Estafette

Het belang van goed technisch lezen wordt nogal eens onderschat. Een goede beheersing van het technisch lezen is een van de belangrijkste voorwaarden om het begrijpend en studerend lezen onder de knie te krijgen.

Zoals leerkrachten van groep 4 wel weten, komen in het begin van het nieuwe schooljaar kinderen groep 4 binnen met een heel verschillend leesniveau. Er zijn kinderen die nog maar net AV I2 beheersen, maar er zijn er ook die al vlot AV I6 lezen. De methode Estafette houdt daar rekening mee. Maar niet alleen met het verschil in niveau wordt rekening gehouden, maar ook met het sterk variërende verschil in instructiebehoeften.

Estafette is geschikt voor alle kinderen met een technisch leesniveau op AV I2 of hoger. In principe wordt in groep 4 gestart met Estafette. Er kan op ieder moment ingestapt worden, want de methode is, zoals gezegd, niet gebaseerd op jaargroepen maar op leesniveaus.

De methode bevat zogenaamde leerstofpakketten: een leerstofpakket bestaat uit een handleiding, twee leesboeken, twee werkboeken, leeskaarten, een audio-cd en kopieerbladen. De Estafette organiser zorgt ervoor dat iedere leerling de juiste aanpak en de juiste stof krijgt. Deze organiser is een computerprogramma waar twee toetsscores ingevoerd moeten worden: de toetsscores van de AVI-toets en de DMT (Drie Minuten Toets). De computer doet de rest. Op het scherm verschijnt een schema waarin voor elke leerling een leerstofpakket en de aanpak wordt geadviseerd. Ook is direct te zien welke leerlingen instructie nodig hebben en welke niet.
Er wordt onderscheid gemaakt in vier aanpakken:
> aanpak 1: voor leerlingen die extra begeleiding nodig hebben om technisch lezen goed te verwerven
Deze leerlingen dreigen de minimumstandaard voor technisch lezen niet te bereiken. Dat zou betekenen dat ze het basisonderwijs verlaten zonder dat ze in staat zijn teksten op AVI-niveau 9 te lezen. Deze groep leerlingen is niet in staat om een tekst voldoende vlot te lezen en heeft daardoor geen tijd en energie over om de inhoud van een tekst te begrijpen. Dat heeft ernstige gevolgen voor de rest van hun schoolloopbaan. Dat betekent dat deze leerlingen directe instructie en begeleiding nodig hebben bij het voortgezet technisch lezen. Zulke leerlingen werken op instructieniveau en krijgen instructie bij de oefeningen in het werkboek, op de kopieerbladen en de leeskaarten. Daarnaast krijgen ze begeleiding bij het lezen van het leesboek. Deze leerlingen hebben uitbreiding van leertijd voor lezen nodig.
> aanpak 2: voor leerlingen die een extra steuntje in de rug nodig hebben
Deze leerlingen hebben een zwakke technische leesvaardigheid op woordniveau, maar compenseren dit door de context van een tekst te gebruiken bij het lezen. Daardoor zijn ze in staat om teksten op een hoge niveau te lezen, terwijl ze onvoldoende in staat zijn om woorden te herkennen. Dat betekent dat deze leerlingen werken op beheersingsniveau. Ze krijgen soms instructie bij de oefeningen in het werkboek, op de kopieerbladen en de leeskaarten. Ze lezen zelfstandig de teksten in het werkboek, de kopieerbladen en de leeskaarten; vaak werken ze ook zelfstandig in het leesboek.
> aanpak 3: voor leerlingen met een probleemloze leesontwikkeling
Deze leerlingen moeten voldoende oefenen in technisch lezen, omdat anders de kans bestaat dat ze achterblijven in hun leesontwikkeling. Ze werken op beheersingsniveau en maken zelfstandig de oefeningen in het werkboek en lezen ook zelfstandig in het leesboek. Bij de kopieerbladen krijgen ze, indien nodig, instructie.
> aanpak 4: voor leerlingen die zich zelfstandig het technisch lezen eigen kunnen maken.
Deze leerlingen hebben geen instructie nodig in het technisch lezen. Zij ontwikkelen de vaardigheden gaandeweg geheel zelfstandig. Ook bij deze leerlingen is het van belang dat zij voldoende tijd besteden aan technisch lezen. Het werken met leerstofpakketten kan tot een minimum beperkt blijven. Zij lezen zelfstandig en maken vooral boekverslagen.

Een paar leerlingen uit groep 4 als voorbeelden.

Jeanette is een echte boekenwurm. Ze vindt lezen leuk en daarom leest ze veel. Ze leest al op AVI-6. Haar technisch leesontwikkeling verloopt uitermate voorspoedig en daarom mag ze met een pakket op AVI-niveau 6 zelfstandig aan de slag. Als ze een boek uit heeft, maakt ze daarvan een boekverslag. Ze besteedt weinig tijd aan Estafette. De tijd die ze overheeft, besteedt ze aan vrij lezen.

Pieter heeft het aanvankelijk lezen wel onder de knie gekregen, maar leest al  lange tijd op AVI-2. Hij heeft moeite om woorden te ontcijferen; zowel vlot als correct lezen gaat langzaam. Daarom heeft hij extra aandacht nodig. De leerkracht geeft hem een leestofpakket op AVI-niveau 3. De intensieve begeleiding van de leerkracht zorgt ervoor dat hij langzaamaan zijn leesmoeilijkheden overwint. Om de leesmotivatie te stimuleren, mag Pieter tijdens het vrij lezen aan de slag op AVI-2: het niveau waarop hij zelfstanfig een boek kan lezen.

Karels leesvaardigheid ontwikkelt zich vlot: hij leest nu op AVI-4. Hij kan waarschijnlijk zonder extra hulp voldoende technische leesvaardigheid opbouwen. Zowel op de AVI-toets als op de DMT scoort Karei voldoende. Hij werkt zelfstandig met een leerstofpakket op AVI-niveau 4. Als het nodig is, geeft de leerkracht extra steun door instructie te geven bij de kopieerbladen.

Tenslotte leest Ineke al goed op AVI-niveau 4, maar uit de DMT blijkt dat ze moeite heeft om sommige woorden te herkennen. Daarvoor heeft ze compensatietechnieken ontwikkeld. Voor een goede leesvaardigheid is het van belang dat ze gerichte instructie krijgt, met name op het gebied van woordherkenning. Bij het vrij lezen neemt ze daarom boeken op AVI-niveau 4. Als ze met Estafette werkt, krijgt ze ook een leerstofpakket op AVI-nievau 4. Om de woordherkenning te verbeteren werkt ze met leesen kopieerbladen op woordniveau.

Zoals bekend besteedt de taal/leesmethode Taaifontein in groep 4 en hoger geen aandacht aan voortgezettechnisch lezen. Toch kan een geïntegreerde taal-leesmethode niet compleetzijn zonder voortgezet technisch lezen. Er is vorig jaar door de redactieraad het besluit genomen om toch een methode voor voortgezet technisch lezen op de markt te brengen. Na onderhandelingen met uitgeverij Zwijsen is de methode van deze uitgeverij gekocht en mag deze in een aangepaste versie onder eigen naam uitgegeven worden. De aanpassingen bestaan uit het herschrijven van bijna alle boekjes en het aanpassen van de werkboeken en leeskaarten: een groot werk.

De redactieraad van Taalfontein hoopt aan het einde van het schooljaar 2007-2008 de aangepast versie van Estafette te laten verschijnen onder de naam Leesfontein.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen