Samen zingen: ken je de Engelse hymnen?

Het kiezen van een lied levert nogal eens discussie op. Niet iedereen kan zich dan vinden in de inhoud van het gezang. Denk bijvoorbeeld aan de discussie rond opwekkingsliederen. Het is belangrijk om te zoeken naar liederen die de Bijbelse boodschap evenwichtig vertolken. Bijna iedereen kent het prachtige lied van MacCheyne Eens was ik een vreemd'ling, of Vaste Rots van mijn behoud van Toplady. Maar er zijn veel meer van dit soort gezangen, die helaas lang niet alle vertaald zijn. Je vindt ze bijvoorbeeld in de bundel die bekend is als de Cadsby's hymns. Als je de Engelse taal een beetje beheerst, zijn deze gezangen de moeite waard om thuis, op het koor of op de jeugdvereniging te zingen. De Cadsby's hymns worden gebruikt door de Strict baptisten, een groep christenen in Engeland waar we ons verwant mee weten. In de Engelse kerken nemen de Psalmen een minder belangrijke plaats in dan bij ons. In plaats daarvan worden de hymnen gebruikt voor de gemeentezang. De baptisten zijn voorstander van deze liederen, omdat ze niet - zoals de Psalmen - zingen van de komende Messias, maar van de gekomen Christus.

De bundel Cadsby's hymns werd in de negentiende eeuw samengesteld door William Gadsby. Hij verzamelde gezangen die veel gezongen werden, en voegde er eigen gezangen bij. Bekende namen als Augustin M. Toplady, Isaac Watts, John Newton, Joseph Hart en William Cowper kom je regelmatig tegen. Als je deze gezangenbundel doorbladert en de inhoud van de gezangen op je in laat werken, kom je hele diepe gedachten tegen. Kenmerkend voor deze liederen is dat ze gedicht zijn naar aanleiding van een bepaald Bijbelgedeelte, of naar aanleiding van iets dat de dichter meemaakte. Vaak is dat een geestelijke ervaring. Heel duidelijk zijn deze gezangen gebaseerd op Gods Woord. In deze gezangen klinkt de worsteling om de genade door, die je in andere liederen wel eens mist.

De Engelse hymnen hebben meestal een tekstverwijzing. Bij Vaste Rots van mijn behoud (Rock of Ages, cleft tor me) is dat bijvoorbeeld 1 Korinthe 10: 4 en Psalm 51: 2. Deze tekstverwijzingen hebben een belangrijke functie. Oorspronkelijk waren deze gezangen namelijk bedoeld om de inhoud van de preek aan de hoorders uit te leggen. Zo bleef de boodschap van de preek langer hangen. En ook nu nog kan het ons helpen om bepaalde Bijbelse gedachten beter te begrijpen.

Kennismaking

Het lijkt me goed om de Engelse hymn concreet te maken. Daarom wil ik drie hymne-schrijvers voor het voetlicht halen: Toplady, Isaac Watts en William Cowper. Eerst wordt iets verteld over de persoon zelf. Daarbij staat één van zijn liederen met een Nederlandse vertaling

Augustus Montague Toplady

In het jaar 1740 werd Augustus Montague Toplady (1740-1778) geboren. Hij was de enige zoon van een majoor, Richard Toplady, die kort na Augustus' geboorte stierf op het slagveld. Toplady groeide op in de Anglicaanse kerk, de staatskerk van Engeland. In deze kerk heeft men de arminiaanse opvatting, dat de mens een vrije wil heeft. Nadat Toplady zijn opleiding afgerond had, werd hij predikant. Na enkele gemeenten gediend te hebben, kwam hij uiteindelijk in Devonshire terecht, waar hij tot zijn dood woonde. Op zestienjarige leeftijd kwam Toplady tot bekering. Hij verbleef op dat moment in Ierland, en hoorde dankzij Gods voorzienigheid ergens in een schuur een preek. De man die tijdens de bijeenkomst sprak, preekte over Efeze 2: 13: Maar nu in Christus Jezus, zijt gij, die eertijds verre waart, nabij geworden door het bloed van Christus. Deze preek maakte grote indruk op Augustus Toplady en vernieuwde zijn hart.

Het duurde vervolgens nog twee jaar voordat hij bevrijd werd van zijn Arminiaanse opvattingen. Toplady zegt daar zelf over: Het behaagde God mij te bevrijden van de Arminiaanse strik voordat ik achttien jaar oud was. Tot dat moment (ik belijd het met vernedering) was er geen trotsere en krachtiger aanhanger van de vrije wil binnen het bereik van de vier zeeën. Tot het eind van zijn leven was Toplady nu een krachtig voorstander van de calvinistische leer. Maar wat opvallend is: hij bleef de Anglicaanse kerk trouw. Er is niet veel over zijn leven bekend. Uit een dagboek, dat hij schreef in 1768, blijkt dat hij een ijverig man was. Altijd bezig met de zaak van zijn Meester. Hij was veel alleen, en druk met preken, bezoeken van mensen, lezen, schrijven of bidden.

Naast zijn werk in de gemeente besteedde Toplady veel tijd aan het schrijven van allerlei verhandelingen over godsdienstige onderwerpen. Ook heeft hij vele geschriften gewijd aan de verdediging van de gereformeerde belijdenis, zoals bijvoorbeeld de uitverkiezing. Daarbij was hij lang niet altijd vriendelijk richting zijn Arminiaanse tegenstanders en de heersende opvatting in de kerk. Iets anders waar Toplady zich mee bezig hield, was het schrijven van gezangen. Het lied The Rock of Ages is heel bekend en gedicht toen Toplady in zijn eerste gemeente stond. Hij brengt hierin onder woorden dat Christus de enige Houvast is én blijft voor de gelovigen.

The Rock of Ages

(1 Korinthe 10: 4, Psalm 51:2) (uit: W. Gadsby, A selection of hymns for public worship, nr. 143)

Rock of ages, cleft for me; Let me hide myself in Thee; Let the water and the blood, From Thy riven side which flowed, Be of sin the double cure, Cleanse me from its guilt and power.

Not the labour of my hands, Can fulfil Thy law's demands; Could my zeal no respite know, Could my tears for ever flow, All for sin could not atone; Thou must save, and Thou alone.

Nothing in my hand I bring; Simply to Thy cross I cling; Naked, come to Thee for dress; Helpless, look to Thee for grace; Foul I to the fountain fly; Wash me, Saviour, or I die.

While I draw this fleeting breath, When my eye-strings break in death, When I soar through tracts unknown, See Thee on Thy judgment throne, Rock of Ages, cleft for me, Let me hide myself in Thee.

Vertaling

Vaste Rots van mijn behoud, Als de zonde mi] benauwt, Laat mij steunen op Uw trouw, Laat mij rusten in Uw schaûw, Waar het bloed door U gestort, Mij de bron des levens wordt.

Jezus, niet mijn eigen kracht. Niet het werk door mij volbracht. Niet het offer dat ik breng. Niet de tranen die ik pleng. Schoon ik ganse nachten ween, Kunnen redden, Gij alleen.

Zie ik breng voor mijn behoud U geen wierook, mirr' of goud; Moede kom ik, arm en naakt, Tot de God die zalig maakt, Die de arme kleedt en voedt, Die de zondaar leven doet.

Eenmaal als de stonde slaat, Dat dit lichaam sterven gaat. Als mijn ziel uit d'aardse woon, Opklimt tot des Rechters troon. Rots der eeuwen, in Uw schoot Berg mijn ziele voor den dood.

Isaac Watts

Een andere bekende dichter is Isaac Watts (1674-1748). Hij dichtte onder andere het prachtige lied: When I survey the wondrous cross (Als ik het wond're kruis aanschouw). Watts werd geboren in Southampton, in een gezin dat zich nauw verbonden voelde aan het puriteinse gedachtegoed. Zijn vader zat regelmatig gevangen vanwege zijn geloof. Isaac was, net als Toplady, nog heel jong toen hij de Heere leerde kennen. Het viel al snel op dat hij bijzonder begaafd was. Een arts bood aan om zijn theologiestudie aan één van de Engelse universiteiten te bekostigen. Dit aanbod wees Isaac echter af. Hij koos voor een andere theologische opleiding, aan de Non-conformist Academy in Londen. Net als zijn vader wilde hij zich namelijk niet onderwerpen aan het gedachtegoed van de Engelse staatskerk. Na zijn studie was hij eerst een tijd huisonderwijzer. Later werd hij predikant van de Mark Lane Independent Church, een gemeente waarin ook John Owen predikant geweest is. Isaac Watts had een zwakke gezondheid. Na enige tijd moest hij daarom zijn pastorale werk in de gemeente grotendeels staken. Deze en andere moeilijkheden verbonden hem meer en meer aan zijn God. De laatste 36 jaar van zijn leven woonde hij in het huis van een vriend. Daar dichtte hij veel van zijn gezangen.

Watts was blij als hij merkte dat Christus gepredikt werd. Hij volgde van nabij de opwekking in de Anglicaanse kerk, waarin iemand als Whitefield een grote rol speelde. Deze vriendschap met de Anglicaanse Whitefield is kenmerkend voor Watts: hij keek over kerkmuren heen. Een ware christen beoefent volgens hem niet alleen gemeenschap met God, maar ook de gemeenschap der heiligen. Gods kerk is één in liefde tot Christus, volgt Christus en wijst de weg tot zaligheid door Christus. Dit verwoordt hij in het gezang: Give me the wings of faith to rise (Geef me de vleugels van het geloof).

The example of Christ and his saints

(Hebreeën 12: 1,2) (uit: W. Gadsby, A selection of hymns for public worship, nr. 477)

Give me the wings of faith to rise Within the veil, and see The saints above, how great their joys, How bright their glories be.

Once they were mourning here below, And wet their couch with tears; They wrestled hard, as we do now, With sins and doubts and fears.

I ask them whence their victory came; They, with united breath, Ascribe their conquest to the Lamb, Their triumph to His death.

They marked the footsteps that He trod. His zeal inspired their breast. And, following their incarnate God, Possess the promised rest.

Our glorious Leader claims our praise For His own pattern given; While a long cloud of witnesses Show the same path to heaven.

Vrije vert aling

Geef mij de vleugels van het geloof Om naar boven te stijgen, en de heiligen te zien, Hoe groot hun blijdschap is. En hoe schitterend hun heerlijkheid.

Eens treurden zij hier beneden. En maakten hun bed nat met tranen; Zij hadden een zware worsteling, evenals wij nu, Met zonden, twijfel en vrees.

Ik vraag hen vanwaar hun victorie kwam; en zij schrijven, met eenparige stem, hun overwinning toe aan het Lam, Hun zegepraal aan Zijn dood.

Zij drukten Zijn voetstappen, door Zijn ijver bezield, En, de mensgeworden Zoon van God volgend, Zijn zij in het bezit gekomen van de beloofde rust.

Onze glorieuze Leider komt onze lof toe Voor het voorbeeld dat Hij Zelf gaf; Terwijl een grote wolk van getuigen Dezelfde weg naar de hemel te zien geven.

William Cowper

De laatste dichter die we willen noemen, is William Cowper (1731-1800). Hij was afkomstig uit een aristocratisch milieu. Al heel jong verloor hij zijn moeder. Hij werd verliefd op zijn nichtje, Theodora Cowper, maar haar vader verbood een huwelijk. Ze bleven allebei hun leven lang ongetrouwd.

Cowper was iemand die psychisch een zwakke gezondheid had en dat had gevolgen toen hij ouder werd. Hij ging rechten studeren in Londen. Door familierelaties werd hem een baan aangeboden als griffier van het Hogerhuis. Maar door allerlei verwikkelingen kreeg hij deze baan niet. Hij stortte psychisch in en een opname in een psychiatrische kliniek was noodzakelijk. In die periode kwam hij tot bekering. Hij was toen 32 jaar oud. Na deze opname kon hij nooit meer volledig in de maatschappij functioneren. Hij trok in huis bij de familie Unwin. Met deze familie vestigde Cowper zich in een plaatsje vlakbij Olney. De familie Unwin en ook Cowper gingen naar de kerk bij John Newton, die een zeer goede vriend van hem werd. Samen begonnen zij met het schrijven van geestelijke liederen: elke week één. Deze liederen zijn bekend geworden als de Olney Hymns. Een bekend lied van John Newton is bijvoorbeeld Amazing grace, how sweet the sound. Ondanks zijn ziekte was Cowper als dichter en hymne-schrijver zeer verdienstelijk. Vanuit zijn verdrukking heeft hij anderen mogen troosten door middel van de liederen die hij dichtte. Naast zijn bijdrage aan de Olney Hymns heeft hij nog vele andere liederen geschreven.

Een van de eerste liederen die Cowper schreef, is There is a fountain filled with blood. Hij had toen een zware depressie achter de rug. Tijdens deze periode dacht hij dat hij God zo diep beledigd had, dat zijn schuld nooit meer vergeven kon worden. Na zijn herstel ontdekte Cowper echter dat de Heere de smet van elke zonde weg kan nemen en schreef hij dit lied.

There is a fountain filled with blood

(Zacharia 13: 1, 1 Johannes 1: 7) (uit: W. Gadsby, A selection of hymns for public worship, nr. 160)

There is a fountain filled with blood, Drawn from Immanuel's veins, And sinners plunged beneath that flood, Lose all their guilty stains.

The dying thief rejoiced to see That fountain in his day; And there have l, as vile as he, Washed all my sins away.

Dear dying Lamb! They precious blood Shall never lose its power, Till all the ransomed church of God Be saved, to sin no more.

E'er since, by faith, I saw the stream Thy flowing wounds supply, Redeeming love has been my theme. And shall be till I die.

But when this lisping, stammering tongue Lies silent in the grave, Then, in a nobler, sweeter song, l'll sing thy power to save.

Vertaling

Vanuit de zijde van Gods Zoon vloeit een fontein van bloed. Kom, was uw ziel en ze wordt schoon, al is ze zwart als roet.

De moordenaar die naast Hem hing deed dit en was gered. Ook ik, die ieder kwaad beging verloor daar elke smet.

Uw bloed doet zijn genezend werk, Godslam Dat stierf en leeft, tot U de vrijgekochte Kerk geheel gezaligd heeft.

Uw lijdend hart werd mijn refrein toen ik U sterven zag. Het is en zal mijn vreugde zijn tot op mijn laatste dag.

Eens ligt mijn lichaam ingebed en breekt het grondig af - de liefde die heeft mij gered is sterker dan het graf.

Boodschap

De boodschap van de Engelse hymnen geeft voor veel christenen herkenning. Dat gaat over landsgrenzen en kerkmuren heen. Ze worden dan ook door vele christenen gezongen én gewaardeerd. En dat is geen wonder. Soms ben je nu eenmaal beter in staat om wat je voelt te uiten door te zingen, dan door te spreken. Als je je verdiept in de boodschap van deze Engelse gezangen, zul je ontdekken dat daar veel schatten verborgen liggen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen