Muziek in de kerk, thuis en op school

Geboeid luistert Lisette naar het orgel. Wat een mooie klanken: hoog en helder, dan laag en donker. Nu speelt de organist de psalmmelodie met een warm klinkende fluitstem. Thuis gekomen loopt ze naar het orgel. Ze heeft orgelles en kan ook al psalmen spelen en zoekt net zo lang tot ze die mooie fluitstem ook op haar orgel hoort.

Een herkenbare situatie, denk ik. Kinderen zijn al heel jong geboeid door muziek. Klankkleuren, ritme, tempo, melodieën spreken kinderen aan en doen hen wat. Met name jonge kinderen gaan vaak bewegen en meedoen op het ritme van muziek. W a t kunnen ze soms aandachtig luisteren.

In onze kerken klinkt voor de dienst orgelspel. Tijdens de eredienst zingen we de psalmen. Het doel: het grootmaken van de Naam des HEEREN, alsook het uitstorten van het hart voor de Allerhoogste in smeking en schuldbesef. Ook kan men gesticht worden, door zowel het horen spelen als het zingen van een psalm.

Het is zondagavond. Gerdine heeft haar dwarsfluit gepakt, en Petra haar viool. Kees zit achter het orgel. Vader, moeder en de andere kinderen hebben hun psalmboek opengeslagen. Even later klinkt een psalm in de huiskamer. Er wordt gezongen. De dwarsfluit en de viool spelen een tegenstem.

Ook herkenbaar? Ik hoop het wel. Zingen we thuis nog wel? Wat fijn als er (na het eten, zaterdagsavonds of zondags) nog psalmen gezongen worden in het gezin, bijvoorbeeld de psalmen die de kinderen op school moeten leren. Begeleiding geeft steun bij het zingen. W a t mooi als er ook nog kinderen zijn die op hun eigen instrument mee kunnen spelen. Wat moeten we het waarderen èn stimuleren als kinderen een muziekinstrument willen leren bespelen. W e zien onze kinderen toch veel liever oefenen voor muziekles dan dat ze hun vrije tijd verkwanselen achter de computer! 
Musiceren is een goede en ook heel ontspannende bezigheid, zeker als er ook nog samengespeeld wordt in het gezin.

Het is vrijdagmiddag. Ik loop door de gang van onze school. Ik hoor groep 7 zingen. "Gelijk de harde diamanten en rotsen van een sterk geweld. Zo is mijn hart..." Een vers uit de bundel "Uit Sions zalen". Als ik even later weer langs kom, hoor ik hetzelfde lied, maar nu tweestemmig gezongen. Fluiten spelen mee. Ja, je kunt het merken: deze meester kan goed zingen en weet zijn klas daarvoor te motiveren.

Op school worden ook heel veel psalmen gezongen. In de groepen 1 tot en met 6 wordt elke week een nieuwe psalm geleerd. In de bovenbouw hebben verschillende collega's de gewoonte om het psalmboek op rij door te zingen. Kinderen die van school af gaan hebben in ieder geval alle psalmen dan één keer gezongen. Ook onbekende psalmen komen dan aan bod. Naast de psalmen is er de bundel "Uit Sions zalen". Hierin vinden we verantwoorde geestelijke liederen, veelal van onze oudvaders. Wij werken op onze school met een muziekmap voor groep 6 tot en met 8 waarin een flink aantal liederen uit deze bundel is opgenomen. Zodoende leren de kinderen in de bovenbouw veel van deze waardevolle verzen (uit het hoofd). De muziekmap wordt ook wel mee naar huis genomen door de kinderen. Wij hopen dat hierdoor thuis ook déze geestelijke liederen gezongen (gaan) worden (in plaats van veel geestelijke liederen met oppervlakkige of onbijbelse inhoud).

Maandagmiddag. Mijn kinderen zitten gebogen over hun taalboek. De ramen staan open. Zodoende kunnen we meegenieten met groep 8. We horen "In naam van Oranje...", vergezeld van trommels, bekkens en triangels, 't Lijkt werkelijk wel of de poort gerammeid wordt! Ik kan het horen: de kinderen leren precies in de maat, op de juiste tel, en met het goede volume de instrumenten bespelen. En ik weet zeker dat ik stralende gezichten zou zien als ik even om het hoekje zou kijken...

Er denkt nu misschien iemand: " Waar is al die herrie eigenlijk goed voor?". Het leren bespelen van muziekinstrumenten, maat en ritmeoefeningen e.d. vormen het kind meer dan op het eerste gezicht lijkt. Ik noem een paar dingen.
• Vorming van het gehoor: goed luisteren.
• Samenwerken: met elkaar moet je tot een goed klinkend geheel komen.
• Kinderen leren een eenvoudige 'partituur' en noten lezen.
• Expressie: kinderen leren datje met klank dingen uit kunt beelden.
Vaderlandse liederen en 'gewone' liedjes uit bijvoorbeeld 'Hoy een lied', 'Ding Dong' en 'Eigenwijs' lenen zich goed voor het gebruik van instrumenten. (Laatste bundel moet mijns inziens behoorlijk selectief gebruikt worden, want er staan veel liedjes in met een onchristelijke tekst of een opzwepend ritme.)

Moeilijk, een goede muziekles? Zorg voor goed voorbereide lessen. Zorg dat u zelf de liederen die u aanleert uit het hoofd kunt zingen. Lees toelichtingen in liedbundels. In bovengenoemde bundels met 'gewone' versjes staan veel eenvoudig uit te voeren dingen die van een muziekles meer maken dan een half uurtje zingen. Er zijn ook muziekmethodes waaruit u selectief lessen zou kunnen halen. Vraag hulp / tips van een muzikale collega of ga eens kijken bij een muziekles van die collega. In het uiterste geval kunt u een muzikale collega vragen muziekles in uw groep te geven.

Wij moeten op school ons uiterste best doen om de kinderen op het gebied van muziek zoveel mogelijk mee te even. Wilhelmus a Brakel schrijft in zijn Redelijke Godsdienst: "God heeft in de natuur van de mens het zingen ingeschapen". Het zingen van psalmen en daarnaast goede geestelijke liederen moet daarom de meeste aandacht hebben. Daarnaast kunnen we aandacht besteden aan het bespelen van instrumenten. Het is positief te waarderen dat er naast de blokfluit ook andere instrumenten door de kinderen bespeeld worden (Dwarsfluit, Viool, Trompet, Clarinet e.d.). Laten we dit als scholen ook stimuleren. Dat kan door bijvoorbeeld de kinderen op een vaste dag in de week hun instrument mee te laten nemen. Of door op vrijdag in de middagpauze al deze kinderen samen te laten spelen onder leiding van een enthousiaste en muzikale leerkracht.
Wij kunnen als leerkracht hier een belangrijke rol in spelen. W a t vond ik het geweldig dat ik op school tijdens het psalmzingen en de muzieklessen op het mooie harmonium van mijn meester mocht spelen. Veel uren heb ik na schooltijd op het orgel zitten spelen, terwijl mijn meester schriften nakeek. Waarderende opmerkingen hebben mij gestimuleerd en gevormd. Ook als collega's kun je fijn bezig zijn met muziek: 'zomaar' met elkaar zingen en / of spelen. Als een collega trouwt of afscheid neemt zingen (en spelen) wij vaak meerstemmig een geestelijk lied of een psalm.

Gerdine en Petra zijn net thuis uit school. "Wij hebben een mooie tweede stem geleerd bij 'Open Gij, o Heer' mijn ogen' (Ledeboer)", zegt Petra. Even later zijn beide meisjes samen aan het spelen op hun dwarsfluit en viool. Als Kees thuiskomt speelt hij graag mee op het orgel. Zaterdagavond stelt moeder voor om dat mooie vers samen te oefenen. Na een paar keer zingen kunnen kleinen en groten met Ledeboer meezingen, 's Zondags in de kerk hoor ik verschillende kinderen de op school geleerde bovenstem bij psalm 42 meezingen. Mooi: Muziek op school, thuis en in de kerk.

M. den Haan, leerkracht groep 8 EbenHaëzerschool Rhenen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen