Dr. Maarten Luther en zijn vrouw Katharina van Bora

leder jaar rond 31 oktober lezen of horen we over bekende reformatoren. Mannen, die de Heere gebruikt heeft om het licht van Zijn Evangelie weer te doen schijnen.

De datum 31 oktober 1517 herinnert ons aan Maarten Luther, die op deze dag 95 stellingen tegen de aflaathandel bevestigde aan de deur van de slotkapel te Wittenberg. Na een belofte om monnik re worden, gedaan tijdens een hevige onweersbui, breekt hij zijn studie af en gaat in het klooster te Erfurt. Luther zoekt in vasten, zelfkastijding en gebed vrede te verkrijgen voor zijn ziel. Zijn levensvraag is: Hoe krijg ik een genadig God? Tot het Gods tijd is. Luther wordt aangesteld als docent aan de universiteit te Wittenberg. Hij bestudeert de Bijbel dagelijks. Het behaagt de Heere om door deze bijbelstudie Luthers ogen, na een weg vol strijd, te openen voor Gods genade.

In 1525 treedt Luther in het huwelijk met Katharina van Bora, een uit het klooster gevluchte non. De reden voor Luther om in het huwelijk te treden is dat hij ervan overtuigd is dat het Gode welgevallig zal zijn om een christelijk huwelijk door zijn eigen voorbeeld te bekrachtigen. Bovendien wordt door zijn huweiijk met een gewezen non duidelijk gemaakt dat geestelijke personen vrij zijn om te trouwen.

Luther had al in 1519 in een preek over het huweiijk als een instelling Gods gesproken: Waarlijk, een edele, aanzienlijke en gelukkige staat, de staat van het huwelijk. In 1520 had hij in een geschrift de gedwongen ongehuwde staat van de priesters, het celibaat, bestreden als een leer van de duivel en voor de geestelijken het recht opgeëist om in het huwelijk te treden.

Luthers huwelijk wordt een huwelijk, waarin een sterke band is van oprechte, liefdevolle hoogachting, die hen wederzijds vanaf de eerste tot de laatste dag van hun huwelijk samenbindt.

Veel raadgevingen heeft Luther geschreven voor de gehuwden. "De vrouw moet de man niet alleen liefhebben, maar ook eren, en bedenken: 'Mijn man is een voorbeeld van het ware en hoge Hoofd Christus, en daarom wil ik hem om den wille van Hem eren, en doen wat hem welgevallig is.' Desgelijks moet een man van zijn kant zijn vrouw van harte liefhebben, ter wille van de hoge liefde, zoals hij die ziet in Christus, Die Zichzelf voor ons heeft gegeven, en tevens bedenken, iets dergelijks is noch door mij noch door een ander gedaan, en daarom wil ik naar dat voorbeeld, zo veel ik kan, mij ook in liefde jegens mijn vrouw gedragen, "

De uitwerking van deze levenswijze verwoordt Luther heel praktisch: "Lieve dochter, gedraag u jegens uw man zó, dat hij blij wordt als hij op de terugweg het dak van uw huis ziet. En wanneer de man zó omgaat met zijn vrouw, dat zij hem niet graag ziet weggaan, en blij wordt ais hij thuiskomt, dan staat het er goed bij.

Echtgenoten moeten Goa' bidden om Zijn Heilige Geest, opdat Hij hen zo regeren en hun harten tot overeenstemming brengen zal, dat de boze vijand zijn zaad niet tussen hen zaaien en hun harten van elkaar vervreemden zou. Het is hoog nodig, dat zulk een gebed door de getrouwden dagelijks wordt gebeden."

Aan Katharina heeft Luther een zeer praktisch aangelegde, ijverige en spaarzame huisvrouw gehad. Katharina is een vrouw die met onvermoeibare ijver van 's morgens vier uur tot 's avonds laat bezig is leiding te geven aan de huishouding van Luther.

Het huis van Luther is een schuilplaats voor verdrevenen en zwervers. Een plaats voor vrienden uit Wittenberg, maar ook van verder weg. Aan de tafel van Luther verzamelen zich neven en nichten waarvan de moeder overleden is, studenten, vrienden uit Wittenberg en vaak buitenlandse gasten van allerlei soort. Onder deze tafelgenoten zijn er ongeveer twaalf mannen geweest die de gesprekken, die Luther voert aan tafel, hebben opgeschreven. Gebeurtenissen in het kerkelijke of staatkundige leven uit die tijd, dingen uit het dagelijks leven of een ingekomen brief zijn de aanleiding tot een gesprek. Luther zelf houdt bij deze gesprekken de leiding.

Naast al deze gasten, die onderdak vinden in het huis van Luther en zijn vrouw Kathe, zijn er nog de kinderen uit hun huwelijk geboren: Hans, Elisabeth, Magdalena, Martin, Paul en Margaretha. Elisabeth is reeds acht maanden na de geboorte overleden.

Kinderen zijn in de ogen van Luther schepselen van God, die

de hemelse Formeerder aan de ouders heelt toevertrouwd, om over hen te waken en hen tot Zijn eer en tot zegen van de mensen op te voeden.

Bidden is het eerste wat de kinderen in het gezin van Luther wordt geleerd. Zo heeft Luther voor zijn kinderen ook enkele bijzondere gebedjes opgesteld, die zij aan tafel of bij het naar bed gaan, moeten opzeggen. Wanneer de kinderen kunnen lezen, is het regel in het gezin, dat zij na het tafelgebed een gedeelte uit de Bijbel voorlezen. Luther hecht er ook grote waarde aan dat een kind godsdienstige kennis wordt bijgebracht. Wanneer God aan ouders kinderen geeft, dan moeten zij hun leren God lief te hebben met geheel hun hart, met geheel hun ziel en met al hun kracht, en zij moeten hun het Woord van God inscherpen, dat wil zeggen, het altijd weer met hen behandelen en hen daarin oefenen, zodat het niet verroest of verdonkert, maar steeds in woord en daad nieuw en helder blijft.

Iedere huisvader is in zijn ogen verplicht om tenminste éénmaal per week zijn kinderen en personeel na te vragen en te overhoren wat zij van de godsdienst weten of leren, en wan-28 ••»» Daniël neer zij het niet kermen, hen daarover ernstig te onderhouden. Voor dit onderwijs maakt Luther veel gebruik van de Catechismus.

En wanneer Luther ver van huis vertoeft, dan vervuilde "vriendelijke Katharina Luther, doctoren prediker te W'ittenberg, " zoals Luther haar wel noemt, trouw en nauwgezet deze taak, en is zij ook in dit mooie werk voor hem een verstandige en gezegende helpster.

Bij de opvoeding is de macht van het voorbeeld bijzonder groot. Luther zegt hierover in een preek naar aanleiding van Mattheüs 18 vers 1-10: "Men moet niet alleen de jeugd graag dienen, maar men moet haar ook niet tergen, noch met woorden, noch met daden, maar haar op de goede weg leiden. Als wij nette en bekwame mensen willen hebben, zowel voor het wereldlijk en het geestelijk bestuur, dan moeten wij waarlijk geen ijver, moeite of lasten sparen voor onze kinderen, om hen zó te onderwijzen en op te voeden, dat zij God en de wereld van dienst kunnen zijn, en wij er niet alleen aan denken, hoe wij voor hen geld en goed kunnen vergade-

ren Daarom is het voor elk die getrouwd is zeer noodzakelijk dat hij meer, dieper en ijveriger aandacht schenkt aan de ziel van zijn kind, dan aan het lichaam dat uit hem is voortgekomen, en dat hij zijn kind niet anders beschouwt dan als een kostbare, eeuwige schat, die hem ter bewaring door God is 0-gedragen, opdat de duivel, de wereld en het vlees het niet. strelen en ombrengen. Want het zal bij het sterven en op de jongste dag van zijn hand geëist worden, en hij zal er nauwkeurig rekenschap van moeten geven."

Veel zou er nog te schrijven zijn over alles wat Luther ons heeft nagelaten in zijn geschriften over de opvoeding. Ik wil echter eindigen met deze woorden van Luther: "Vader en moeder moeten echter ook erkennen, dat zij met hun eigen krachten en door hun ijver en arbeid de kinderen nooit goed en behoorlijk kunnen opvoeden, en daarom moeten zij tot Goó roepen en bidden: Heere God, help ons! Aan Gods zegen is alles gelegen, ook in de opvoeding."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen