Aan de vooravond van de Calvijn-herdenking

Belang van het onderwerp

Op de 10de juli van dit jaar zal het 450 jaar geleden zijn dat de grote Hervormer Johannes Calvijn te Noyon werd geboren. De kerken van Calvinistische signatuur hebben gemeend, dit feit niet onopgemerkt te mogen laten voorbijgaan en zo zal het jaar 1959 in het teken van de Calvijn-herdenking staan. Er zullen tijdschrift-artikelen en wellicht ook boeken verschijnen over het leven en het werk van de Reformator, er zullen congressen en lezingen over hem worden gehouden en er zullen herdenkingssamenkomsten plaats hebben. Het programma is, bij mijn weten, nog niet vast omlijnd, zodat we daarover nog geen nadere mededelingen kunnen doen. Maar dat is ook voorlopig nog niet aan de orde. Ons blad wil alleen maar vroegtijdig de aandacht op de Calvijnherdenking vestigen, opdat de verenigingen — en ook individuele personen! — nog tijdens het winterseizoen studie kunnen maken van Calvijn's leven en werk.

Dat ook wij aandacht willen besteden aan Calvijn, komt niet zonder meer voort uit een zucht om „mee te doen." Het lijkt ons helemaal geen overbodige luxe toe, dat er in onze kringen meer belangstelling komt voor Calvijn. Ik vrees, als we een onderzoek zouden instellen naar de kennis van Calvijn, dat de resultaten bedroevend zouden zijn. De vraag, wie de gehele „Institutie" gelezen heeft, zouden we niet eens durven stellen. Er zullen er stellig zijn, die nooit een preek van Calvijn gelezen hebben, terwijl er toch preken in overvloed van hem bewaard zijn gebleven. De kennis van de meesten gaat niet verder dan enkele levensbijzonderheden. Dat is toch te weinig, waar het een man betreft, aan wie we in principe de hele dogmatiek, de exegese en de kerkinrichting te danken hebben!

We stellen ons voor, in ons blad enkele artikelen aan Calvijn te wijden. We maken daarbij geen enkele aanspraak op volledigheid; de bedoeling is slechts, dat de verenigingen een leidraad zouden hebben voor hun eventuele studie over dit onderwerp.

Methode

Een veelzijdige figuur als Calvijn kan natuurlijk op allerlei wijze aan een beschouwing worden onderworpen. Het verdient echter wel aanbeveling van te voren de methode te bepalen en het onderwerp enigszins af te bakeren. Anders komt men onherroepelijk in een doolhof terecht, waarbij herhalingen niet te vermijden zijn en andere belangrijke zaken onvermeld blijven.

Enige kennis van Calvijns leven is eerste vereiste. Met opzet schrijf ik „enige kennis", omdat dat leven zo rijk geschakeerd en veelbewogen is geweest, dat dit reeds een onderwerp op zichzelf zou zijn. Bovendien zijn biografische bijzonderheden slechts belangrijk voor zover ze dienen om het werk beter te verstaan.

Op dat werk zal dan ook de volle aandacht moeten vallen. Een bespreking van de „Institutie", hetzij in grote lijnen, hetzij aan de hand van enkele gedeelten, zal zeer zeker de moeite 'waard zijn. Om Calvijn te leren kennen als Schriftverklaarder en als prediker staan ons zijn talrijke preken ten dienste. Ook de Catechismus van Calvijn verdient een veel grotere bekendheid.

Tenslotte kunnen we trachten Calvijn's invloed na te gaan op de Kerk en de Staat van zijn dagen, en ook de betekenis, die de grote Hervormer heeft, ook nog voor onze tijd.

Het is zomaar een willekeurige schets, die naar eigen inzicht kan worden uitgewerkt of uitgebreid.

Bronnen

Voor degenen die reeds studie willen maken van dit onderwerp moge ik tenslotte enkele bronnen noemen.

De grote Calvijnkenner Emile Doumergue heeft, naast zijn standaardwerk over Calvijn, ook een eenvoudige biografie geschreven, getiteld: „Calvijn, als menseh en Hervormer, " uit het Frans vertaald door Helena C. Pos en in 1931 uitgegeven bij W. ten Have in Amsterdam.

Van meer recente datum is het prachtige werk van Dr. L. Praamsma: „Calvijn", een uitvoerige levensbeschrijving van de Hervormer, een uitgave van Zomer en Keuning.

Van dezelfde strekking is het kortgeleden verschenen werk van Dr. W. F. Dankbaar: „Calvijn, zijn weg en werk." Dit boek is iets eenvoudiger dan dat van Praamsma en gaat wat dieper in op het karakter en de innerlijke strijd van Calvijn, terwijl het een groot aantal foto's bevat.

Voor de werken van Calvijn zelf verdienen de volgende uitgaven aanbeveling: „Het gepredikte Woord", 5 bundels preken van Calvijn vertaald en toegelicht (uitvoerige inleiding!) door J. Douma en W. H. v. d. Vegt.

„Institutie" of „Onderwijzing in de Christelijke Godsdienst, " uit het Latijn vertaald door Dr. A. Sizoo, (3 delen). (In de z.g.n. „Boeketreeks" van J. H.

Kok te Kampen is onlangs voor de spotprijs van ƒ 1.50 een deeltje verschenen, dat de „Institutie" verkort weergeeft). Een handige uitgave van „de Catechismus van Calvijn" is de vertaling van Ds. J. J. Buskes.

Een bijzonder mooi werk over het Calvinisme is de 2-delige studie van Dr. A. A. van Schelven: „Het Calvinisme gedurende zijn bloeitijd."

Bij de afzonderlijke artikelen over Calvijn zal nog wel op andere, meer gespecialiseerde bronnen worden gewezen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen