Meeschrijven met de preek

Wat is er eigenlijk zo belangrijk aan een preek? In de preek klinkt de verkondiging van de Woorden van God. Daarin komt de boodschap van de levende God tot je. De preek heeft een hoger doel: de bekering van zondaren en de opbouw van het geloof. Dat heeft gevolgen voor de prediker en voor de hoorders. Een dominee moet zich grondig voorbereiden en al zijn gaven in zetten om het Woord zo helder mogelijk te verkondigen. En het horen van de preek is ook niet vrijblijvend, want God spreekt tot je! De preek moet iets uitwerken. Het zijn belangrijke woorden. Woorden die het waard zijn om te onthouden. Maar het onthouden van de preek valt niet altijd mee. Hoe vaak wordt er niet gezegd: ‘ik snap er niets van’ of ‘ik kon er geen touw aan vastknopen’? Logisch dat je de preek dan vergeet. En dan wordt het doel van de preek niet bereikt!

Meeschrijven helpt
Het maken van aantekeningen kan helpen: je moet namelijk wel opletten om iets op te kunnen schrijven. Ook helpt meeschrijven met de preek bij het ontdekken van de lijnen en structuren en vooral de boodschap van de preek. Je wordt ook niet zo snel afgeleid zolang je probeert de belangrijke dingen uit de preek te noteren. Als je tijdens de preek aantekeningen maakt, is het belangrijk dat je niet zomaar van alles opschrijft. Dat werkt vaak verwarrend. Probeer de kern van de preek te pakken te krijgen. Dat kun je doen door bijvoorbeeld de puntenverdeling van de preek over te nemen. Bij elk punt geef je dan de hoofdzaken weer van wat de dominee zegt. In korte zinnen of kernwoorden. Op die manier zie je de hoofdlijnen van de preek. Zodra je thuis komt, kun je jezelf controleren. Als je bij het zien van je aantekeningen niet meer kunt achterhalen waar de dominee over heeft gepreekt, dan heb je iets verkeerd gedaan en weet je dat je het een volgende keer anders moet aanpakken.

Gave van God
Nog iets anders. Mag je eigenlijk wel aantekeningen maken tijdens de preek? Of kun je dat beter niet doen? Deze vraag is al best oud. De zeventiende eeuwse theoloog Gisbertus Voetius behandelt deze vraag al in één van zijn werken. Eigenlijk is het antwoord vanzelfsprekend. Volgens Voetius zo vanzelfsprekend dat verstandige en nuchtere mensen deze vraag een dwaze vraag kunnen vinden. “Het is toch niemand verboden, om wat gezien, gehoord of waargenomen is op te schrijven? Schrijven is een bijzondere gave van God en mag zeker gebruikt worden voor zaken van heilige en godzalige aard.”

Gevaren
Overigens zijn er wel een aantal gevaren aan het meeschrijven tijdens de preek. Allereerst is het meeschrijven met de preek een serieuze zaak. Daarom moet je het niet doen om je tijd te doden. Poppetjes tekenen of een opstel voor school schrijven, hoor je niet tijdens de preek te doen. Het eerste gevaar is dus het gevaar dat je niet serieus te werk gaat. Een tweede gevaar is dat je overdreven ‘serieus’ wordt. Je wilt werkelijk alles opschrijven. Op zich is dat niet verkeerd natuurlijk. Maar als je alles op wilt schrijven, hoor je juist niet alles meer. De dominee is al tien zinnen verder terwijl jij nog zit te denken over die ene zin. Daarbij komt nog iets. Als je alles op wilt schrijven, zit je de hele kerkdienst naar beneden te kijken. Ook niet zo prettig voor de dominee. Die ziet zijn hoorders liever in het gezicht. Kortom: meeschrijven met de preek? Doen. Maar wel met verstand. Denk na over wat je op wilt schrijven en hoe je het op wilt schrijven.

Huiswerk
En vergeet dan je huiswerk niet. Huiswerk? Zeker. Je maakt toch niet voor niets aantekeningen? Voetius stimuleerde mensen aantekeningen te maken van de preek. Eén van zijn argumenten is dat je dan een goede zondagbesteding hebt. Je bent dan druk met de bezinning op de preek, het nalezen van je aantekeningen en mogelijk vul je die nog aan vanuit andere preken of naslagwerken. Maar waarom zou je dat allemaal doen? Johannes 5: 39 Onderzoekt de Schriften, want gij meent in dezelve het eeuwige leven te hebben, en die zijn het die van Mij getuigen. De aantekeningen die je maakt moeten staan in hetzelfde perspectief als de preek: bekering en geloof. Het zijn middelen, die de Heere kan en wil gebruiken om je te bekeren. Om je te brengen tot de kennis van Christus. Om het eeuwige leven te ontvangen.

---
Niet vluchtig pennen
Ds. A.B. van der Heiden: “Het opschrijven van de punten aan het begin van de preek of enkele kerngedachten tijdens de preek kan nuttig zijn om later over de boodschap te mediteren of de preek in het gezin te bespreken. Dat in tegenstelling tot het passief luisteren of zelfs slapen tijdens de verkondiging van het Woord. Juist in deze gejaagde tijd is het zo nuttig en nodig om na thuiskomst met elkaar in alle rust te spreken over de kerkdienst. Ouders moeten en mogen kinderen vragen stellen over de preek. Een paar aantekeningen kunnen hierbij tot nut zijn. Toch moet er tijdens de dienst de nadruk liggen op een houding van biddend luisteren en dus niet van vluchtig pennen. Onze eredienst gaat terug op de Reformatie. Onze vaderen hebben getracht alle onderdelen bijbels te doordenken en in te voeren. De Woordverkondiging kreeg een centrale plaats en niets mag de aandacht daarvan afleiden. Dus ook niet het schrijven tijdens de dienst. Dat betekent dat de reformatorische kerkdienst soberheid als belangrijkste kernmerk heeft. Dat is een goed dat we moeten bewaren, want het geloof is immers uit het gehoor en het gehoor door het gepredikte Woord.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen