Geweten

Het is opvallend dat ons kernwoord in het Oude Testament onbekend is. De Israëlieten hadden hier geen eigen woord voor.

Het nieuwtestamentische woord is suneidèsis. Dit is afgeleid van een Grieks werkwoord dat de betekenis heeft: samen met iemand iets weten! Iets weten met zichzelf; zich van iets bewust zijn.

Ons Nederlandse woord 'geweten' komt van het gotische giwizo. Dit betekent getuige. Het geweten werd gezien als een stille, inwendige getuige van wat een mens deed of doet. Het houdt dit vast en is in staat het op elk gewenst en ongewenst ogenblik weer te geven,

je geweten of consciëntie (van het Latijnse conscientia, medeweten) is een onmiddellijke gevoelsbeoordeling van onze persoon en onze handelingen. Het registreert en beoordeelt wat er in ons hart omgaat en ook wat wij zeggen en doen. We moeten wel in het oog houden, dat ons geweten geen absolute maatstaf is ter beoordeling van goed en kwaad. Het kan heel erg dwalen! Er zijn ook mensen met een ruim en met een nauw geweten.

Ons geweten is een overblijfsel van het beeld van God. Het is aangetast door de zondeval. Het functioneert door de zonde niet goed meer. Maar wel is het voldoende om ons enigszins te zoen beseffen wat goed en kwaad is. Zelfs van de heidenen staat in de Bijbel: Als die betonen het werk der wet geschreven in hun harten, hun consciëntie medegetuigende en de gedachten onder elkander hen beschuldigende of ook ontschuldigende" (Romeinen 2:15).

De maatstaf heeft het geweten niet uit zichzelf, maar het beoordeelt naar de norm die de HEERE heeft geopenbaard. Dat is Zijn eeuwig blijvend Woord!

Verschillende gewetens

De Bijbel spreekt ook over een verschillend geweten. Er wordt genoemd: een goed geweten, een rein geweten, een zwak geweten, een onergerlijk geweten, een toegeschroeid geweten.

De apostel Paulus spreekt tegen het Sanhedrin: Ik heb met alle goede consciëntie voor God gewandeld tot op deze dag" (Handelingen 23:1). In zijn rede voor stadhouder Felix mag hij belijden: En hierin oefen ik mijzelven, om altijd een onergerlijke

consciëntie te hebben bij God en de mensen" (Handelingen 24:16). 'Onergerlijk' dat wil letterlijk zeggen: et is zonder uitsteeksels, waarover hij struikelt en ten val komt.

Aan zijn geestelijke zoon Timotheüs schrijft hij: Houdende de verborgenheid des geloofs in een reine consciëntie" (1 Timotheüs 3:9). Eigenlijk hebben deze drie uitdrukkingen dezelfde bedoeling. Ze staan lijnrecht tegenover het geweten dat in 1 Timotheüs 4:2 wordt genoemd. Bij de grote afval in de laatste tijden zullen er zijn: hebbende hun eigen consciëntie als met een brandijzer toegeschroeid".

Hier kan worden bedoeld: een term

uit de medische wereld, namelijk dichtschroeien. Anderen denken aan het brandmerken van weggelopen slaven. Dan is de betekenis: het geweten geeft aan wie je toebehoort. Een ontzettende zaak!

Jouw geweten

je geweten kan worden gevormd en worden misvormd. Het moet worden gevormd in de kerk onder de prediking van de Tien Geboden. Maar ook is van groot belang de opvoeding in het gezin en op school.

Het is de stem die ons laat weten of we handelen overeenkomstig de Wet van God.

jonge vriend(in), mag ik je voor één ding heel ernstig waarschuwen: leef niet over de stem van je geweten heen! Leg die stem, die je waarschuwt en oordeelt op verkeerde paden en daden, niet telkens hardhandig het zwijgen op!

U mag men zalig heten, Dien 's HEEREN vrees bekoort; Die, met een goed geweten. Steeds wandelt naar Zijn woord. (Psalm 128:1)

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen