De uitleg van de Bergrede

Er is nauwelijks een Bijbelgedeelte dat zoveel invloed heeft gehad als de toespraak van Jezus op de berg. Deze zogenaamde Bergrede (Mattheüs 5-7; Lukas 6: 20-49) geniet gezag binnen en buiten christelijke geloofsgemeenschappen. Tot op de dag van vandaag is ze veelvuldig van commentaar voorzien.

Een van de oudste en invloedrijkste commentaren is die van Augustinus (353 - 430). Augustinus probeert zijn hoorders en lezers te helpen de evangelietekst zo ter harte te nemen, dat zij zouden gaan leven als verstandige mensen die hun huis op de rots bouwen (Mattheüs 7: 24-27).

Niet alleen Maarten Luther, maar ook Menno Simons en de wederdopers, niet alleen rooms-katholieken, maar ook protestanten, niet alleen christenen, maar ook de hindoeïst Mahatma Gandhi en de godloochenaar Maarten 't Hart blijken groot belang te stellen in de Bergrede. Blijkbaar zijn er verschillende manieren van verstaan van deze woorden van Jezus. Daarbij gaan waarheidselementen en misleidingen hand in hand.

Wie de pogingen tot verstaan op zich in laat werken, komt onder de indruk van de ernst waarmee is geworsteld om het rechte verstaan van de Bergrede. Het is niet geoorloofd haar op zichzell te beschouwen. De rede is onderdeel van het Mattheüs-evangelie en is onderdeel van het gehele levenswerk van Jezus. De christologische uitleg laat alle licht op Hem vallen. Daarbij is er wel de vraag naar de verhouding tussen dogmatiek en ethiek.

Als we de Bergrede losmaken van Hem Die haar onderwijst, dan wordt zij tot een verpletterende aanklacht die ons leven en onze wereld onder zware beschuldiging stelt zonder enig verlossend uitzicht. Het kan ook zijn dat wij deze rede zodanig uitleggen en aan ons niveau van de oude mens aanpassen, dat de Bergrede niet meer is dan een code van christelijke welwillendheid. De Bergrede is evenwel prediking van de absoluutheid van God en de absolute gehoorzaamheid aan Gods wil. De Bergrede stelt de vraag: willen wij God dienen, of niet? Dat wil zeggen: willen we God onvoorwaardelijk en in alle omstandigheden gehoorzamen? In welk licht verschijnt mijn leven? Hoe komt het dat ik mijzelf tegelijk wel en niet herken in dit licht? Wie herkent zichzelf in de levenshouding, die als mogelijk en werkelijk wordt getekend in Mattheüs 5: 21-48? De Bergrede concretiseert Efeze 2: 10 Want wij zijn Zijn maaksel, geschapen in Christus Jezus tot goede werken... Ieder woord van de Bergrede roept ons, als door de zonde en dood verlamden, toe: Sta op en wandel'. Zo verstaan is de Bergrede Evangelie en niets dan Evangelie.

In een beleefd geloof hebben 'geloven' en 'leven' een gelijk gewicht, ze gaan in elkaar op (Jakobus 2: 14-26). Wie zich door Gods genade met zijn gehele leven instelt op de door Jezus verworven vervulling van de wet, is op de smalle weg die naar het leven leidt (Mattheüs 7: 13, 14). Dienen is het wachtwoord dat Jezus uitgeeft, dienen door zelfverloochening tot in de dood.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen