Over boeddhisme gesproken...

Volgens de overlevering had Boeddha al een aantal levens doorlopen als mens, dier en god, In zijn vorige leven had hij bijna het punt van verlichting bereikt, daarom mocht hij kiezen waar zijn volgende levensplaats zou zijn. Hij koos voor Kapilavastu, een plaats die nu in Nepal ligt. Als kind had hij reeds mystieke ervaringen (in contact trachten te komen met de godheid). Hij liet op 29-jarige leeftijd aan zijn vader weten, dat hij meer van de wereld wilde zien. Vervolgens maakte hij een aantal ritten buiten het paleis en had toen zijn 'vier ontmoetingen'. Deze vier ontmoetingen brengen ons bij de kern van de boeddhistische leer: het menselijk lijden.

Vier ontmoetingen

Zijn vader gaf hem toestemming om de tochten te maken. Alles wat onaangenaam was, werd uit de weg geruimd. Toch hadden de goden anders beslist. Op de eerste dag ontmoette hij onderweg een oude, gebrekkige man. Siddharta verloor de trots van zijn jeugd. De volgende dag maakte hij kennis met een zieke, die door pijnen gekweld werd en hij verloor de trots van zijn gezondheid. De derde dag werd hij geconfronteerd met een dode, die door zijn familie werd weggedragen om verbrand te worden en zo verloor hij de trots van het leven. Dit is het lot van alle mensen, zo vertelde men de jonge Gautama. De vierde keer dat hij uitreed, zag hij een bedelmonnik met een tevreden gelaatsuitdrukking. Zijn besluit stond vast: hij zou alle genoegens van de wereld vaarwel zeggen en een religieus leven vol armoede aanvaarden. Hij begon aan een uiterst streng monninkenbestaan van zes jaar.

Verlichting

Siddharta heeft op verschillende manieren getracht om door te dringen in de geheimen van het leven. Door yoga, meditatie en vasten, 't Was alles tevergeefs. Hij vermagerde tot op het bot, maar het was de weg niet. Toen koos hij voor de meditatiehouding onder een vijgeboom. En onder deze bodhi-boom, boom der verlichting heeft hij de hoogste kennis bereikt en werd hij Boeddha, de Verlichte. Hoe ging die verlichting in zijn werk? In drie stadia. De eerste nacht zag hij al zijn vorige levens de revue passeren. In de tweede nacht zag hij met bovennatuurlijke kennis het rad der wedergeboorte (verschillende levens) en de wet, die dit alles bestuurt. Tenslotte zag hij in de derde nacht de vier edele waarheden met betrekking tot het lijden.

De mens en zijn lijden

Het lijden dat de mens overkomt, heeft niet alleen te maken met zijn lichaam maar ook met de geest. Daarom horen daar ook bij: verdriet, zorg, wanhoop, frustratie enzovoort. Het inzicht, dat Boeddha ontving in dat menselijk lijden, vormt de kern voor de boeddhistische leer:

* Alle bestaan wordt gekenmerkt door lijden

Het bestaan van de mens is moeilijk, ellendig en vol leed. Boeddha formuleerde het zo: geboorte is lijden, ziekte, dood, pijn, wanhoop, alles is lijden. Ook bet niet bereiken wat je begeert, is lijden. Samengevat: het mens-zijn zelf is lijden. Dit houdt echter volgens Boeddha niet in, dat er geen sprake is van (tijdelijk) geluk.

* Lijden ontstaat door begeerte

Begeerte is alles waar de mens naar verlangt en streeft: gezondheid, genoegens, macht en bezit.

* Het lijden verdwijnt door het opheffen van de begeerte

je mag niets van deze wereld najagen of vasthouden, alsof het uiteindelijk werkelijk of waardevol is. Dit houdt overigens weer niet in dat mensen moeten streven naar zelfvernietiging. Het is de bedoeling, dat de mens zich losmaakt van zijn eigen verlangens.

* Opheffing van het menselijk lijden door het drievoudige of achtvoudige pad

De volgende onderdelen spelen hier een grote rol:

Wijsheid

1. Het juiste vertrouwen stellen in de leer van Boeddha.

2. De juiste bedoeling: nooit schade toebrengen aan een levend wezen. Gedrag

3. Het juiste spreken. )e dient alle leugens te vermijden. Spreek vooral woorden van harmonie en vrede. Vermijd nutteloos gepraat.

4. Het juiste handelen, je mag geen enkel leven schaden, zelfs niet van het kleinste insekt. Anders geformuleerd: bevorder het geluk van anderen.

5. De juiste manier van leven. Dit heeft consequenties voor het kiezen van een beroep. Beroepen in de sfeer van wapenhandel, handel in alcoholische dranken en vergiften, handel in vlees, kun je beter niet uitoefenen.

Concentratie

6. De juiste inspanning. Vermijd kwade gedachten of tracht ze te overwinnen. Probeer goede gedachten op te laten komen en tracht ze te behouden.

7. De juiste waakzaamheid. Je moet nauwlettend toezien op elke toestand van het menselijke lichaam, het bewustzijn en het menselijk gevoel.

gevoel. 8. De juiste concentratie. Concentreer je op een enkel object en bereik daardoor in diepe meditatie een speciale staat van bewustzijn.

Prie grondprincipes

Naast dit achtvoudige pad zijn de volgende grondprincipes in het boeddhisme van groot belang: * verbonden van de mens met de kosmos(natuur), * reïncarnatie (kringloop van geboorten) * de ahimsa (weerloosheid).

De mens staat niet op zichzelf, maar is een met de natuur. De kringloop van de geboorten stopt wanneer de toestand van volledige verlichting in het Nirvana is bereikt.

Als je levenswijze niet in overeenstemming is geweest met de leer van Boeddha, kun je ook als dier terugkeren. Zelfs wanneer iemand teveel gehecht is geweest aan zijn vrouw, kan hij als vrouw in het volgende leven moeten doorbrengen. Dat geldt ook voor de gehechtheid aan dieren. De ahimsa, de weerloosheid of geweldloosheid kan zich uiten in een totale opoffering. Het verstgaand is de zelfverbranding.

Bij een juist verstaan van het achtvoudige pad moet ook duidelijk zijn, dat je je niet mag vergrijpen aan het eigendom van de ander, niet aan de vrouw van een ander, maar ook dat je niet liegt en geen alcohol of andere narcotica gebruikt. De enige mogelijkheid om te ontkomen (ontsnappen) aan de kringloop is eigen inspanning. Net als bij alle andere wereldgodsdiensten is hier sprake van: de mens wikt en beschikt. Alle nadruk valt op de mens en voor God is in feite geen plaats.

Tenslotte...

In het Boeddhisme evenals in vele andere wereldgodsdiensten ven/aagt de grens tussen mens en God.

Schepper en schepsel vallen samen. Omdat dit vloeiend in elkaar overgaat, valt alle nadruk op de mens. Ten diepste is de mens goddelijk, en moet versmelten met een god; we noemen dat mystiek, valse mystiek wel te verstaan. Het begrip zonde is niet zoals bij ons ingaan tegen een goddelijk Persoon, maar een inbreuk op de goddelijke orde. Het centrale thema van de Reformatie: 'de rechtvaardiging van de goddeloze' wekt allerwegen verzet. De sterke nadruk op de eigen religieuze ervaringen en het mystieke karakter staat lijnrecht tegenover de geloofsbeleving van Gods Woord (bevinding). Al lijken er aantrekkelijke kanten van het Boeddhisme, toch is het een beschouwing die uiteindelijk ons leeglaat van God en de zaligheid is alleen te bereiken door eigen inspanning.

Hiertegenover staat de onwederstandelijke genade van een God, Die zondaren wil redden van het eeuwig verderf.

Alleen in Zijn gemeenschap is ware rust, vrede en blijdschap. Hij is de Eerste en de Laatste. Niets uit ons, alles uit Hem, zo reist Gods kind naar het hemelse Jeruzalem.

H.l. Ambacht

B. S. van Groningen

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen