Is zelfbeschadiging zonde?

'Zelfbeschadiging' omvat alle gedragingen die verwondingen/letsel aan de eigen huid of het lichaam toebrengen, zoals snijden, branden, krassen, krabben, hoofdbonken, of schadelijke stoffen innemen. Er zijn verschillende termen voor in omloop, denk aan 'zelfverwonding', 'autoagressie' en 'automutilatie'. Het begrip zelfbeschadiging omvat al deze variaties.

Zelfbeschadiging komt vaker voor dan je denkt. Veel mensen lukt het om hun verwondingen te verbergen. Angst en schaamte dwingen mensen ertoe hun zelfbeschadiging geheim te houden. Exacte cijfers over hoe vaak het voorkomt en bij wie, zijn er dan ook niet. De schattingen lopen uiteen van 0, 75 procent tot 5 procent van de bevolking. Bekend is wel dat het vaker voorkomt bij vrouwen dan bij mannen.

Van mensen met een leer-en/of ontwikkelingsstoornis is bekend dat sommigen zichzelf beschadigen. Zelfbeschadiging komt ook voor bij specifieke psychiatrische diagnosen: schizofrenie, persoonlijkheidsstoornis, posttraumatische stressstoornis, depressie, eetstoornis en verslaving. Zelfbeschadiging is een uiting van psychische pijn, boosheid of verdriet. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, is het niet zo dat mensen die zichzelf beschadigen geen pijn voelen. Ze voelen wel degelijk pijn, maar het moment waarop kan verschillen. Als ze tijdens het toebrengen van de verwondingen geen of bijna geen pijn voelen...

Innerlijke pijn

De vraagsteller spreekt over innerlijke pijn. Uit onderzoeken onder jongeren is gebleken dat bijna alle jongeren die zichzelf verwonden, ooit zeer pijnlijke of schokkende ervaringen meegemaakt hebben, die gevoelens van angst, pijn, schuld of boosheid hebben opgewekt. Tegelijkertijd hadden ze het gevoel nergens terecht te kunnen of niet begrepen te worden. Deze ervaringen kunnen te maken hebben met geweld, misbruik, verwaarlozing, vernedering of het verlies van belangrijke personen. Het gevolg is dat een jongere zich niet langer goed voelt met zichzelf, 'in zichzelf opgesloten raakt' en zich eenzaam voelt. De pijnlijke gebeurtenis is wel voorbij, maar de druk er van kan zo ondraaglijk zijn dat het kan uitmonden in zelfpijniging. Ook het verlies van zelfrespect kan leiden tot zelfpijniging. Zelfverwonding is een manier om gevoelens te uiten. De boosheid die gericht is tegen de ander richt zich tegen zichzelf, of er is sprake van boosheid tegen zichzelf vanwege eigen falen.

Zelfpijniging kan dan een manier worden om 'boete' te doen. Soms wordt het gebruikt om zelfmoord-

Heb je vragen? Over geloof, over de maatschappij, over vriendschap: mail dan naar steijeveragen@bgg.nl.Schrijven kan ook: Postbus 79. 3440 AB Woerden. Ds. P. Muider en de heer J.H. Mauritz beautwoorden deze vragen om de beurt. Je naam hoef je niet te vermelden. Met je vraag wordt vertrouwelijk omgegaan.

gedachten opzij te schuiven. Het ervaren van pijn kan een vlucht zijn in een psychische verdoving. Het kan ook een manier zijn om hulp of aandacht te vragen, te laten zien dat er iets ernstigs aan de hand is. Als er een lang patroon van zelfverwonding bestaat, kan dit uitgroeien tot een vaste gewoonte, alsof het deel gaat uitmaken van de persoon zelf, alsof het behoort tot diens 'identiteit'. In dit geval is er meestal sprake van ernstige psychische problematiek. Boetedoening en zelfbeschadiging of tuchtiging kwam ook veel voor in de godsdienst. Om de goden tevreden te stellen tuchtigde mensen zichzelf. In de christelijke traditie komt deze ontsporing ook voor. Denk aan Maarten Luther die door middel van zelfkastijding probeerde met God verzoend te raken.

Zonde

In de uitleg van de catechismus bij het zesde gebod wordt gezegd dat ik mijzelf niet kwetse of moedwillig in enig gevaar begeve (antwoord 105). Zelfbeschadiging is overtreding van Gods gebod. Door jezelf te beschadiging beantwoord je niet aan het doel waartoe God ons geschapen heeft: om tot eer van Hem te leven. Ik begrijp dat zelfbeschadiging 'een roep uit de diepte' kan zijn. Toch hebben we er tegen te strijden. En in Gods kracht is overwinning mogelijk. Hij heelt gebrokenen van hart, maar wil heling schenken waar sprake is van psychisch lijden.

Is elke vorm van zelfbeschadiging van de duivel? Dat zou ik niet direct willen zeggen. Het is in de eerste plaats onze eigen verantwoordelijkheid en zonde. Satan is wel zo dat hij juist op de pijn en moeite inspeelt. Hij heeft niet de bedoeling om te verlossen, maar om te verderven. In Markus 5 lezen we van een man die zichzelf slaat met stenen. Hij wordt daartoe gedreven door satan. We zien hier dat satan machtig is.

Toch leren we uit deze geschiedenis dat satan uitgedreven kan worden door de Zoon van God. Hij is machtig om te verlossen. Luther zong van Hem: Ons staat een sterke Held ter zij, die God ons heeft verkoren. Vraagt gij Zijn Naam, zo weet dat Hij de Christus heet.' Als het voor jou en mij zo onmogelijk is om het verkeerde - dat geldt ook van de zelfbeschadiging-te overwinnen, dan is Hij machtig. Hij slaat ook vandaag nog het oog op hen die need'rig knielen. Bij Hem is ook veel vergeving. Hij is een verzoening voor onze zonden (1 Johannes 2:2).

Pastorale zorg

Een goed gezinsleven en opgenomen worden in een vriendenkring zijn belangrijk voor jongeren die tobben met innerlijke pijn. Elke jongere die hiermee worstelt wil ik aanraden om een predikant of ouderling in vertrouwen te nemen. Dat geldt ook als je te strijden hebt met zelfmoordgedachten. Wil je er meer over lezen kijk dan in Daniël nummer 1 6 van de vorige jaargang. Pastorale zorg mag een bijbels middel zijn tot herstel. Ik ken jongeren die veel steun hebben ervaren als een ambtsdrager vanuit Gods Woord antwoord mocht geven en in het gebed de pijn en de strijd bij de Heere bracht. Dat is de weg die Bijbel ons wijst (Jakobus 5:14). Vaak is ook deskundige hulp nodig. Er zijn gelukkig in onze kring hulpverleners die verder kunnen helpen en een bijbelse weg willen wijzen. Aarzel niet om daar gebruik van te maken.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen