EVOLUTIONISME ? NEE, DANK JE WEL CREATIONISME? GRAAG, MAAR ONDER VOORWAARDEN

De strijd is weer aktueel. Ik doel op 't gevecht tussen evolutionisten (die geloven in de zelfstandige ontwikkeling dier dingen in de loop der miljarden jaren) en de creationisten (die uitgaan van de creatie of schepping der wereld). Direkte aanleiding vormen de creationistische EO-aktiviteiten rond „Het ontstaan van de wereld". Hier volgen twee „hooggeleerde" reakties.

„Autoritair misleidende voorlichting. Zulk een aanpak vind ik volksverlakkerij. Ik vind het onfatsoenlijke argumenten. Het kan ook oplichting genoemd worden. De Bijbel is geen wetenschappelijk handboek". Aldus prof. dr. P. R. Wiepkema, de wageningse hoogleraar in de gedragsleer. Volgens hem mogen creationistische argumenten alleen verteld worden nadat evolutionisten aan het woord geweest zijn. Mijn vraag is: hebben de evolutionisten dat dan ook altijd met de creationisten gedaan?

Wiepkema kan me nog meer vertellen! „Met de kritiek van prof. Wiepkema ben ik het geheel eens", schrijft de Utrechtse sterrenkundige prof. dr. J. Veldkamp een week later in Trouw (26 - 2 - 80). Hij noemt de EO opvatting een „enormiteit" (d.i. een grote stommiteit). Christelijke wetenschapsmensen hebben tientallen jaren geworsteld met problemen van geloof en wetenschap, totdat men meende eruit te zijn. Het is een droevige zaak dat dit nu opnieuw aan de orde gesteld wordt en dan nog wel zo ondeskundig! Aldus Veldkamp. Hooggeleerde Veldkamp, is de door u genoemde worsteling wel waarborg voor de juistheid van de gevonden oplossing?

Beide hoogleraren geven hier een kernachtige samenvatting. Van de wetenschappelijke waarde van het creationisme. Hoe sta jij er tegenover?

Laten we samen via het evolutionisme eens wat dieper ingaan op het creationisme.

Een heidense filosofie

't Is iedereen zo langzamerhand bekend: de wereld kwam tot stand door evolutie. Niets nieuws onder de zon. De griekse eilandbewoner Thales (700 v. Chr.) en zijn leerling Anaxim ander (600 v. Chr.) wisten het al. Een geleidelijke ontwikkeling van het leven. De natuurkrachten zijn zelfstandig, In het evolutionisme is geen plaats voor God als de Schepper. Of, werkt God soms

via de evolutie? Daar komen we straks op terug. Het evolutionisme is een beschouwing van het leven geschoeid op heidens-filosofische leest. Een filosofische veronderstelling zonder bewijzen. Het moderne evolutionisme ontleent zijn betekenis voor de biologie aan het werk van Charles D'arwin. De invloed van het' evolutionisme is in veel takken van de wetenschap en maatschappij aanwijsbaar. Denk bijvoorbeeld maar aan schoolboeken en natuur boeken. Maar, is deze theorie wel zo steekhoudend?

De vloek van het specialisme

Een specialist weet alles over een ontzettend klein gebiedje, maar de werkelijkheid omvat veel meer dan dit terreintje. Het specialisme wordt de mensen opgedrongen. Maar zo verlies je het kontakt met de veel bredere denkwereld. Daardoor ontstaat er gemakkelijk een kloof tussen de bijbelse geloofskennis en het specialistische werk waarmee we de week vullen. Zo kan het gebeuren dat de moderne theologie (d.i, Godgeleerdheid) haar grondslag meer heeft in de wereldse filosofieën dan in het alles omvattend getuigenis van God. Dat geldt met name ook ten aanzien van die schepping. Hetgeen de niet-schriftgelovige wetenschapper als mogelijkheid veronderstelt (evolutie) wordt door veel niet terzake kundige theologen voor het gemak maar als zekerheid gepredikt. En dat, terwijl er wetenschappelijk gezien rond de evolutietheorie problemen (te over) zijn, waarvan het aantal steeds groeit.

Niet los van God, maar welke band met Hem?

De Bijbel laat zien, dat de werkelijkheid om ons heen niet in zichzelf (los van God) kan ontstaan en bestaan. Dit uitgangspunt hebben (en nu koimt er een hele mond vol) theïstisch evolutionisten, progressief creationisten en fundamentalistisch creationisten gemeenschappelijk. De verschillen tussen deze groepen zijn echter groter dan de overeenkomsten. Theïstisch evolutionisten en progressief creationisten aanvaarden de biologische evolutie als resultaat van wetenschappelijk onderzoek. Zij vatten de evolutie op als Gods handelen in de geschiedenis van het leven. Hoe God de levende wezens liet ontstaan, daarover denken zij verschillend. De theïstisch evolutionisten beperken Gods handelen tot het scheppen van de oerstof, waaruit zich geleidelijk de kosmos heeft ontwikkeld langs de weg van biologische evolutie. Deze gedachte leefde o.a. bij de r.k. jezuiet Teilhard die Chardin, en zal ook de opvatting van Wiepkema zijn. Het progressief creationisme stelt dat God in de geschiedenis van het leven regelmatig heeft ingegrepen. Op die momenten heeft Hij nieuwe planten en dieren aan de reeds bestaande toegevoegd. Tussen twee scheppingsdaden heeft God het evolutieproces binnen de geschapen groepen onderhouden. Het fundamentalistisch creationisme heeft als uitgangspunt de schepping van planten, dieren en de mens in. zes; dagen.

Het fundamentalisme is een Amerikaanse opwekkingsbeweging uit het begin van deze eeuw. Zij richtte zich tegen de verwoestende werking van de moderne theologie. Daartegenover probeerde zij de fundamentele waarheden van het christendom, te handhaven als norm en bron van gegevens voor wetenschapsbeoefendng, Dat uitgangspunt is voluit gereformeerd. Toch wordt het fundamentalisme door gevaren bedreigd. Het amerikaanse fundamentalistisch creationisme wil God laten handelen naar de maatstaf van de huidige wetenschappelijke inzichten. Dat betekent dat de uitleg van Gods daden telkens opnieuw aangepast wordt aan onze inzichten. Het wetenschappelijk bezigzijn bewijst de juistheid van de Bijbel. Dit heeft verwantschap met de middeleeuwse scholastiek. Wat staat hoger aangeschreven: de Bijbel of de wetenschap? Is hier wel sprake van een wezenlijk onderscheid met het evolutionisme?

Het wordt tijd dat wij. nu aandacht gaan besteden aan de nederlandse vorm van het fundamentalistisch creationisme.

Wetenschappelijk creationisme

In Nederland hebben de wetenschappelijk creationisten zich gegroepeerd rond de Evangelische Hogeschool in Amersfoort en het tijdschrift „Bijbel en wetenschap". De bekende dr. W. J. Ouweneel is er een krachtig verdediger van. Het streven is tweeledig. Allereerst wordt kritiek geleverd op de onterechte wijze waarop de evolutionsten de natuurwetenschap misbruiken. Daarnaast wordt zelf wetenschappelijk onderzoek gedaan.

Dus niet alleen defensief, maar ook offensief bezig zijn. Zij willen de Bijbel niet misbruiken alsof het een wetenschappelijk handboek zou zijn. Zij willen hun onderzoek niet gebruiken om te bewijzen dat de Bijbel toch gelijk heeft. De Bijbel spreekt geen wetenschappelijke taal. De Bijbel beschrijft teel wat er gebeurd is, maar niet hoe dat wetenschappelijk uitgelegd moet worden.

Creationisten willen vanuit een bijbelse levensovertuiging wetenschap bedrijven. In hun soheppings-vooronderstelling houden zij rekening met de zondvloed en eventuele andere rampen. De goede wetenschappelijk onderzoeker (en dus ook de goede creationist) is een voorzichtig mens, die zich wacht voor ongegronde krasse uitspraken. Zowel evolutionisme als creationisme gebruiken de natuurwetenschap (vanuit een verschillende levensbeschouwing) en zijn beide: niet natuurwetenschappelijk te bewijzen. Dat creationisme minderwaardig zou zijn behoort tot het rijk der fabelen.

Natuurwetenschappelijke bezwaren tegen de evolutietheorie

Eén van de neteligste problemen voor de evolutietheorie is nog altijd het gebrek aan voldoende tussenvormen in het „fossielen-archief'' (versteende resten van planten en dieren). Bovendien worden talrijke fossielen gevonden in aardlagen waar ze volgens de evolutietheorie niet kunnen voorkomen. Wat moest de voorouder van d: e vogels (een kruipend dier) met voorpoten die nog niet geschikt waren om te vliegen en niet meer om zich voort te bewegen of voedsel te grijpen?

Creationisten houden op grond van o.a. geslachtsregisters vol, dat de aarde niet ouder is dan ongeveer 10.000 jaar. Als dat juist is, betekent dit de doodsteek voor de evolutietheorie. Uit wetenschappelijk onderzoek aan bijvoorbeeld het aardmagnetisme en het doorberekenen van deze gegevens naar het verleden (een methode die de evolutionisten ook toepassen) komt men tot een ouderdom van de aarde van ± 8.000 jaar. Creationisten hebben talrijke argumenten om de evolutionistische ouderdomsbepalingen naar de rommelzolder te verwijzen.

Uit de erfelijkheidsleer blijkt dat mutaties (— willekeurige veranderingen in erfelijke eigenschappen) veelal verlies opleveren voor het betreffende organisme in plaats van winst. Het is dan ook tegenstrijdig dat dit verlies moet leiden tot een gerichte ontwikkeling van „eenvoudige" naar ingewikkelde levensvormen.

Zo kunnen we nog lang doorgaan. Lees er zelf maar boeken op na. Tegen de creationistische argumenten valt wetenschappelijk gezien weinig in te brengen, en wel minder naarmate: je er meer van weet.

Godzaligheid te verbinden met de wetenschap

Met een lezing over deze titel aanvaardde Gisbertus Voetius in 1634 zijn hoogleraarsambt aan de utrechtse Universiteit (toen nog illustre school). In zijn redie wees Voetius op de openbaring van God in de Heilige Schrift als bron en norm van de wetenschappen. Het gereformeerde protestantisme had liefde voor de wetenschap. Het calvinistische Genève gaf daarvan blijk door de stichting van een academie (1559). Bij Voetius speelde nog een motief mee, n.1. dat je zonder kennis ten prooi kunt vallen aan allerlei dwaalleer (b.v. het evolutionisme). Treffend is het gebed, , waarmee hij zijn lezing afsloot: „... Wij bidden U, verlicht Gij ons verstand op een krachtige en (tegelijk) liefdelijke wijze, buig Gij onze harten, wijs onze begeerten terecht, kruisig ons vlees, scheld de wereld en satan, die ons verzoeken en aanvechten. Bekeer ons (tot U), zo zullen wij bekeerd zijn. ...U zij de lof, de eer en de heerlijkheid tot in alle eeuwigheid. Amen".

Verbinden wij, jij en ik, godzaligheid aan de wetenschap, waarmee wij lerend of werkend bezig zijn?

Laat je het geloof in God die Vader, Schepper van hemel en aarde, niet ontroven door het evolutionisme!

Des HEEREN werken zijn zeer groot; Wie ooit daarin zijn lust genoot, Doorzoekt die ijverig en bestendig,

(Ps. 111 : 2)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen