Niemand mag zien dat ik rood word

Misschien ben je zelf ook verlegen. Misschien heb je zelf ook altijd het idee gehad dat je een uitzondering bent of in ieder geval tot een kleine minderheid hoort. Niets is minder waar. Toch kan verlegenheid heel lastig zijn. In dit artikel kun je een eerste aanzet lezen over hoe je de 'strijd' tegen je eigen verlegenheid kunt aangaan. De vragen 'wat is verlegenheid nu eigenlijk?' of 'waardoor komt het?' slaan we hierbij over. Misschien zit voor jou juist daar het probleem. Helaas, in een kort artikel kun je nu eenmaal niet alles bespreken. Bedenk daarom dat het om een eerste aanzet gaat.

Nog wel even een opmerking vooraf: heb je last van verlegenheid, dan kun je er ook voor kiezen om er niets aan te doen. Het kan namelijk heel verstandig zijn om je verlegenheid te accepteren, bijvoorbeeld omdat je vindt dat het zó bij je karakter hoort, dat je er niet van af wilt. Of misschien wegen de voordelen (je bent bijvoorbeeld nu eenmaal graag op jezelf) wel op tegen de nadelen.

Weg met die schaamte

Je kunt verlegenheid zien als het niet goed raad weten met je gevoelens en met je gedrag. De een weet met z'n figuur geen raad; de ander krijgt een benauwd gevoel als hij in een groep is, terwijl een derde denkt: 'Ze vinden mij toch niet de moeite waard'. Je hebt snel de neiging om al deze uitingen van verlegenheid te verbergen. Je schaamt je voor je verlegenheid; het is zwak en kinderachtig.

Deze schaamte en de pogingen om je verlegenheid steeds maar te verbergen kosten, naast je verlegenheid, nog eens extra energie. En wat levert het op? Weinig. Je probleem wordt als het ware verdubbeld. Misschien voel je je even opgelucht als je je gezicht kunt verbergen achter je lange haren. Dan zien ze tenminste niet dat je rood wordt. Maar, de opluchting is niet blijvend. Het schaamtegevoel komt weer terug.

Wat telkens opvalt is dat, als je je schaamt over jezelf, je jezelf veroordeelt. Je denkt bijvoorbeeld snel: 'Omdat ik verlegen ben, ben ik als persoon niet de moeite waard'. Deze gedachte maakt je alleen maar meer verlegen. Een opdracht die je moet uitvoeren om dit te doorbreken is: ga bij een goede vriend of vriendin, bij een broer of zus na of je echt zo raar bent omdat ... je sproeten hebt, je snel rood wordt, je .... Misschien merk je dan bij iemand dat hij of zij je inderdaad om die reden afwijst. Dat betekent een teleurstelling. Maar meestal zul je zien dat je je hebt vergist. Een volgende stap is dat je de negatieve gedachte probeert te vervangen door een gezonde gedachte, bijvoorbeeld: 'Het is wel lastig dat ik verlegen word, maar het is niet verschrikkelijk. Ik mag best verlegen zijn en dat laten zien. Ik blijf als persoon de moeite waard.' Leer deze gedachte dan uit je hoofd. Dat zal in het begin heel moeilijk gaan. Repeteer hem in stilte of bijvoorbeeld elke keer als je ergens opstaat of een deur binnengaat. Probeer je schaamte dus kwijt te raken.

Wees preciezer en eerlijk over  je verlegenheid

Mensen die verlegen zijn, maken vaak opmerkingen als: 'Ik ben altijd verlegen'. Dit lijkt heel eerlijk, maar je kunt je de vraag stellen of dat wel zo is. Eigenlijk doe je jezelf te kort als je dit zo zegt. Je plakt als het ware een etiket op je eigen voorhoofd. Het gevaar is dat je je naar dit veel te algemene etiket gaat gedragen. Het moedigt je eigenlijk aan om je mond ook deze keer maar te houden. Een behaald succes vergeet je snel en zie je als een uitzondering. Het gevolg is dat je inzet verdwijnt en je zelfvertrouwen alleen maar minder wordt.

Moet je dan liegen? Nee, dat niet. Maar, je moet wel op een juiste en eerlijke manier leren praten over je verlegenheid. Het kan al een verbetering zijn als je het woordje 'soms' meer gaat gebruiken: 'Ik ben soms verlegen'. Probeer ook na te gaan in welke situaties je verlegen bent en in welke situaties je je op je gemak voelt. Schrijf dit in twee verschillende kolommen op. Vind je het moeilijk om hier goed achter te komen, dan zou je ook een dagboek kunnen bijhouden waarin je schrijft in welke situatie je verlegen was, welk gedrag je liet zien (ook gedachten) en wat het gevolg hiervan was.

Wanneer je weet in welke situaties je je verlegen voelt, weet je beter waar en wanneer je op je gedrag moet letten. Want, door preciezer op te letten kun je pas goed tot een verandering van je gedrag komen.

Leer vaardigheden

Verlegenheid kan ook ontstaan als je bepaalde vaardigheden mist. Je weet bijvoorbeeld niet goed of je iedereen in die en die situatie nu met 'u' of 'je' moet aanspreken. Het is heel normaal als je je ergens even onwennig bij voelt. Toch is het belangrijk dat je wel weet hoe je moet handelen. Het wordt lastig als je geen raad weet met je verlegenheid. Het volgende kan je hierbij helpen.

Zorg er voor dat je zoveel mogelijk onder de mensen komt of blijft komen, ook al is dit heel moeilijk. Ga bijvoorbeeld naar de klassenavond ondanks dat je daar zo tegenop ziet. Als je deze dingen namelijk gaat vermijden, zul je je in steeds meer situaties onwennig gaan voelen.

Ben je wel aanwezig dan kun je ook kijken hoe anderen mensen 'het' doen: welke woorden ze gebruiken, hoe ze gekleed gaan, hoe ze op iemand afstappen... Heb je vragen hierover, stel ze dan gewoon aan iemand die je goed kent.

Zoek oogcontact

Vaak merk je dat verlegenheid voor iemand ook betekent: tegen je zin je ogen neerslaan. Je kent vast wel mensen die je wel aan zou willen kijken, maar bij wie je dat niet goed durft. Eén van de manieren om tegen te gaan dat je je ogen snel neerslaat is: oefenen. Echter, dan moet je wel eerst weten in welke situaties of bij welke mensen je dat moeilijk vindt. Schrijf ook nu weer deze situaties of personen op.

Vind je het moeilijk om de ander aan te kijken dan is het vaak zo dat je je bekeken voelt. Je voelt je het slachtoffer van de blik van de ander. Probeer het dan om te keren en zeg tegen jezelf: 'Ik ben degene die naar de ander kijkt. Ik kijk hoe de ander eruitziet'. Misschien heb je niet zozeer last met het aankijken van een bepaalde persoon, maar voel je je erg ongemakkelijk als je langs een groep mensen moet. Stel dat je naar het toilet wilt in bet restaurant waar jullie pannenkoeken gaan eten. Het is er erg druk. Je kijkt snel rond en raakt in paniek omdat je het toilet niet kunt vinden. Wat zullen al die kijkende mensen wel niet denken! Als je deze situatie bij jezelf herkent, heeft dat bijna zeker te maken met de manier waarop je kijkt, of eigenlijk: waarop je niet kijkt. Neem de rust om de situatie te verkennen. Misschien schiet iemand je wel te hulp. Al kijkend maak je duidelijk wat je wilt of kun je uit jezelf je doel veel sneller bereiken.

Het gebed als bedding

Dit waren zomaar enkele hulpmiddelen om de strijd tegen je verlegenheid aan te gaan. Wanneer je hier echt iets mee wilt doen, is het verstandig om er één, hooguit twee dingen tegelijk uit te nemen en die heel doelbewust te gaan proberen. Gun jezelf de tijd om er stap voor stap in verder te komen. Het kan echter zijn dat je na het verdiepen in oplossingen tegen verlegenheid toch nog niet (voldoende) in staat bent om jezelf te accepteren zoals je bent of aan je verlegenheid te werken. Dan is het verstandig dat je hulp zoekt. Er zijn verschillende hulpverleningsinstellingen waar je hulp kunt krijgen, individueel of in een groep. Bedenk dat het helemaal niet vreemd is dat je verlegen bent en dat je graag hulp wilt krijgen om hier bovenop te komen. Je doet het omdat je je verlegenheid wel lastig vindt. Begrijpelijk.

Vergeet hierbij bovenal het bidden niet. Heel je leven, ook het omgaan met je verlegenheid, moet daarin ingebed zijn. Juist het bidden tot de Heere kan je veel rust en overgave geven. Weet dat Hij je altijd ziet en je pogingen tot verbetering kan zegenen. Je mag tot Hem gaan ook als jij je schaamt.

"'t Is op de middelbare school begonnen. Ik sloot me af voor anderen en was bang om iets te zeggen of te doen. Ik dacht (onbewust) dat anderen mij dom of minderwaardig vonden. Ook was ik meestal zenuwachtig en keek dan heel strak. Ik durfde eigenlijk amper om me heen te kijken. Het was afschuwe lijk naar. 
Vaak was ik somber in m'n gedachten en zag ik tegen school en andere dingen op. Op een gegeven moment wilde ik bijna niet meer naar school. M'n ouders hebben toen op de ouder avond met een paar docenten gesproken. Ik ben toen uiteindelijk naar een orthopedagoog gegaan, met 
wie ik gesprekken had. Dit heb ik als positief ervaren."

Annet

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen