Beslissend onderzoek

Op maandagavond 9 juli verzamelen enkele honderden mannen zich in het kerkgebouw van de Gereformeerde Gemeente van Werkendam. Een kandidaat, studenten, docenten, de rector van de Theologische School, ambtsdragers en belangstellenden. Na samenzang, schriftlezing en gebed, staat dominee W.J. Karels kort stil bij een tekst uit Hooglied 8. Met de kleine zuster in het achtste vers kunnen de kleinen in de genade, de pas bekeerden, bedoeld worden. Het kan ook slaan op degenen die wel uitverkoren, maar nu nog niet bekeerd zijn. De zuster is nog niet huwbaar, maar de HEERE gaat door met Zijn werk. Er is toekomstverwachting. Zo is het ook met de jonge gemeente van Sliedrecht.
Na de opening worden de namen op de lastbrieven afgelezen. In de lastbrieven staat welke ambtsdragers belast zijn met de taak om als afgevaardigde van hun gemeente deel te nemen aan de classisvergadering. Met het aflezen van de namen wordt nagegaan of iedere gemeente uit de classis wettig vertegenwoordigd is. Daarna wordt vastgesteld wie er in het moderamen, het bestuur van de vergadering, zitten. Dominee L. Blok is voorzitter.

Mondelinge vragen
Na de notulen van de vorige vergadering volgt het examen van kandidaat A.T. Huijser. Over vier vakken zullen mondeling vragen worden gesteld, een kwartier per vak. Dominee Blok: “Natuurlijk zou de kandidaat er geen bezwaar tegen hebben om drie kwartier per vak ondervraagd te worden, maar dan wordt het te laat vanavond.” Voordat het examen kan beginnen, moet Huijser eerst vier documenten aan het moderamen laten zien: zijn attestatie, het getuigschrift van de Theologische School, de beroepsbrief van de Gereformeerde Gemeente van Sliedrecht en zijn brief met betrekking tot het aannemen van het beroep.
Dogmatiek is het eerste vak dat geëxamineerd wordt. De kandidaat zit met dominee Blok aan een tafel voor in de kerk. De aanwezigen luisteren ingespannen. Bij de eerste antwoorden is een lichte spanning in de stem van kandidaat Huijser te horen. Dat duurt niet lang. Rustig beantwoordt hij de vragen over zijn scriptie ‘Om der waarheid wil gedrongen’. Deze scriptie gaat over de zes leeruitspraken van 1931. Een vraag over de leer der verbonden: hoeveel verbonden zijn er? Twee, het werkverbond en het genadeverbond. Hierover was strijd in 1931. De Christelijk Gereformeerde Kerken hebben het ook nog over een ‘verbond der verlossing’. Er wordt doorgevraagd naar uitspraken van dominee G.H. Kersten: de verkiezing zegt wie er zalig worden en het genadeverbond zegt hoe ze zalig worden. Een uitspraak van dominee Fraanje wordt behandeld. Op de particuliere synode Noord ontstond discussie over een uitspraak tijdens de voorafgaande bidstond, dat Christus het Hoofd van het genadeverbond is. Opeens klinkt: “Net nu het interessant begint te worden, is het tijd.” Het eerste kwartier is om. Vervolgens ondervraagt dominee D. de Wit de kandidaat over het vak exegese. Uitgangspunt is 2 Petrus 1 vers 10. Stel, je wilt hierover preken, wat zijn je regels? Er moet dan een perikoop, een samenhangend gedeelte, bepaald worden. Hier, in 2 Petrus 1 is dat vers 3 tot en met 11. Verder wordt gelet op het verband van de tekst, de kanttekeningen, de grondtaal, de concordantie, verschillende commentaren en er wordt rekening gehouden met wat wij belijden. Daarna ga je vragen stellen aan de tekst. Bijvoorbeeld: waarom wordt in deze tekst eerst roeping en daarna verkiezing genoemd? Tenslotte stelt dominee De Wit nog vragen over de kernwoorden van de tekst. Hoe ga je de verkiezing vast maken? Uit de vrucht, volgens Zondag 32.
Na een korte pauze volgt het vak kerkrecht. Dominee P. Mulder begint met vragen over de vergaderstructuur binnen ons kerkverband. Bent u nu beroepen door de kerkenraad of de ledenvergadering van Sliedrecht? Door de kerkenraad. En wat zeggen de Dordtse Kerkorde en artikel 30 van de Nederlandse Geloofsbelijdenis over een brede (inclusief diakenen) en een smalle kerkenraad? Wat kan er wel of juist niet besproken worden op een ledenvergadering? Bijvoorbeeld niet de vraag van een gemeentelid over waarom een bepaalde Catechismusverklaring gelezen wordt. Wat wordt bedoeld met de approbatietermijn? De tijd dat leden bezwaar kunnen indienen bij de kerkenraad tegen gekozen ambtsdragers. Zo’n kandidaat kan zich vervolgens beroepen bij de classis. Wat is de taak van een diaken? Inzamelen en verdelen van gelden, maar bijvoorbeeld ook het troosten van behoeftigen. Mag een diaken ook een preek lezen? Jawel, maar een ouderling moet de leiding van de dienst hebben. Het laatste vak is kerkgeschiedenis. Dominee Mulder gaat in op de Nadere Reformatie. Het is een vroomheidbeweging gericht op de praktijk van de godzaligheid. Er volgen vragen over Willem Teelinck, Saldenus, Wilhelmus á Brakel, Van der Groe en Schortinghuis. De antwoorden komen er vlot uit. Al snel is ook het laatste kwartier voorbij. Kandidaat Huijser krijgt twintig minuten pauze en daarna zal hij een proefpreek houden.

Een Middel ter ontkoming
Het thema van de proefpreek die Huijser houdt is ‘Een Middel ter ontkoming’. De tekst is uit Exodus 12: 13: wanneer Ik het bloed zie, zal Ik ulieden voorbijgaan. Vooraf doet kandidaat Huijser op de kansel een kort gebed. Hierin is duidelijk het opzien tegen de prediking, maar ook het vertrouwen op de hulp van de Heere te horen. Vervolgens wordt de tekst in ongeveer twintig minuten uitgewerkt met drie aandachtspunten: het dreigende gericht, het stervende Lam en het reddende Bloed. Een preek waar alles in zit. De handhaving van het recht door de komst van de verderfengel aan de ene kant; De rijkdom van de genade door het Bloed aan de andere kant. “Er zijn toen in Egypte duizenden lammeren geslacht. Strómen van bloed. En waar het bloed op de deurposten gestreken was, wist de verderfengel: hier is de dood al geweest. Hier was een vervanger.”

Zijn zegen Na de proefpreek wordt er door de vergadering een beslissing genomen over de uitslag van het examen. Dit gebeurt ‘in comité’, wat betekent dat het niet openbaar is. Iedereen die geen ambtsdrager van de Gereformeerde Gemeenten is, moet tijdelijk de kerkzaal verlaten. Na enkele minuten worden we weer binnengeroepen. Dominee Blok deelt mee dat er unaniem is besloten dat kandidaat Huijser mag worden toegelaten tot de heilige dienst van het ambt van predikant. “Denk nu niet dat je klaar bent met leren. Je staat aan het begin. Na al die jaren van dominee te zijn, moet ik zelf zeggen: je leert het nooit en je kan het nooit.” Dominee Blok geeft hem de woorden van 1 Korinthe 15: 58 mee. “Geliefde broeder, wees standvastig, onbeweeglijk en overvloedig in het werk des Heeren, als die weet, dat uw arbeid niet ijdel is in de Heere.” Staande zingen alle mannen de kandidaat Psalm 20 vers 1 toe: ‘Hij doe in gunstrijk welbehagen, uit Sions tempelzalen, om u te helpen en te schragen, Zijn zegen nederdalen.’
Tenslotte wordt er nog besproken wanneer de bevestiging en intrede plaatsvinden en door wie de bevestigingsdienst geleid wordt. Ook wordt afgesproken welke ambtsdragers deelnemen aan de handoplegging bij de bevestiging van kandidaat Huijser tot predikant van zijn eerste gemeente.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen