Kopen, kopen, kope

Thuis knijpt haar keel dicht van teleurstelling, verdriet en angst. Waar moet ze het allemaal laten? Hoe zal ze het uitleggen? Ze smijt de tassen met een gevoel van afkeer in de garage. Daar staat het vol met tassen en pakjes…
Voor veel mensen is het wellicht onvoorstelbaar, maar voor Hanneke is het een beklemmende realiteit. Ze weet dat haar rekening ver in het rood staat, dat ze de spullen niet nodig heeft en dat er ook geen plaats meer voor is. Uiteindelijk zal het alleen spanningen en schuldgevoel veroorzaken. Maar wanneer de drang om te kopen in haar opkomt, kan ze die nauwelijks bedwingen. Eenmaal aan het kopen, kan ze er niet meer mee stoppen.

Verslaafd
Hanneke heeft te maken met een koopverslaving. Het is in Nederland een nog redelijk onbekend verschijnsel. Er wordt weinig over geschreven en onderzoek naar gedaan. Toch lezen we rond 1900 al over de zogenaamde ‘oniomanie’, een ziekelijke kooplust, gepaard gaande met het maken van ‘onzinnige schulden’. Ondanks de geringe belangstelling voor het onderwerp zijn er aanwijzingen dat er in ons land zo’n 300.000 mensen lijden aan een vorm van koopverslaving.
Hoewel ook mannen een koopverslaving kunnen hebben, speelt dit probleem voornamelijk bij vrouwen. Mannen kopen sportartikelen, autotoebehoren, technische artikelen en soms zelf jachten, terwijl vrouwen zaken aanschaffen als kleding, schoenen, sieraden en cosmetica. Opvallend is ook dat mensen met een koopverslaving vaker hoog opgeleid zijn.
De gevolgen zijn enorm. De koopverslaving blijft vaak jaren in stand, voordat het uiteindelijk naar boven komt. Op dat moment spelen er dan meestal grote financiële en relationele problemen. Een dochter van een koopverslaafde moeder vertelde: “Elke keer als de bel ging, dook ik achter de bank. Vast weer een bezorger met een pakketje. Ik schaamde me ontzettend om de deur open te doen. De hele gang stond vol met pakketjes.” Het is duidelijk dat de verslaving op alle gebieden van het leven ingrijpt.

Oorzaak
Een koopverslaving ontwikkelt zich niet van de ene op de andere dag. Bij Hanneke ging het mis rond de tijd dat ze ging werken. Als ze nu terugkijkt, kon ze thuis alles krijgen wat haar hart begeerde. Tekort gekomen was ze niet. Alhoewel, echt interesse hoe het met haar ging en wat ze deed, was er nauwelijks. En gepraat werd er niet, laat staan over gevoelens. Er was thuis geen ruimte voor haar vragen. Dit was een voedingsbodem voor problemen in de ontwikkeling. Ze voelde zich vaak leeg en eenzaam, wat haar gespannen en somber maakte. Het kopen van fel begeerde hebbedingen gaf haar (even!) een lekker gevoel. Wat ze van binnen miste, kocht ze voor de buitenkant. Zo sloop dit patroon in haar leven. Koopverslaving gaat dan ook vrijwel altijd gepaard met andere problemen.
Daarbij leven we in een samenleving waarin voortdurend het appèl klinkt: ‘Hebben maakt gelukkig!’ Als de iPhone 5 uitkomt, voel je je pas echt bevredigd als je hem hebt. Dán kun je pas genieten, wil reclame ons doen geloven. Juist kwetsbare mensen zijn hiervoor gevoelig en lopen kans om in het kopen hun ‘troost’ te zoeken. Het kopen geeft echter maar een heel kort gevoel van bevrediging, om snel plaats te maken voor somberheid, schuldgevoel en schaamte. Die gevoelens lijken alleen weg te gaan door weer te kopen. En gaandeweg is er sprake van een onbarmhartige vicieuze cirkel, een koopslavernij.

Herstel
Hoe doorbreek je die cirkel? Sommigen lukt het om gewoon te stoppen. Maar veel vaker is de cirkel zo sterk dat hulp moet worden gezocht. In een behandeling voor koopverslaving wordt gewerkt aan het doorbreken van het gedrag door inzicht te krijgen in de functie en betekenis ervan. Van even groot belang is het anders leren omgaan met gevoelens van leegte, spanning en somberheid. Zo’n behandeling is nog succesvoller als familie en vrienden erbij betrokken zijn. R.M. McCheyne zegt naar aanleiding van Titus 3: 3: “Een slaaf moet vaak doen dat tegen zijn verstand en geweten indruist. (…) Een slaaf moet vaak werk doen dat nadelig is voor zijn belang en voor zijn gezondheid. (…) Vaak weet u dat de zonde nadelig is voor uw eer onder de mensen, voor uw goede naam, voor uw vooruitgang in de wereld. Toch weerhoudt u dit niet. Evenals een slaaf, die zich niet mag verzetten tegen het gebod van zijn meester, haast u zich als een arme, bevende slaaf om uw lust te gehoorzamen.” Een treffende gelijkenis met (koop)verslaving. Het is ten diepste het zoeken van een toevlucht buiten God. Werkelijk vrij zal een mens alleen zijn als hij door Gods genade de Toevlucht leert nemen tot Hem.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen