Wat is je geweten?

Misschien ben je wei eens uit school thuisgekomen, datje moeder zei: , , Zeg. wat kijk jc somber, heb je soms iets op je „geweten? "

Iedereen weet dan wat er bedoeld wordt. Zoiets van: wat heb je nu weer uitgevoerd? Heb je soms iets verkeerds gedaan? In "t woordenboek komt het woord geweten ook verschillende keren voor. Daar staat als betekenis: bewustzijn van goed en kwaad, schuld of onschuld.

Het woord geweten

Dan zijn er mensen met een ruin: geweten, maar anderen hebben een nauw geweten. Vrij vertaald kunnen we stellen, dat bij de eerste soort mensen ..meer door de beugel" kan dan bij het tweede. Hun gewetens gaan sneller ..spreken".

In ons land is gewetensvrijheid, dat wil zeggen dat er vrijheid is om in geloofszaken het eigen geweten te volgen. Een minder bekend spreekwoord is: een goed geweten is een zacht oorkussen. Dat betekent dat wie rust in zijn gemoed (hart) heeft, rustig kan slapen.

En wat denken jullie van het volgende: zijn geweten is met een brandijzer toegeschrocid? ! In oudere boekjes kwam je vast wel eens tegen: een gewetenloze schurk. Dat is iemand zonder geweten (loos is immers leeg, zonder).

De laatste jaren komt het heel vaak voor, dat je in de krant kunt lezen van gewetensbezwaarden. Dit kan zijn op het gebied van de dienstplicht of ook ten aanzien van verplichte verzekeringen. Dit zou ingaan tegen de gewetens van deze mensen. Het bezwaart hun geweten.

Zojuist schreef ik o\'ev gewetensvrijheid, maar lijnrecht daar tegenover staat: gewetensdwang, dat wil zeggen iemand dwingen om inzake zijn geloof tegen zijn geweten in te gaan. Dat kan gebeuren, wanneer jc gedwongen wordt, zoals dat vroeger wel eens voorkwam, om je kinderen of jezelf verplicht tc laten inenten.

Aktuecl is het op dit ogenblik om als verpleegster/verpleger Aktuecl gedwongen te worden mee tc werken aan abortus of euthanasie. Doe jc het niet. dan kan ontslag het gevolg zijn.

En jouw geweten dan?

Maar nu hebben we een reeks van woorden en begrippen opgenoemd, die allemaal iets te maken hebben met het geweten. Maar eb hoe staat het nu met jouw geweten? Heel persoonlijk. Zijn er jou wel eens gewetensvragen gesteld? Of ontwijk je die liever en geef je geen of een vaag antwoord?

Dat is wel een gewetensvraag hoor! Misschien maak jij je cr gemakkelijk van af. door te zeggen: ., M"n geweten zegt. wat mag en wat niet mag!" Klaar! Zou het werkelijk zo eenvoudig zijn? Dat zou jc eens moeten vragen aan de geleerden, die op allerlei gebied, dit geprobeerd hebben, om dit moeilijke begrip: geweten onder woorden tc brengen.

Zelden kwamen ze tot een eensluidend antwoord. Dus.... zo gemakkelijk kom je er niet af en zo eenvoudig ligt dit niet. Trouwens, hebben alleen kerkmensen, of alleen bekeerde mensen een geweien? Ik denk, dat jullie uitje omgeving beslist een aantal mensen kennen, die totaal niet christelijk zijn, nooit een kerk binnenkomen en toch spreken over hun geweten. Ja. zelfs

de heidenen hebben een geweten, dat leert Romeinen 2 : 14 en 15 ons heel duidelijk: ....als die betonen het werk der wet geschreven in hun harten, hun geweten medegetuigende of ook ontschuldigende". Weten jullie wat het zo moeilijk maakt? Je geweten is iets strikt persoonlijks. Natuurlijk kan het geweten van een ander mij iets zeggen, maar niet zo. dat ik me bezwaard voel of wroeging heb. Vandaar dat er boven dit artikel staat: at is jouw geweten?

Dat zegt dus veel meer dan het geweten. Wat jouw overtuiging is van goed of kwaad is belangrijk bij de vraag of jouw geweten je beschuldigt.

Een voorbeeld uit de praktijk

...."t Was op nieuwjaarsdag. Twee vrienden, Gerard en Alex verveelden zich wat en op aanraden van Alex besloten ze om samen naar de bioskoop te gaan. 't Was een humoristische film. Daar steekt toch geen kwaad achter!? Alex kwam daar wel eens vaker, maar Gerard deed het voor 't eerst. Hij zat echt niet op z'n gemak. Eigenlijk wilde hij in de pauze weg, maar ja.... 't stond zo kinderachtig. Telkens kwamen nare gedachten bij hem op, zoals: straks breekt er brand uit enz. enz.... Hoorde hij dan hier? Je weet toch. dat het niet mag van vader en moeder? En zou de Heere het goedkeuren?

Als de film afgelopen is, gelukkig zonder die ingebeelde brand, weet Gerard niet hoe snel hij van die plaats vandaan moet gaan. Dat is ééns. maar nooit weer. Eerlijk heeft hij thuis alles verteld. En de straf is uitgebleven. Hij had volgens zijn ouders al genoeg straf gehad....

Jongelui, wat was het anders dan het geweten, dat bij hem ging spreken? Het is een soort alarm, wanneer je dingen doet. die niet goed zijn, die zondig zijn. Net als bij je milt, die gaat opspelen, wanneer je teveel van je lichaam vergt, zo gaat je geweten zich laten horen, wanneer je zondigt of.... van plan bent om te zondigen. Tenminste.... als je geweten nog niet zo ruim is. dat ook bij jou alles er mee door kan.

Spreekt jouw geweten nog?

Gelukkig meisjes en jongens, wanneer je geweten nog zo spreekt. Is dat dan niet meer bij iedereen? Helaas niet. Ook niet meer bij iedereen, die „trouw" naar Gods huis gaat. Dat bleek wel bij die Alex, die het maar onzin vond. om daar zo zwaar aan te tillen.

Ik kom dan vanzelf bij het laatste gedeelte van m'n artikel. Je geweten is wel iets persoonlijks, maar waar kun je het aan toetsen? Aan Gods heilig Woord en in 't bijzonder in Zijn wet. Hij oordeelt jouw en mijn geweten. Bij Hem is raad, bij Hem alleen.

„Ik zal raad geven", zegt Hij in Ps. 32 : 8 Zit jij met gewetensvragen? In de weg van het gebed wil de Heere antwoorden. Maar. dat kan wel eens precies het tegenovergestelde zijn, wat jij wil. Want je hebt toch wel geleerd, dat ons hart (of ons geweten) arglistig is. meer dan enig ding. Daar wist David ook van toen hij bad: oorgrond m 'en ken mijn hart o, HEER \ Is 't geen ik denk niet tot Uw eer? Beproef m' en zie of mijn gemoed Iets kwaads iets onbehoorlijks voedt?

(Ps. 139 : 14)

Een zuiver geweten

Hoe staat het met jouw geweten?

Een zuiver geweten

Een rein en geweten, dal in alles tracht Gods eer te bedoelen en het nut voor de naaste, is alleen te verkrijgen in de weg van dc vernieuwing van ons hart. Dat is hier op aarde ook bij degenen, die de Heere vrezen altijd nog onvolmaakt. Toch trachten ze hun geweten zuiver te bewaren en niet dicht te schroeien met een brandijzer. Dan kun je net zo goed zeggen. dat je geen geweten meer hebt. Dan kan alles er mee door! Dan zijn alle ..remmen" los. Bij gevaarlijke wegen zie je wel eens het bordje staan: , .Bij twijfel niet inhalen". Met andere woorden: neem geen onnodig risiko. Neem het zekere voor het onzekere. Dat is voor jouw veiligheid en voor de veiligheid van de ander. Dit geldt in 't bijzonder ook in het geestelijk leven. Je geweten moet zich richten naar Gods Woord, "k Hoop dat zo bij jullie en mij twijfel cn ongeloof plaats mogen maken voor de zekerheid des geloofs, waar Paulus tegenover zijn geestelijke zoon Timotheüs van sprak: , , En ik ben verzekerd, dat het ongeveinsd, oprechte geloof ook in u woont".

Hoe staat het met jouw geweten?

Spreekt het nog. wanneer jc door ..spieken" een goed cijfer probeert te halen? Laat jouw geweten zich nog horen, als jc op plaatsen komt. waar je niet thuishoort? Is er nog een ..stem", die jc waarschuwt wanneer je thuis, op school, op catechisatie geen meerdere boven jc duldt? Zelf uitmaakt wat mag en niet mag? Of zegje ook al: dat doet toch iedereenll Dan is het geen zonde meer!

Tenslotte, meisjes en jongens, dit betrof alles het tijdelijke leven. Maar hoe staat het met je geweten ten opzichte van de eeuwigheid? Probeer je die stem het zwijgen op te leggen of ligjc 's nachts wel eens wakker, o m d a t j e aanklaagt? Dat is dc slechtste tijd niet! "k Hoop dat de stem van je geweten zolang blijft klinken, totdat je door Gods genade gehoor mag geven en dat de Heere, door Zijn Woord jouw geweten bepaalt. Dat geeft alleen de ware rust.

Al is het soms pas na veel onrust. Maar Augustunis zei het zo treffend: ., Ons hart is onrustisi in ons, totdat het rust vindt in U, O. God!

En wat zegt Paulus in 1 Timotheüs 3 : 9?

..Houdende de verborgenheid des geloofs in een rein geweten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen