiek gestalte te geven. De bedoeling is dat elk kind zijn eigen carrière en persoonlijk plan voor de toekomst mag uitwerken. MCCS heeft hier uiteraard een geheel eigen vorm aan gegeven. Heel veel onderwerpen die aan de orde moeten komen, zoals: alternatieve vormen van samenleven, kiezen van een beroep, veilig omgaan met de ander, medeleerlingen en volwassenen, enz. worden geïntegreerd in de diverse bestaande vakgebieden. Met name tijdens de Bijbellessen kunnen deze onderwerpen vanuit de eigen identiteit belicht worden.

Een ander bedenkelijke zaak in het Canadese onderwijs vind ik de zogenaamde 'inclusion' (integratie) van kinderen met ernstige leerproblemen al of niet in combinatie met een lichamelijk handicap. De algemene tendens is om deze leerlingen volledig te integreren in normale jaargroepen. Van de 'government' krijgt men geld om een teacher's aid te bekostigen die tijdens dit zogenaamde integratieproces de leerling met problemen op de achtergrond gaat begeleiden. Zij staat op haar beurt weer onder leiding van de special education teacher, die het programma voorschrijft. Voor sommige leerlingen kan dit succesvol zijn, maar voor veel leerlingen blijkt dit in de praktijk niet te werken. Deze leerlingen voelen haarfijn hun onvermogen aan om te functioneren als volwaardige leerlingen in alle leerverbanden. Persoonlijk denk ik dat deze absurde vorm van integreren voortgekomen is uit de drang om een bepaalde ideologie gestalte te geven en niet vanuit het zorgvuldig observeren en begeleiden van kinderen met ernstige ontwikkelingsstoornissen, welke die dan ook mogen zijn. Gelukkig heeft Mount Cheam Chris-tian school voor de individuele benadering gekozen, het specifiek en professioneel behandelen van de leer-moeilijkheid, met daarnaast verantwoorde 'inclusion' waar mogelijk.

Verschillen
Wat is het grootste verschil tussen het Nederlandse en het Canadese onderwijs?
In de eerste plaats denk ik dat men in het Nederlandse onderwijs sneller een beroep kan doen op professionele hulp bij ernstige hulpvragen. Te Praktisch... en lekker! denken valt aan logopedische hulp, schoolarts, orthopedagoog, maatschappelijk werker enzovoorts. De lijnen zijn vaak kort en snel. Ook binnen de school zijn er meer specifiek opgeleide leerkrachten aanwezig, die bepaalde 'zorg'vragen kunnen behandelen. Uiteraard was ook in Canada de mogelijkheid aanwezig om professionele hulp in te roepen. Echter, de procedures zijn erg omslachtig en over het algemeen mensen van buiten onze kring. De drempel is daardoor met name voor ouders veel hoger en de weg er naartoe tijdrovend. Een eventuele verwijzing duurde gewoonlijk een jaar voordat het kind voor het eerst gezien werd.

Kwalitatief gezien lijkt het Nederlandse onderwijs op een wat hoger niveau te liggen. Ik denk dan vooral aan meer vakgerichte opleidingen voor leerkrachten, methodes, leerlingvolgsysteem, planning, expertise vanuit het speciaal onderwijs, professionele hulp vanuit het eigen onderwijscentrum enz. Dit heeft vanzelf ook te maken met de druk van bovenaf, omdat het onderwijs volledig gesubsidieerd wordt. Aan de andere kant geeft dit ook weer een duidelijke, herkenbare structuur binnen het systeem. In de derde plaats (al is het uitwendig) is men zich binnen de 'eigen' school meer bewust van de identiteit wat betreft de keuze van bijvoorbeeld: leermiddelen, computerprogramma's, boeken enz Ook hier geldt dat men in Canada vaak geen keus heeft door de geïsoleerde positie die men inneemt.

Welke vakken krijgen in Canada meer aandacht als in Nederland?
In Canada staat het taalonderwijs op een hoog plan. Er wordt procentsgewijze meer aandacht besteed aan het schrijven van verhaaltjes, brieven, verslagen maken, samenvattingen, gedichten schrijven, enz. Ook het mondeling taalgebruik neemt een ruime plaats in. Ik krijg de indruk dat het Nederlandse taalonderwijs nog steeds veel tijd stopt in spelling en grammaticalessen. In de eerste jaren van het secondary onderwijs krijgen de praktische vakken zoals koken, houtbewerking, autotechniek en textiele werkvormen ruime aandacht. Dit is absoluut een verrijking in de algemene ontwikkeling van de leerling. We hebben nu nog diverse solide tafeltjes, stoelen en een kast in huis, vervaardigd door onze eigen jongens.

Teamspelen zijn met name tijdens de gymlessen erg belangrijk. Hockey, soccerball(=voetbal), volleyball, basketball end baseball zijn zeer belangrijke spelen tijdens deze lessen. De meeste lessen staan in het kader van het goed spelen van deze sporten. Een andere bijkomstigheid om deze spelen te oefenen is de beschikking te hebben over uitgestrekte speelvelden rondom de school.

Kunt u verschil bemerken in de mentaliteit van de scholieren?  Hoe is hun houding in de school?
Weinig. De kinderen zijn ook daar erg open en vrij. Daar, zowel als hier merk je helaas de invloed van het leven en opgroeien in een zeer gecompliceerde tijd, de invloed van de media, de oprukkende invloed van de video en wat daar zoal mede verband houdt.

Hulpklas
U bent in Uddel de leerkracht van een hulpklas, een klas waarin kinderen geholpen worden die anders naar het speciaal onderwijs zouden moeten. Welke voorzieningen waren er in Canada voor zulke kinderen?
Die voorzieningen variëren per school. Vanouds hadden de public schools' hun specifieke klassen voor special needs children. Terwijl tegenwoordig de nieuwe trend opgang maakt om door met behulp van een begeleidingsteam op de achtergrond deze leerlingen volledig te integreren in normale verbanden. Op grond van mijn ervaringen blijf ik van mening dat in het belang van het kind duidelijke grenzen moeten worden gesteld. Per kind moet worden bekeken wat mogelijk is. Voor kinderen met ernstige ontwikkelingsstoornissen blijf ik integratie in de klas een zeer bedenkelijke zaak vinden. Ik vraag me af of je leerkrachten, die toch al druk zijn met een reguliere klas, zo'n last op moet leggen.

Zoals eerder genoemd heeft MCCS voor een tussenvorm gekozen: een IRT-groep voor intensieve individuele begeleiding, zgn. one-to-one approach met waar mogelijk zinvolle integratie in de reguliere jaargroep (inclusion). Kinderen hebben dan de mogelijkheid om hun problemen te ventileren.

Wat spreekt u in deze kinderen aan?
In Canada heb ik in het werken met normale klassen duidelijk mijn eigen beperkingen, en ook mijn persoonlijke taak in dezen opnieuw zien liggen. Het werken met deze kinderen blijkt mij nu eenmaal beter af te gaan. Ik voel me meer mezelf met deze kinderen. Ze zijn directer in hun contacten, hebben minder mogelijkheden om hun ware zijn te camoufleren. Het boeit me nog steeds om kinderen met een moeizame, of soms ook vastgelopen ontwikkeling weer te mogen helpen. Het geeft altijd veel voldoening wanneer je hen weer op hun niveau ziet functioneren. Je werk is ook vaak luisteren naar hun problemen, die zeer uiteenlopend kunnen zijn. Door het werken in een kleinere groep heb je ook meer de mogelijkheid om een persoonlijke band met het kind te krijgen. Vooral bij deze kinderen ben je bewust bezig met het vormen van de persoonlijkheid. Deze duurzame relatie met deze leerlingen is blijvend en onvergetelijk. Je hoopt datje iets hebt mogen betekenen voor hen in het oplossen van hun hulpvragen.

Tenslotte
U bent weer terug in Nederland. Waar moet u nu het meeste aan wennen?
Je hebt jaren min of meer geïsoleerd geleefd. Ik moet er aan wennen dat men voor het front van een hele kring een interview kan afnemen waarvan sommige vragen erg persoonlijk liggen. Korte afstanden worden afgelegd in een tamelijk jachtig tempo. We moeten ook wennen aan het zomaar ontmoeten van je naaste familie, vrienden en goede bekenden. Dat is voor ons nog steeds een bijzondere ervaring. Heeft u nog een slotopmerking? We hebben 10 jaar van ons leven gewerkt in een ander deel van de wereld en ons werk gedaan met behulp van een andere taal. We behoorden daar tot een specifieke, unieke gemeenschap. In de ontmoetingen en gesprekken met de vele ouders en collega's hebben we ons één gevoeld in de worsteling om oplossingen voor de vele gecompliceerde problemen in de opvoeding van onze kinderen in deze tijd. Tot nu toe heeft men in Nederland bijzonder veel financiële steun verleend aan het onderwijs in Canada. Dit wordt steeds door de mensen daar erg gewaardeerd. Het is ook echt nodig. We willen u beleefd vragen daarmee door te gaan. Ten laatste willen wij vooral degenen die het bidden van de Heere geleerd hebben, oproepen deze verre huisgenoten des geloofs te gedenken in den gebede om staande te mogen blijven in deze boze tijd en dat het werk daar gezegend mag worden tot uitbreiding van Gods Koninkrijk.

Bedankt voor uw medewerking.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen