Opvoeding: een onmogelijke eis?

Was Adam staande gebleven, dan was er harmonie geweest in het gezin. Door de zondeval is de crisis in het gezinsleven ontstaan. In de tijd van Johannes de Swaef was er veel aandacht voor huiselijke opvoeding. Er was in die tijd geen vergelijkbaar kerkelijk leven zoals het nu is. Ook Willem Teellinck, onder invloed van de puriteinen, benadrukte de huisgodsdienstoefening. Aangezien het schoolonderwijs in de verlenging ligt van de huiselijke opvoeding, heeft dhr. P. Kuijt, onder ons wel bekend, het boekje van Joh. de Swaef opnieuw laten uitgeven in 1956.

Er zijn twee plichten tot huiselijke opvoeding:

1. Gods bevel

De geestelijke kwekerij werd geschreven in een tijd waarin de nalatigheid van de ouders ontzettend groot was wat betreft de huiselijke opvoeding. De Heere heeft het echter nadrukkelijk geboden. We zien dat zowel in het Oude als Nieuwe Testament terugkomen. We lezen het bijvoorbeeld in Deuteronomium 6. Mozes neemt afscheid van het volk vlak voor zijn sterven. Hij waarschuwt het volk dat de Heere geen gedeeld hart en halve gehoorzaamheid wil hebben. De kanttekeningen laten zien dat Gods geboden moeten worden ingescherpt, gelijk wapens gescherpt worden. Als we dit laten doordringen, zien we dat de opvoeding een zeer gewichtig stuk is. Ook in het Nieuwe Testament wordt er gesproken over de plicht tot huiselijke opvoeding. We lezen in Efeze 6:4: Vaders, verwekt uw kinderen niet tot toorn. Hierin worden expliciet de vaders genoemd. Hieruit zien wij dat de opvoeding de primaire taak van vader is. Hij is het hoofd van het gezin en huwelijk. Toch wordt hierin de moeder niet voorbijgegaan. Er moet onderwijs vanuit Gods Woord plaatsvinden. Het wordt ‘rond gebod Gods’ genoemd. Dat wil zeggen: een gebod dat niet voor tweeërlei uitleg vatbaar is. Wat erg als de één afbreekt wat de ander probeert op te bouwen of als er hardheid in de opvoeding te vinden is. Strengheid is anders dan hardheid. Strengheid kan uit liefde plaatsvinden. In hardheid is geen liefde. Bij hardheid wordt een kind gekleineerd en vernederd.

2. Onze belofte

Ouders doen bij de bediening van De Heilige Doop een belofte hun kinderen op te voeden naar Gods Woord en hen daarin te onderwijzen en te laten onderwijzen. Wanneer ouders zo een plechtige belofte hebben afgelegd en ze verbreken het door hun kinderen niet op te voeden in de wegen des HEEREN, dan zijn ze niet anders dan meinedigen. De Swaef zegt dat God gedoopte kinderen afgezonderd heeft van kinderen der ongelovigen. Op grond daarvan moet het onderscheid zichtbaar zijn.

Vóór de geboorte

Dat brengt ons dan vanzelf bij de invulling en praktijk van de godsdienstige opvoeding. Wanneer begint dat? Vóór de geboorte. Als het goed is, zal het ongeboren kindje worden opgedragen in het persoonlijk en gezamenlijk gebed van de ouders. Laten ouders zich er bewust van zijn dat de opgevangen geluiden in de moederschoot de geest van het kindje beïnvloeden. Is het dan geen verschil of het kindje vóór de geboorte geluiden opvangt die veroorzaakt worden door ruzies of een werelds leven of de geluiden van een biddende vader, een psalmzingende moeder? Als een moeder het kind borstvoeding geeft of de fles, hoeft ze zich er niet voor te schamen om daarvoor met het kind een eenvoudig gebedje te doen. Ook voor de nacht en 's morgens is het goed om met het kleine kind een avond- en morgengebedje op te zeggen. Belangrijk daarbij is ook hoe we het doen. Spreekt er een tere eerbied en ontzag uit? Als we het opzeggen op de manier zoals we een sprookje vertellen, zal het niet de minste indruk nalaten.

Peuterleeftijd

Tijdens de peuterleeftijd kunnen ouders na het Bijbellezen iets zeggen over het gelezen Bijbelgedeelte. Soms krijgen ouders vragen van hun kinderen. Ouders moeten dit zien als een goede gelegenheid om er over te praten. Het is belangrijk voor de gewetensvorming van de kinderen. Juist ook op deze jonge leeftijd moet er gezegd worden dat iets niet mag op grond van Gods Woord. Ook moet de noodzakelijkheid van een nieuw hart en het geluk van Gods kinderen worden aangewezen. Schoolleeftijd

Als kinderen op schoolleeftijd komen, moet de opvoeding aan anderen worden toevertrouwd. Ouders blijven verantwoordelijk. Daarom is het noodzakelijk dat er goede schoolmeesters en juffen zijn. Hoe noodzakelijk is het dat onderwijzers iets kennen van die Godvreze. Dan pas kunnen ze echt tegen de kinderen zeggen: Wees mijn navolgers. Bij onderwijzen hoort ook straffen. Voor onderwijzers is het belangrijk dat ze zachtzinnig zijn. Geef geen straf met een dol hoofd. Er moet op natuurlijke wijze ontzag zijn. Onderwijzers moeten vrijmoedig kunnen straffen. Daarbij is het belangrijk dat ze rechtvaardig en eerlijk zijn. Het is belangrijk dat ouders belangstelling hebben voor school en het werk van hun kinderen. Is er kritiek op de leerkracht of op de school? Neem contact op met de desbetreffende persoon. Praat er niet over waar het kind bij is. De zonde van ouders is groot, als ze het voor de kinderen die straf krijgen, opnemen. We hebben alle middelen te gebruiken om het kwaad tegen te gaan. Veel ouders worstelen met de vraag: hoe moet ik een kind straffen? Straffen moet in liefde plaatsvinden. Als we hardvochtig straffen, zal het afstoten. Erken je fouten als opvoeder. Stuur bijvoorbeeld nooit een kind zonder eten naar bed. Hoe nodig is het dat het kwaad duidelijk verboden wordt. Als het kind toch kwaad doet, moet het worden vermaand in scherpe bewoordingen. Helpt dat niet; dan moet er worden gestraft. We moeten dan denken aan psalm 6. Sla mij met medelijden, gelijk een vader doet.

Huiscatechisatie

In het gezin moet huiscatechisatie worden gegeven door de vader. Het vragenboekje van Ds. Ledeboer en de catechismus kunnen daarvoor worden gebruikt. Het hele gezin leert. Beide ouders hebben in liefde en met eerbied te vermanen en op te wekken tot het leren ervan. De geleerde stof moet worden begrepen. Ter versterking dient om kinderen te prijzen en te belonen in het inscherpen van het goede. Het mag niet tot afgunst leiden. Er moet rekening worden gehouden met wat het kind kan. Zolang u vader of moeder bent, moet u hiermee blijven doorgaan. Blijven waarschuwen, vermanen, smeken en onderwijzen. De Heere het mocht geven dat we als gezinnen en leerkrachten zo mogen leven voor Gods aangezicht.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen