Het aanbod van genade

Wat is de inhoud van het aanbod van genade?
“Het woord ‘aanbod’ komt niet in de Bijbel voor, wel in de belijdenisgeschriften. In de Dordtse Leerregels staat dat Christus wordt aangeboden in het Evangelie. Ds. J. van Haaren heeft de prediking wel eens vergeleken bij de etalage van een winkel. Zo mooi mogelijk stal je alles daar uit, in de hoop dat mensen ook echt kopen.
Het woord aanbieden komen we in de Bijbel niet tegen, maar wel woorden als roepen en nodigen. Ik denk bijvoorbeeld aan Spreuken. Daar gaat het over de opperste Wijsheid, een beeld van Christus. De opperste Wijsheid staat op de straat, temidden van het volk, zodat zoveel mogelijk mensen het horen: Tot u, o mannen, roep ik, en Mijn stem is tot de mensenkinderen. Verlaat de slechtigheden, en leeft en treedt in den weg des verstands. McCheyne zegt in een preek over die tekst: “U vraagt: word ik wel geroepen? Ik stel u één vraag: bent u een mens? Ja? Dan wordt u geroepen! Want Mijn stem is tot de mensenkinderen.” Dus het aanbod komt tot iedereen die de stem van het Evangelie hoort.”

Wat heeft het aanbod van genade voor u persoonlijk betekend?
“Ik was een opgroeiende jongen toen ik ervoer dat ik God kwijt was, dat ik onbekeerd was. God was zo onbereikbaar. En als ik toen hartelijk Christus hoorde verkondigen en de nodiging tot Hem, dat gaf dan wel eens moed. Wat bij mij niet kan, dat kan bij Hem wel. Daardoor werd ik naar Hem getrokken. Want juist de ernstige aanbieding wil de Heilige Geest gebruiken om zondaren tot Hem te trekken.”

Het aanbod van genade is algemeen, onvoorwaardelijk en welmenend. Wat betekent dat?
“Algemeen: de Dordtse Leerregels zeggen dat de belofte van het Evangelie ‘aan alle volken en mensen, tot welke God naar Zijn welbehagen Zijn Evangelie zendt, zonder onderscheid moet verkondigd en voorgesteld worden’ (Hoofdstuk II, 5). Predik het Evangelie aan alle creaturen. Dát is algemeen. De aanbieding van genade wordt niet tot bepaalde soorten mensen gericht. Niet alleen aan ontdekte zondaren, niet alleen aan verbroken zondaren - aan hen ook, net zo goed. Maar het komt algemeen, tot ieder die het hoort.
Onvoorwaardelijk: dat is wat ingewikkelder. Er zijn er die zeggen: “de aanbieding is voorwaardelijk.” Ik begrijp wat ze bedoelen, want de Dordtse Leerregels zeggen dat de belofte van het Evangelie moet verkondigd en voorgesteld worden ‘met bevel van bekering en geloof’. In de weg van bekering en geloof krijg je deel aan die belofte. In die zin kan men de aanbieding van genade voorwaardelijk noemen,
daar heeft ook ds. A. Vergunst op gewezen in Neem de wacht des Heeren waar. Maar dan moeten we niet denken dat het voorwaarden zijn die wij eerst moeten voldoen. God doet dat. De vervulling van die voorwaarden is enkel genade. Gelukkig! Het onvoorwaardelijke is dat die aanbieding komt tot iedereen die het hoort. Niet alleen tot mensen die aan hun zonde zijn ontdekt of die een schuldverslagen hart hebben of alleen tot die hongeren naar de gerechtigheid. De aanbieding van genade komt tot iedereen die het hoort, maar voor schuldverslagen zondaren, die hongeren naar de Heere, krijgt het aanbod waarde. Vandaar dat de prediking Wet en Evangelie moet zijn. De prediking van de Wet is nodig, omdat door de Wet de kennis der zonde is. Als een bakker de heerlijkste saucijzenbroodjes voorstelt en je hebt net gegeten, dan wil je ze niet. Maar als je honger hebt en je ruikt ze, dan bezwijk je wel eens voor de verleiding. Juist als je een hart hebt, dat verslagen en verbrijzeld is onder de prediking van de Wet en dat hongert en schreeuwt naar de Heere, dan krijgt het aanbod waarde.”

Als derde kenmerk van het aanbod van genade wordt genoemd dat het ‘welmenend’ is. Wat betekent dat?
“God meent het echt. De Dordtse Leerregels zeggen: ‘Zovelen als er door het Evangelie geroepen worden, die worden ernstig geroepen" Want God betoont ernstiglijk en waarachtiglijk in Zijn Woord wat Hem aangenaam is, namelijk dat de geroepenen tot Hem komen’ (Hoofdstuk IV, 8). Het is ook wat Christus gezegd heeft: Hoe menigmaal heb Ik uw kinderen willen bijeenvergaderen, gelijk een hen haar kiekens. Het is de Heere aangenaam dat de geroepenen tot Hem komen.”

Als God wil dat mensen tot Hem komen, hoe zit het dan met de uitverkiezing?
“Dat is het verschil tussen de geopenbaarde kant en de verborgen kant van Gods wil. Gods geopenbaarde wil is: Zo waarachtig als ik leef, zo ik lust heb in de dood van de goddeloze. Maar daarin heb ik lust, dat de goddeloze zich bekere en leve. Daarin zoekt God ons behoud en niet onze ondergang. Hij doet er zelfs een eed op. Tegelijk is er zijn verborgen wil, waarin God van eeuwigheid besloten heeft wie er zalig worden. Je moet niet willen proberen dat met je verstand kloppend te maken. God is groot en wij begrijpen het niet. De verkiezing is geen inperking van de aanbieding van het Evangelie. Met de verborgen wil hebben we niets te maken, zegt Luther ergens. Hij wil daarmee zeggen, dat we niet moeten beginnen met Gods verborgen wil. Gods kinderen mogen wel eindigen in Gods verkiezend welbehagen, maar dat is wat anders. Wij hebben te maken met Gods geopenbaarde wil. Lees in dat verband eens wat er staat in Deuteronomium 29: 29, een tekst die Calvijn aanhaalt om ons te waarschuwen niet met de verborgen dingen te beginnen.”

Hoe komt het dat er zoveel strijd is over het aanbod van genade?
“Zou de duivel er ook niet achter zitten? De duivel wil de aanbieding van het Evangelie verdacht maken. Daarnaast is er ook sprake van een remonstrants aanbod. De kruisgemeenten in de negentiende eeuw verwierpen het aanbod van genade. Als je dat dan onderzoekt, dan zie je dat ze daarbij alleen aan een remonstrants aanbod dachten: het wordt jou aangeboden, dus je hebt het vermogen om het aan te nemen. Ds. Ledeboer nam het juist weer wel op voor het aanbod van genade. Hij zag dat er ook een aanbod is volgens Schrift en belijdenis. Er is ook veel langs elkaar heen gepraat. Dat is in de negentiende eeuw gebeurd, maar ik ben wel eens bang, dat dit ook het geval was bij de problemen rond 1953. Hebben we elkaar wel goed begrepen als het gaat bijvoorbeeld over het voorwaardelijke en onvoorwaardelijke van de aanbieding van genade?”

Ook vandaag gaat de kritiek op de prediking vaak over het aanbod van genade.
“Het aanbod van genade klinkt volgens critici te weinig in de prediking. Ds. A. Vergunst citeert met instemming de volgende uitspraak van Comrie: “Het ware te wensen, dat men in elke leerrede dit aanbod hoorde. Mogelijk zouden de predikatiën van meer kracht zijn voor arme overtuigde zielen. Hoezeer is het te beklagen, dat het slechts nu en dan gedaan wordt, dat het voorwaardelijk geschiedt en met plichten en vereisten zozeer bezwachteld is.” Maar men slaat door in de kritiek en daarom geeft men een eenzijdig beeld. Als ik bepaalde publicaties lees en wat er soms, ook op jeudbijeenkomsten wordt gezegd, dan vrees ik, dat men veel te weinig oog heeft voor het gevaar van een remonstrants aanbod van genade en daarom toch bezig is een vermogen in de mens te leggen.
Hoe luister je naar een preek? Ik ben er zo bang voor dat je door dergelijke publicaties en bijeenkomsten een negatief beeld krijgt van de prediking die je onder ons mag horen, zodat je vooringenomen gaat luisteren.

Lees het hoofdstuk van ds. A. Vergunst op www.jbgg.nl/ daniel

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen