Digibron cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van Digibron te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van Digibron.

Bekijk het origineel

Spreekt je geweten nog..,?

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Spreekt je geweten nog..,?

7 minuten leestijd Arcering uitzetten

"Zeg Kees, waar ga jij vanavond naar toe? " "Ik denk dat het weer mijn vaste dres wordt, je weet wel, die gave tent daar op de hoek bij de haven in Bierliet. " "O, " zegt Pim, "Kom jij daar wel meer? " "Regelmatig, " antwoordt Kees. "Maar, eh, weten, je ouders dat? " "Moet dat dan? " "Ja, maar dat is toch niet de laats waar wij als reformatorische christenen horen, of wel soms? " "Nou, ik zeg ltijd dat ik met vrienden van school en van de kerk naar het open jongerenwerk an de kerk ga, en voor de rest moeten ze niet te veel vragen! Ga jij ook een keer ee? " vraagt Kees aan Pim.

Pim aarzelt. Hij weet dat hij nu nee moet zeggen. Toch is hij ook we! een beetje nieuwsgierig. Zijn geweten zegt, dat hij het niet moet doen, maar... dan is daar de stem van Kees weer: "Nou, wat doe je? We hebben de hele week hard geleerd en gewerkt! 't Wordt tijd om eens wat te relaxen." "Ja, maar, " valt Pim hem in de rede. "'t Is morgen zondag, hoe laat zijn we thuis? " "O, dat zien we nog wel!" Ondanks het stemmetje van binnen, bezwijkt Pim en gaat voor 't eerst van z'n leven mee naar een discocafé. Z'n tegenwerping was: er komen daar toch veel refo's, 't zal misschien best wel meevallen! Maar 't viel niet mee: keiharde, onverstaanbare muziek, schaamteloze kleding, overmatig alcoholgebruik. Pim, die eerst geprobeerd had zijn geweten het zwijgen op te leggen, krijgt het daar Spaans benauwd. Z'n hart begint steeds sneller te kloppen en de stem van binnen gaat duidelijker spreken. Binnen het uur is hij buiten. Eerlijk gezegd moest hij steeds denken aan die Nieuwjaarsnacht in Volendam. Straks gebeurt er hier ook zo iets en dan...? Weg hier vandaan!

Het woord in het Latijn is 'conscientia'. Jullie horen daar het bekende woord 'consciëntie' in terug. Zo wordt het nog in sommige bijbelvertalingen gebruikt. Maar in de meeste gevallen is het vertaald door: geweten. Ruim twintig keer komt dit woord in de Bijbel voor. De letterlijke betekenis van het woord geweten is 'mede-weten' of 'samen weten'. Dus als jouw geweten spreekt, weet je iets samen. Wil je nog een duidelijker antwoord? Je bent door je geweten jezelf bewust van je eigen schuld. Dat kwam in het voorbeeld van Pim ook naar voren.

ledereen heeft een geweten. Maar het geweten functioneert niet bij allemaal op dezelfde manier. Als je het bovenstaande voorbeeld leest, zie je duidelijk verschil tussen het geweten van Kees en Pim. Het geweten oordeelt niet altijd zuiver. De een heeft een teer geweten, de ander een ruim geweten - daar kun je soms met paard en wagen in omdraaien - en... Gods Woord spreekt ook van een toegeschroeid geweten. Wat betekent dat? Een geweten, dat bijna of niet meer spreekt! Paulus schrijft dat over de leugensprekers in 1 Timotheüs 4:2 door geveinsdheid (huichelachtigheid) van de leugensprekers, hebbende hun eigen consciëntie (geweten) a/s met een brandijzer toegeschroeid. Je bent dan zo verhard, dat je de stem van je geweten het zwijgen hebt opgelegd.

Gevormd

Ook heidenen hebben een geweten. Maar zij hebben Gods Woord niet. Jij wel. En jij hebt ouders, die je opvoeden en wijzen op de Bijbel. Want jouw geweten is geen grootheid op zichzelf, het is ook helaas geen onfeilbaar kompas, waarop jij je door dit leven kunt gaan, zonder Gods Woord, zonder naar de kerk te gaan, zonder het gebod, zonder christelijke opvoeding, 't Is wel waar, dat de laatste vijftig jaar, en misschien al langer, de normen en waarden in onze samenleving sterk veranderd zijn. Niet wat Gods Woord als goed en kwaad aangeeft, maar de autonome mens, die zelf uitmaakt, wat hij of zij doet. Dan krijgt je termen, zoals: 'Dat maak ik zelf wel uit' en: 'Wat heeft een ander er mee te maken, wat ik doe? '

Ook is het niet juist om geweten op één lijn te stellen met gevoel. Dat gevoel ik nu eenmaal anders. Je mag het gevoel ook niet als hoogste norm verheffen. Want je weet zelf dat je gevoel je ook kan bedriegen.

Terug naar de Schrift. In Romeinen 2:14 en 15 wordt van de heidenen gezegd, dat God de wet in hun binnenste geschreven heeft. We noemen dat ingeschapen Godskennis. Doen zij nu dingen, die tegen die ontvangen kennis ingaan, dan gaat hen geweten medegetuigen. Dus wat is de functie van het geweten? Getuigen. Wanneer jij de norm van Gods Woord overtreedt, die jij vanuit de opvoeding hebt meegekregen, dan gaat jouw geweten, als het nog functioneert, jou beschuldigen. Zoals de milt waarschuwt wanneer je teveel van je lichaam vergt, zo zorgt het geweten dat je geen grenzen overgaat, die jou ziel verwoesten. Het is belangrijk hoe jouw geweten al van jongsaf gevormd is door onderwijs uit Gods Woord en door het stellen van regels door je ouders. Je begrijpt

wel, dat ons geweten nooit het laatste woord mag hebben, want wij hebben van uit onszelf geen zuiver geweten en uiteindelijk blijft Gods Woord en wet de maatstaf en richtsnoer voor ons denken en doen.

Verschillen

De ontwikkeling van je geweten is al vroeg begonnen door je ouders. Dat gebeurt bewust, maar veelal ook onbewust. Woorden wekken, maar voorbeelden trekken. Voorleven is nog steeds de beste manier om jou geweten te vormen. Al heb je in je kinderjaren en die tijd erna ook duidelijke regels gekregen, wat wel en niet mag. Maar dan komt er een tijd, dat je die regels niet accepteert of dat je het zelf anders ziet dan je ouders en andere opvoeders. Dan is het erg belangrijk wanneer je een open gesprek met hen mag hebben. Zij hebben het goede met je voor, al zie je dat niet altijd. Vanzelfsprekend is het nodig dat je ouders zich ook verdiepen in jullie leefwereld, maar er zijn grenzen. Jullie begrijpen dat die verschillen in gewetens en gewetensvorming afhankelijk zijn van een groot aantal factoren: welk gezin, welke regels, welke vrienden, welke school, welke leefomgeving. Dat merkte je ook in bovenstaande realistische beschrijving. Zolang je nog thuis bent, zul je ook moeten accepteren, dat je ouders een wakend oog over jou laten gaan. Niet als een rechercheur, maar met een bewogen hart en een liefdevolle betrokkenheid. Helaas kom je ook schrijnende gevallen tegen: ouders en gezinnen waar de gewetensvorming bedreigt wordt door een kloof tussen leer en leven: op het gebied van eerlijkheid, zwartwerken, mediagebruik, wereldgelijkvormigheid, roddelen en noem maar op.

Sprekend geweten

Lees vraag en antwoord 32 van de Cathechismus eens door. "Waarom wordt gij (jij) een Christen genaamd? ...en met een vrije en goede consciëntie (geweten), in dit leven tegen de zonde en de duivel strijden en hiernamaals in eeuwigheid met Hem over alle schepselen regere." De vorming van je geweten is onmogelijk zonder gebed. De Heere wil je daarin alles schenken wat nodig is. Je geweten moet niet alleen spreken, als je iets doet waarvoor je je tegenover mensen moet schamen. Dat ook, maar jij leeft zoals een Latijnse term dat zegt: Coram Deo: voor Gods Aangezicht. Je staat in de eerste plaats schuldig tegenover Hem. Dat te weten, wijst ook de schuld aan, die wij tegenover Hem hebben, maar dat scherpt je geweten ook op in Bijbelse zin en stuurt ook je daden op het pad van Zijn geboden. Dan leidt je geen dubbel leven, maar krijg je wel een strijd te voeren, net als Paulus: Want het goede, dat ik wil, dat doe ik niet, maar het kwade, dat ik niet wil, dat doe ik. Die strijd blijft, ook als je de Heere mag vrezen, maar daar staat ook wat tegenover: en hebt een goede consciëntie (geweten), opdat in hetgeen zij kwalijk van u spreken, als van kwaaddoeners, zij beschaamd mogen worden, die uw goede wandel in Christus lasteren. Een goed geweten durft nee te zeggen, wanneer het nodig is. Al is het tegen de algemene mening van velen in. Niet om je zelf te behagen, maar omdat je vanuit een teer geweten, bang bent om te zondigen en God verdriet aan te doen. Houdende de verborgenheid van het geloof in een rein geweten.

Dit artikel werd u aangeboden door: Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 31 maart 2006

Daniel | 32 Pagina's

Spreekt je geweten nog..,?

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 31 maart 2006

Daniel | 32 Pagina's