Wilhelmus à Brakel. Redelijke Godsdienst

De Redelijke Godsdienst verscheen voor het eert in 1700. Eerder al schreef hij een boekje over Psalm 8. Dit boekje heet Halleluja of Lof des Heeren over het Genadeverbond. Dit boek verscheen in 1687. Door ds. C.J. Meeuse is dit boekje hertaald. Een uitwerking hiervan werd de Redelijke Godsdienst. Maar dit werk gaat niet alleen over het genadeverbond. De Redelijke Godsdienst is een complete uitleg van het christelijk geloof, een dogmatiek. Dit blijkt ook uit de opbouw van het werk. Vergelijk het bijvoorbeeld maar eens met de Institutie van Calvijn of de Gereformeerde Dogmatiek van ds. G.H. Kersten. Dit zijn belangrijke boeken. Ze zijn wel erg dik. Wij zijn het niet meer zo gewend om dikke boeken te lezen. Toch is het wel goed. Het is mooi dat christelijke uitgevers hertalingen maken van dit soort boeken. Ik wil drie redenen geven, om je aan te moedigen dit soort ‘standaardwerken’ te lezen.
In de eerste plaats heb je, als je jong bent, tijd om te lezen. Wat je nu leest, draag je je leven lang mee. Doe dit biddend. Hoeveel kinderen van God zijn juist niet in hun jonge jaren door de Heere geroepen? In de tweede plaats is het lezen van oude boeken nuttig. Christenen uit vorige eeuwen kunnen ons helpen dingen te zien, die we in onze tijd uit het oog zijn verloren. Zeker voor theologische boeken geldt, dat nieuw niet altijd beter is dan oud. De derde motivatie is dat we het meeste leren van moeilijke boeken. Een zware klim in de bergen levert je het mooiste uitzicht op. Dat is ook met boeken zo. Christenen hebben kennis nodig en wie lui is, leert nooit echt iets.

Genadeverbond
Wilhelmus à Brakel schreef voor gewone kerkmensen. Hij wil de “gemeente van God in Nederland” dienen met zijn werk. De titel komt uit de Bijbel. In Romeinen 12:1 zegt Paulus dat het dienen van de Heere uw redelijke godsdienst is. Het dienen van de Heere is geen zaak van rituelen. Het dienen van de Heere is iets waar alles van ons op betrokken moet zijn. Ons lichaam, verstand en hart. Het is ook niet iets vaags, spiritueels, maar gegrond op redelijke gronden. De Redelijke Godsdienst is geen opsomming van feiten, maar gaat over wie God is en wie wij zijn. Bovenal klopt het hart van het christelijke geloof erin. De openbaring van Gods liefde tot zondaren in het genadeverbond. Het gaat over dit verbond en wat daarbij hoort, zoals de Borg van het verbond: de Heere Jezus Christus, en de bondgenoten: de Kerk van Christus. Een bekend en belangrijk deel gaat over de wegen waarlangs de Heere zondaren in het genadeverbond doet delen. Hier gaat het dus over roeping en wedergeboorte.

Wedergeboorte
Over de wedergeboorte zegt Brakel belangrijke dingen. Allereerst is wedergeboorte absoluut noodzakelijk. Dit laat de Heere Jezus zien in het gesprek met Nicodemus (Joh. 3:3). Het is de Heilige Geest die zondaren roept tot bekering en hen geestelijk leven schenkt. Dat is de wedergeboorte. Voor de wedergeboorte is iemand geestelijk dood, daarna is er leven. Nu je weet dat het gaat om leven of dood, stel jezelf dan de vraag: ben ik wedergeboren? Ja of nee; een derde weg is er niet. Dat maakt het heel concreet. Het gaat hier over jouw leven voor God. De Heere werkt de wedergeboorte door Zijn Woord. Brakel schrijft ook hoe de Heere dit doet. Dat kan heel verschillend zijn:
a) Sommigen worden in een ogenblik overgebracht, zoals Zacheüs en de moordenaar aan het kruis. Bij anderen gaat het langzamer.
b) Sommigen worden overgebracht met verschrikkingen van de wet, de dood en de verdoemenis, zoals de stokbewaarder.
c) Anderen op een heel Evangelische manier. De zaligheden en volheid van de Middelaar Jezus Christus overweldigen hun ziel. Het Evangelie vervult hen zo, dat ze geen tijd hebben om aan hun zonden met verschrikking te denken. Ze worden verslonden door het Evangelie en ontvangen Jezus met blijdschap, zoals Zacheüs.
d) Sommigen brengt de Heere over in veel bedaardheid, door het zien van de waarheden. Ze zien in bedaardheid hun zonden en ellende buiten Christus, maar zien ook het geluk van de bondgenoten en de waarheid van de aanbieding van Christus door het Evangelie aan hen. Zo worden ze langzamerhand veranderd en gehoorzaam. Ze kennen geen grote droefheid en ook geen verrukkende blijdschap, maar vertrouwen op Christus. Dat is hun diepste geluk en vrede. Dit zijn doorgaans standvastige christenen.
e) Sommigen worden langzamerhand bekeerd, met veel wisselingen tussen droefheid, blijdschap, geloof, ongeloof, strijd, overwinning, vallen opstaan; en dit is de gewone weg die God meestal gaat in de bekering van de meeste mensen.

Pastoraal
Je moet hier Brakel goed begrijpen. Hij spreekt hier over de hele bekering, van de eerste overtuiging tot de bewustheid dat men Christus aanneemt. Deze ‘gewone weg’ werkt Brakel verder uit en het is goed om dat eens voor jezelf te lezen. Brakel is heel pastoraal en merkt ook op dat de Heere nog andere wegen kan gaan. Het hoeft niet precies zo te zijn als in de voorbeelden die hij beschrijft. Gods wegen zijn wonderlijk. Het gaat er om dat de bekering er is in ons leven. Het zien van Gods weg waardoor Gods ons geleid heeft, geeft stof tot verwondering en verheerlijking van God en zekerheid over ons behoud. Of je wedergeboren bent, komt openbaar in de daad van het geloof. Kinderen van God mogen niet tevreden zijn met hun wedergeboorte en geloof. Ze moeten staan naar geestelijke groei, zoals Petrus zegt: En als nieuwgeboren kinderkens, zijt zeer begerig naar de redelijke onvervalste melk, opdat gij door dezelve moogt opwassen (1 Petr. 2:2).

Wilhelmus à Brakel
Wilhelmus à Brakel werd geboren in 1635 en groeide op in Friesland. Zijn vader was ook predikant. Na zijn theologische studie - hij volgde bijvoorbeeld de colleges van Voetius in Utrecht - werd hij predikant in verschillende Friese plaatsen. Van 1683 tot zijn dood in 1711 was hij predikant in Rotterdam. Ook Abraham Hellenbroek was hier toen dominee.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen