STREVEN NAAR GEZONDHEID:EEN NIEUWE HEILSLEER

Gezondheid is een groot goed. Dat onderschrijven wij allen. Maar wie de inhoud van zijn of haar lektuurmand nakijkt, moet wel tot de konklusie komen, dat gezondheid niet een gave is die wij al dan niet bezitten, maar een soort toestand die wij moeten bereiken.

Heilsleer

Het is opvallend hoeveel middelen in allerlei vormen ons worden aangeprezen om gezonder en vitaler te worden. Lees de advertenties in dag-en weekbladen er maar op na. Ook de etalages van bijvoorbeeld drogisterijen en reisbureaus spreken een duidelijke taal, om nog maar te zwijgen van de vele reklamefolders die ongevraagd in onze brievenbus worden gedeponeerd. Het streven naar gezondheid begint trekken te vertonen van een heilsleer. Nu de gezondheid zo'n centrale waarde krijgt in het menselijk bestaan, kan het niet anders, of de geneeskunde raakt daarbij steeds sterker betrokken. Dat proces wordt wel aangeduid met de term: vermedisering van de gemeenschap.

Klassieke huisarts

Jarenlang werd in ons land de arts „heelmeester" genoemd en de verpleegkundige „liefdezuster". En gelukkig kennen wij nog op veel plaatsen in ons land het beeld van de klassieke huisarts: hij is altijd bereikbaar en ook herkenbaar. Veelal blijft hij jarenlang werkzaam in dezelfde praktijk. Natuurlijk, hij heeft het druk. Maar dat ervaren de patiënten als positief, want dan is hij ook kundig. En daarom doen velen een beroep op hem. Deze huisarts, wiens beeld bewust wat zwart-wit is weergegeven, zal als de ontwikkeling doorzet, steeds meer een bezienswaardigheid worden. Zijn kollega's zijn dan al lang werkzaam in een groepspraktijk.

Gedwongen samenwerking

In de achterliggende decennia is er sprake geweest van een enorme welvaartsgroei. De geweldige ontwikkeling in de medische technologie is daarmee onlosmakelijk verbonden. Deze ontwikkeling heeft ons voor belangrijke ethische vragen gesteld. Maar dat niet alleen.

- In de wereld van de gezondheidszorg moet terwille van de efficiency en het kostenaspekt worden samengewerkt door tal van deskundigen uit verschillende vakgebieden. Zo

heeft de gezondheidszorg zich ontwikkeld tot een komplex hulpverleningsbedrijf, waarin geen eenstemmigheid meer is ten aanzien van de medische ethiek. Het oude uitgangspunt: behoud van het leven, herstel van de zieke, is helaas vervangen door: eerbied voor het volwaardig leven.

De patiënt: lijdend voorwerp

Het is triest dat de patiënt die in deze wereld terecht komt, al snel het overzicht in de gang van zaken mist. Van een persoonlijke benadering van de patiënt is nagenoeg geen sprake meer. Hulpverleners, afkomstig uit verschillende disciplines worden op hem afgestuurd.

Daarbij komt de onzekerheid over de ethische normen die worden gehanteerd. Met andere woorden: hoe denken de artsen en verpleegkundigen die aan zijn bed komen over de allerbelangrijkste vragen van leven en dood?

Kortom, door de onpersoonlijke benadering, door de technologische ontwikkeling en door het verlaten van de oude ethische uitgangspunten, voelt de patiënt zich op z'n minst onzeker. Hij is in vele opzichten lijdend voorwerp.

Patiëntenrechten

De overheid heeft steeds meer invloed gekregen op het terrein van de gezondheidszorg. Dezelfde overheid is van oordeel dat patiënten, gebruikers van de gezondheidszorg, een bepaalde zeggenschap moeten hebben.

Dat komt bijvoorbeeld duidelijk tot uitdrukking in het vestigingsbeleid van huisartsen. Enerzijds mogen huisartsen zich niet meer in een gemeente vestigen zonder toestemming van burgemeester en wethouders van die gemeente. Anderzijds is dat college verplicht alvorens zo'n vergunning te verlenen, het advies van een daartoe ingestelde kommissie in te winnen. In die kommissie is ook plaats voor de vertegenwoordigers van de patiënten. Patiëntenrechten dus, niet vanwege het in geding zijn van ethische normen, maar als uitvloeisel van de demokratiseringsgolf. Zo zijn de rechten van patiënten, niet alleen in ons land maar ook daarbuiten, in de (sociale) grondrechten terechtgekomen.

Patiëntenverenigingea

Op deze wijze is het oprichten van algemene patiëntenverenigingen gestimuleerd. Nu waren er al veel langer verenigingen die deelbelangen voor patiënten behartigden. Het ging dan om voorlichting over een bepaalde ziekte of de behartiging van belangen van patiënten die aan die bepaalde kwaal leden. Dat zijn de zogenaamde categoriale verenigingen.

Algemene patiëntenverenigingen willen alle belangen op het gebied van de gezondheidszorg voor hun leden behartigen. In dat werk voor de patiënten gaan de organisaties en ook de overheid helaas vaak uit van de autonome mens-visie: ten diepste het zelfbeschikkingsrecht. De mondige mens beschikt zelf over leven en dood.

De Nederlandse Patiëntenvereniging

In 1982 is op initiatief van een aantal organisaties de Nederlandse Patiëntenvereniging opgericht. Deze vereniging wil bepaald niet op de bres staan voor het zelfbeschikkingsrecht. Het doel van de Nederlandse Patiëntenvereniging is de onvoorwaardelijke bescherming van het leven van de mens — zulks binnen het kader van de gezondheidszorg — in de ruimste zin. Het is juist de zorg over de normvervaging in de wereld van de gezondheidszorg, die de initiatiefnemers tot de oprichting van de Nederlandse Patiëntenvereniging gedreven heeft. De vereniging baseert zich op de door Gods Woord geboden zorg voor het leven.

Taken van een algemene patiëntenvereniging

De Nederlandse Patiëntenvereniging zou dus een algemene vereniging met een christelijke grondslag en een pro-life doelstelling genoemd kunnen worden. Wat behoort nu tot het takenpakket van zo'n algemene vereniging? In de eerste plaats het verstrekken van informatie, het beantwoorden van allerlei vragen en het behandelen van klachten over zaken die de gezondheidszorg betreffen. Dat kan ook betekenen dat de N.P.V. een patiënt vertegenwoordigt die in een „klachten-procedure" is verzeild geraakt. Bij de uitoefening van deze taak wordt geen onderscheid gemaakt tussen pro-life en niet pro-life aktiviteiten. Met andere woorden: ook met zaken op het gebied van de gezondheidszorg, die niets met abortus provocatus of euthanasie te maken hebben, kunnen de leden bij de Nederlandse Patiëntenvereniging terecht.

Een andere belangrijke doelstelling is het verbeteren van de positie van de patiënt en het vergroten van de betrokkenheid van mensen bij hun eigen gezondheid. Voorlichting aan de leden over het brede terrein van de gezondheidszorg is daarbij erg belangrijk.

De N.P.V. en de rechten van de patiënt

Wie het voorgaande kritisch leest, zou tot de konklusie kunnen komen, dat hetgeen de Nederlandse Patiëntenvereniging als haar taak ziet, niet zoveel afwijkt van wat andere patiëntenverenigingen beogen, ondanks de christelijke grondslag. Gaat de N.P.V. er ook niet van uit dat de patiënt rechten heeft? Verleent de N.P.V. intussen ook niet een bijdrage aan de vermedisering van de gemeenschap? Er was toch sprake van het vergroten van de betrokkenheid van mensen bij hun eigen gezondheid?

De N.P.V. gaat er zeker van uit dat de patiënt rechten heeft. Maar dan niet op grond van het zelfbeschikkingsrecht, op grond van demokratische rechten, maar op grond van Gods wet. Die wet verbiedt de doodslag en gebiedt dientengevolge te laten leven. God bepaalt de zin van het leven. Daarom heeft de N.P.V. ook als motto: elk mens mag er zijn!

Maar dat niet alleen. In Gods Woord is tevens de zorg voor het welzijn van de naaste geboden. Ook voor het lichamelijk welzijn. De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan is daarvan een sprekend voorbeeld. Juist omdat het daarbij gaat om de naaste die (soms letterlijk) op onze weg geplaatst is. Het is dan ook voluit bijbels dat de Nederlandse Patiëntenvereniging mensen wil opwekken om weer zorg voor elkaar te hebben. Door het geven van voorlichting wil de N.P.V. daarbij ook helpen, bijvoorbeeld voorlichting over het thuis verzorgen van zieken.

Belyden en beleven

De grondslag van de Nederlandse Patiëntenvereniging mag dan ook geen regeltje in de statuten blijven, uitstekend geschikt om bij bepaalde gelegenheden aan te halen. Die grondslag moet het werk van elke dag doortrekken.

Het is diezelfde bijbelse norm, die bepalend moet zijn voor onze houding als patiënt tegen over medicus of van werker in de gezondheidszorg tegenover patiënt. Bij een christelijke grondslag behoort een christelijke levenshouding!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen