Het Beferse Huls.

1. Willem V.

Veel genoegen heeft deze graaf van zijn overwinning niet beleefd.

Reeds in 1358, na terugkeer van een reis naar Engeland, vertoonden zich verschijnselen van krankzinnigheid, die dermate toenamen, dat zijn gemalin maatregelen meende te moeten nemen.

Zij trad deswege in overleg met Willems Raad en met goedkeuring van deze en ook van de graaf Zelf, zou diens jongere broer, hertog Albrecht, een jongeman van 21 jaar zolang het bewind voor hem voeren.

Albrecht ontving de titel van ruwaard (: = bestuurder, request) en is dat gebleven tot 's graven dood in 1389.

Al die tijd verbleef de ongelukkige graaf te Quesnoy. Groen zegt van hem terecht: Willem moge recht gehad hebben; wie bevreemdt het, dat, na tegen Margaretha, de zoon tegen de moeder! krijg gevoerd te hebben, hij 32 jaren lang, tot aan zijn afsterven, krankzinnig is geweest.

Volgens anderen is hij meer een voortgestuwde dan de leider geweest. Dit zou dan hieruit blijken, dat Wassenaar weer burggraaf van loeiden werd en hij Brederode weer in zijn Raad opnam. Ook uit de gematigdheid, waarmee hij tegen zijn tegenstanders optrad. Verder zijn er, die beweren, dat hem in Engeland vergif was toegediend.

1. Albrecht van Beieren.

« Prof. Blok zegt van deze vorst, dat hij in de Nederlanden een positie innam, die aan die van graaf Willem III herinnert, ja deze in glans van omgeving overtreft. Ook met hem werd in Europa gerekend.

Hij verfraaide in zijn 'residentie 's-Gravenhage het bekende paleis van Willem III en Floris V op het Binnenhof.

Feesten en tournooien waren er vele; reizende „sprooksprekers" (men zie een Gesch. der Ned. Letterkunde) traden dan op.

Kortom het was als voorheen onder Willem III een en al schittering.

Dat in de omgéving van de ruwaard veel Hoogduitse invloeden merkbaar waren laat zich gemakkelijk verstaan. Dichters uit Duitsland verschenen er vele op de feesten. En de taal der geletterden (Dirc Potters gedicht: der Minnen Loep) was „vol met Duitse elementen."

Van grote betekenis voor deze landen is echter geworden de band met Frankrijk, gelegd door diverse huwelijken.

Feitelijk was dat het werk van Johanna van Brabant, de weduwe van Willem IV, die zeer Fransgezind was. Zo huwde AlbTechts zoon Willem met een dochter van Jan zonder Vrees, de hertog van Bourgondië en deze op zijn beurt met een dochter van Albrecht.

Hier zien we dus de band tussen Bourgondië en deze landen ontstaan.

Maar nog steviger werd Albrechts positie, toen een andere dochter, Johanna, trouwde met Wenzel, zoon en erfgenaam van Karei VI, keizer van Duitsland.

Gevolg hiervan was, dat deze, als opperleenheer, de ruwaard bevestigde „in al de rechten der oude graven van Holland." Ja, in officiële stukken werd hij, nu de ziekte van Willem V ongeneeslijk bleek, door de keizer eenvoudig „graaf van de 3 gewesten" genoemd.

Bovendien kon Albrecht nu, ook dat keurde de keizer goed, zijn aanspraken op Friesland doen gelden.

" Vandaar de tochten door hem en zijn zoon op het eind van zijn leven tegen de Friezen ondernomen.

Hoewel Hoeksgezind begunstigde hij toch niet de ene partij boven de andere, a, l bleven woelingen niet uit.

Zijn neiging tot samenwerking met de steden gaf .nog al eens gemopper bij de adel.

In 1389 stierf Willem V en volgde hij officiéél als graaf op. Zijn zoon Willem stelde hij aan als stadhouder in Henegouwen.

Maar in 1392 veranderde de situatie.

's Graven gemalin was n.1. gestorven en nu vatte hij •.genegenheid op voor Aleida van Poelgeest (een Kabeljauws geslacht bij Leiden.)

Zij, met haar vrienden en verwanten hadden de graaf geheel in hun macht en wisten hem te bewegen zoveel mogelijk de Kabeljauwse partij te bevoordelen, natuurlijk tot grote ergernis van de Hoeksen.

Deze smeedden een samenzwering en op de 21 Sept. 1392 werd Aleida, terwijl zij op het Buitenhof wandelde met Willem Kuser, vermoord.

De graaf was woedend. De Hoeksen moesten het ontgelden. Vele kastelen gingen in vlammen op. En Willem, die ook meegedaan had, ontsnapte ternauwernood aan de dood.

Toen kwamen Jan, 's graven tweede zoon (elect van Luik), de hertog van Bourgondië en de hertogin met succes tussenbeide. ^

Willem verzoende zich met zijn vader en werd weer stadhouder. De Hoeksen mochten weer terugkeren, ex. de moordenaars van Aleida.

Maar de Kabeljauwsen bleven in de regering!

Twee feiten willen we nog kort bespreken, n.k, Albrechts tochten tegen de Friezen (1396—1400) en de krijg tegen Arkel (1401.)

De eerste hadden ten doel de dood van Willem IV te wreken, wiens lijk nog altijd in Friesland lag.

Met een groot leger, bestaande uit Hoeksen en Kabeljauwsen, benevens Franse soldaten en Engelse boogschutters, trokken de graaf en zijn zoon Willem van Enkhuizen naar Stavoren. De Friezen werden verslagen.

Maar twee jaar later was een nieuwe tocht nodig en weer won de graaf. Het lijk werd uitgeleverd. Friesland bleek echter op de duur niet te houden. Alleen Stavoren bleef in bezit.

Ook met Arkel kwam het tot een strijd. Gorkum werd belegerd en na bijna een half jaar door Willem ingenomen.

1404 was het sterfjaar. Groen vermeldt, dat de nalatenschap zo met schulden was bezwaard, dat de weduwe, Margaretha van Kleef, afstand van de boedel deed!

p. J. L.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen