God en het lijden

Een aantal maanden geleden heeft in een opinieweekblad een inten'iew gestaan met de Amerikaanse rabbijn Harold Kushner. Van zijn hand verschenen de twee boeken ..Als 't kwaad goede mensen treft" en ..Niets meer te wensen en toch niet gelukkig". Vooral zijn boek over het lijden vond enorme ingang. In het desbetreffende interview wordt nader ingegaan op zijn achterliggende „filosofie". Enkele uitspraken van hem: ..God heeft me dit (het lijden WP) niet aangedaan. God is helemaal niet zo machtig dat Hij zo direkt in de wereld kan ingrijpen. God straft noch beloont" en , .God is echter geen persoon cn al helemaal geen almachtige en alomtegenwoordige Vader in de hemel, die verantwoordelijk is voor ons reilen en zeilen omdat Hij achter de schermen dat zou toestaan dan wel bew-erkstelligen" cn , .Het fundament van mijn theologie is dat als God willens en wetens de onverdiende pijn van één enkel kind veroorzaakt, die God niet waard is om vereerd te worden".

Met deze uitspraken zitten we middenin allerlei vragen rondom het thema , , God en het lijden".

Lijden

Met veel schroom wil ik proberen in deze , , opinie" wat nader in te gaan op dc antwoorden die Kushner geeft. Met schroom, omdat „God en het lijden" een ontzettend moeilijk onderwerp is. waar we met veel voorzichtigheid over moeten spreken. Toch word je regelmatig gekonfronteerd met allerlei vragen rondom het lijden. Je hoeft de krant maar open te slaan en jc leest allerlei berichten over ongelukken, ziekten, aardbevingen, rampen enzovoorts. Denk alleen maar aan het ongeluk met dc Britse veerboot „Herald of Pree Enterprise" die voorde havenmond van Zeebrugge omsloeg. Er kwamen ongeveer 130 mensen om het leven. Wat een lijden! Verschillende vragen komen dan op je af. Waarom is dit gebeurd? Als God almachtig is dan had Hij dit toch kunnen voorkomen? Waarom moeten jonge kinderen zo'n verdrinkingsdood ster\'en? Hoe rijm je dit met zondag 10 van de Heidelberger Catechismus, waar gesproken wordt dat alles uit Gods Vaderlijke hand ons toekomt? Er zal maar een familielid bij omgekomen zijn.

Uitgangspunt

Wanneer we spreken over het thema ..God en het lijden" is het heel belangrijk vanuit welk uitgangspunt we het benaderen. In de Bijbel kunnen we lezen dat de dood het oordeel van God is over de zonde (Gen. 3 : 3: om. 6 : 23). Verder kunnen we in Genesis 3 lezen dat God de aarde vervloekt. Uit Romeinen 8 : 20 blijkt dat de aarde door God vanwege de zonde van de mensen aan de ijdelheid is onderworpen. De mens heeft in de zondeval de schepping meegesleurd. Het lijden heeft dus alles tc maken met de opstand van de mens tegen God. Dat wil niet zeggen dat alle persoonlijk lijden ook uit persoonlijke schuld voortkomt! Denk maar aan de bekende geschiedenis van de blindgeborene uit Johannes 9: Noch deze heeft gezondigd noch zijn ouders, maar dit is geschied, opdat de werken Gods in hem zouden geopenbaard worden."

In het boek van Kushner lees ik nergens iets over het katastrofale gebeuren van

dc zondeval. Volgens hem hoort het lijden gewoon bij het leven. God is niet almachtig, want Hij kan het lijden niet tegenhouden. Hij staat als het ware machteloos toe te zien als mensen lijden. Zijn antwoord op het „waarom" van het lijden is „God is te klein om almachtig te zijn". Maar de Bijbel leert het mij toch anders.

Gods voorzienigheid

Wij belijden met de Heidelberger Catechismus Gods voorzienigheid. Gods voorzienigheid kunnen we vergelijken met de uitvoering van een plan. Dat plan is Gods eeuwige raad. (Ds. H. Veldkamp in „Zondagskinderen"). In de tijd voert de Heere Zijn plan uit. En dan komen de vragen Geeft God aan mensen tegenspoed? Heeft God er de hand in als iemand verongelukt? Heeft God gewild dat iemand op aangrijpende manier om het leven komt? Op al die vragen heb ik geen antwoord. Wel zien we hier een spanningsveld. Door het kwaad dat mensen doen, voert God Zijn plannen uit. Denk maar eens aan de geschiedenis van Jozef. Zijn broers wilden hem vermoorden. Ze stopten hem in een put. Langs een lijdensweg wordt Jozef onderkoning. En wat zegt Jozef dan zelf? , , Gijlieden wel, gij hebt kwaad tegen mij gedacht, doch God heeft het ten goede gedacht; opdat Hij deed, gelijk het te dezen dage is, om een groot volk in het leven te behouden" (Gen. 50 : 20). Jozef heeft zich in de moeilijke tijd, waarin hij van dat „ten goede gedacht door God" niets zag, aan Gods leiding moeten vastklemmen en op Hem moeten vertrouwen.

Mensen doen kwaad, maken fouten. Zij worden daar\'oor ook ten volle verantwoordelijk gesteld. Doch op een voor ons onbegrijpelijke wijze gebruikt God deze boze handelingen van mensen. Hij voert dwars daardoorheen Zijn plannen uit, zonder dat dit de schuld van mensen vermindert. Daarom kunnen we ook ten volle op de Heere vertrouwen. Er is niets dat Hem verrast. Alles past in Zijn plan. Wel moeten we voorzichtig zijn met de uitspraak „God heeft het gewild". God wil de zonde, het kwade niet, maar het past wel in Zijn plan. Zo kan de Heere soms met een kromme stok een rechte slag slaan.

Maar er zullen altijd veel vragen en problemen blijven, waar we nooit een antwoord op zullen vinden.

Te klein

Ds. A. F. Troost heeft eens een brief geschreven aan Kushner, waarin hij weergaf hoe hij dacht over het antwoord dat Kushner gaf op het lijden. Ds. Troost heeft zelf z'n dochtertje Hanneke van vijf jaar verloren door kanker. Aan het eind van zijn brief schrijft hij: „Of ik zelf dan een antwoord heb op de vraag naar het waarom? Nee, geachte rabbi, ik heb geen ander antwoord. Ik heb helemaal geen antwoord. Ik leg mijn hand (niet langer als een vuist) plat op mijn mond. Dat heb ik moeten leren. Dat heb ik mógen leren. Van Job. Maar vooral van Jezus, de Rechtvaardige. God is niet te klein om al-machtig te zijn. Wij. wij mensen zijn te klein om God te zijn."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen