Lumpsum... de zak met geld?

Lumpsum

Lumpsum-financiering: een inmiddels bekende term vanuit het voortgezet onderwijs. Het voortgezet onderwijs werkt al een aantal jaren met deze vorm van financiering, waarbij, heel eenvoudig gezegd, de school een (grote) zak met geld krijgt en deze naar eigen inzichten in kan zetten. Die manier van werken en omgaan met het geld kan voordelen, maar ook nadelen opleveren. Het is van belang, als deze vorm van financiering ook voor het basisonderwijs in werking zal treden, dat de scholen daar goed op voorbereid worden. Er ligt op het moment dat we deze tekst schrijven nog geen echte politieke uitspraak wat betreft de vorm van financiering. De mogelijke datum voor invoer is het enige wat sinds de Troonrede j.l. bekend is. Wel worden er verkenningen uitgevoerd en zijn er scholen die in het kader van 'initiatiefrijke scholen' (willen gaan) experimenteren met lumpsumfinanciering. Londo

Lumpsumfinanciering is niet geheel onbekend. Er wordt namelijk wat betreft de materiële instandhouding al een aantal jaren gewerkt met het Londo-stelsel. Onder materiële instandhouding wordt verstaan de gelden die nodig zijn om allerhande zaken te bekostigen, personeelskosten niet meegerekend. We kunnen daarbij denken aan gas, water en elektra. Het meest bekende budget van de materiële instandhouding zal het 'onderwijsleerpakket' zijn. Onder onderwijsleerpakket vallen kosten voor verbruiksmateriaal zoals pennen, potloden, werkboekjes, schriften e.d. De Londovergoeding kan tot op zekere hoogte naar eigen inzichten worden ingezet. De school krijgt een totaalbedrag, dat de school zelf kan verdelen over bepaalde budgetten.

Schoolbudget

 De personeelskosten zijn begrepen in de aan de school toegekende formatie. Het bestuur heeft hier weinig tot geen invloed op. Hoewel, sinds de invoering van het schoolbudget vorig jaar, lijkt er meer ruimte te ontstaan. Het schoolbudget is opgebouwd uit een aantal bestaande budgetten, zoals nascholingsgelden en het pki-budget. Daarnaast zijn er gelden toegevoegd die in het kader van personeelsbeleid) moeten worden ingezet. Achteraf moet verantwoording over het schoolbudget worden afgelegd. In principe is de school vrij in de besteding. Het schoolbudget kan worden gezien als een vingeroefening, als een soort opmaat naar lumpsum. Er kan 'geoefend' worden met het beleidsen planmatig omgaan met deze gelden.

Voorbereiden

 De invoering van lumpsum in het primair onderwijs blijkt erg traag te verlopen. Er lijkt wat schot in te komen, omdat er nu eindelijk een mogelijke invoeringsdatum is genoemd. De traagheid neemt niet weg dat lumpsum er komt. Schoolbesturen doen er daarom goed aan zich voor te bereiden op lumpsum. Er is al genoemd dat het schoolbudget als opmaat gezien kan worden. Daarnaast zijn een meerjaren-formatie, een meerjaren-begroting, lange-termijn-planningen en dergelijke beleidsinstrumenten zaken waarover goed moet worden nagedacht. De besteding van de gelden vraagt de nodige aandacht. Het is van belang zoveel mogelijk een integraal beleid na te streven. Het is een goede zaak zoveel als mogelijk in samenhang te ontwikkelen, dus van segmentatie naar integratie. Bij lumpsum zijn een aantal zaken die van belang zijn. Er moet sprake zijn van een goede begroting, budgettering en kostenbewaking. Het is van belang dat het bestuur over een risicodragend vermogen beschikt. De omvang van de voorzieningen/ reserveringen dienen een (positieve) relatie te hebben met de te verwachten uitgaven/investeringen.

Autonomievergroting

 Het grote voordeel van lumpsumfinanciering kan zijn dat de autonomie wordt vergroot. Lumpsumfinanciering kan gezien worden als een maatregel om de beleidsvrijheid op het financiële terrein te vergroten, de bedrijfsvoering van de scholen te vereenvoudigen en de bestuurbaarheid te verbeteren. Dat zijn drie aantrekkelijke zaken voor besturen en scholen. Maar dat houdt wel in dat de verantwoordelijkheid van het bestuur toeneemt. E énpitters Er wordt gesuggereerd dat het voor éénpitters (een bestuur met één school) moeilijk zal zijn om de mogelijke financiële risico's te kunnen dragen. Anderzijds wordt ook gemeld dat bij de invoeringsstrategie het bestaansrecht van een bestuur met alleen een kleine school het uitgangspunt dient te zijn. Dit gegeven is eigenlijk een grote omslag in het verwachte proces. Het lijkt erop dat er op deze manier 'veel kou uit de lucht' is genomen. Mogelij k invoeringstra ject Op dit moment lijkt er, wat betreft een traject van invoering, animo te zijn voor de hieronder weergegeven fasen. Het voordeel hiervan is namelijk dat enerzijds op één moment de verantwoordelijkheid voor zowel het materiële als het personele beleid bij het bestuur wordt neergelegd, maar dat er anderzijds toch recht wordt gedaan aan de verschillen tussen schoolbesturen wat betreft het risicodragend en beleidsvoerend vermogen. De mogelijke fasen zijn: Aanpassen van de regeling voor de arbeidsvoorwaarden, omdat door de huidige afspraken er teveel beperkingen zijn. Het is dan verstandig voor alle schoolbesturen gelijktijdig te stoppen met de declaratie van personeelskosten. Voorwaarde daarbij is dat de weten regelgeving (vanuit de overheid) uiterlijk een jaar voor de invoering klaar moet zijn. Het budget, dat dan in geld wordt ontvangen, dient gebaseerd te zijn op de huidige rekenregels (waar nu de materiële instandhouding en formatie op zijn gebaseerd), waardoor de nadelige financiële gevolgen geminimaliseerd zullen worden. Als scholen dan nog niet over voldoende beleidsvoerend vermogen beschikken, kan het huidige beleid vooralsnog worden voortgezet. Het lijkt verstandig om voor de optredende herverdeeleffecten driejaar lang een overgangsregeling te treffen. Er zal ook behoefte zijn om te komen tot een eenvoudiger berekeningsmodel om zodoende tot meerjarenramingen te komen. Na een aantal jaren van twee trajecten kan bezien worden of er voldoende beleidsvoerend en risicodragend vermogen is om losser van de rekenregels te komen of dat er nog aan vastgehouden moet worden, bijv. lettend op de leeftijd van het personeel. Het is van belang om de positie van de kleine scholen en/of één-pitters te blijven evalueren. Wellicht is het verstandig om voor onvoorziene en niet te voorkomen omstandigheden een 'Noodvoorziening' op te richten, vanuit het veld (b.v. de deelnemende scholen) georganiseerd, wat gezien zou kunnen worden als een onderlinge borgsteling. Zeker gelet op kleine scholen zou het te overwegen zijn besturen van kleinere scholen te belonen met extra middelen voor managementversterking.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen