Een koffer boeken uit het land van Luther

Dominee Van Aalst heeft iets met Duitsland én met Luther. Direct begint hij te vertellen: “Als student Duitse taal en letterkunde kwam ik regelmatig in Duitsland, om de Duitse taal te leren. Dat moment met mijn koffer op het station vergeet ik nooit meer. Sinds ik die boeken heb meegenomen, zie ik het als mijn plicht om iets terug te doen voor het Duitse volk. Onder anderen via de Stichting Vrienden van Heidelberg en Dordrecht geef ik soms lezingen in het Duits om de Reformatie uit te leggen voor Duitsers.”

Wat ziet u in Duitsland terug van de Reformatie?
“Je wordt dan met je neus op de feiten gedrukt. Er is een geestelijke crisis in het land van Bach en Luther. Duitsland spreekt vol trots over Luther, maar niet meer op de goede manier. Ze zien hem als een revolutionair, als de man van het volk die de gevestigde orde omver wist te werpen.”

Wat is de kern van de Reformatie?
“Reformatie is geen revolutie. Het gaat niet om totaal nieuwe dingen. Reformatie betekent juist ‘terug naar de bronnen’. Terug naar de Bijbel, maar ook naar de bronnen van de kerk der eeuwen. Calvijn en Luther gingen terug naar de kerkvader Augustinus. Reformatie is nodig als mensen de Bijbelse boodschap hebben verlaten. Dat gebeurt helaas maar al te snel. Het is schrikbarend wat je leest in de brieven van het Nieuwe Testament. De christelijke gemeente glijdt al snel af van het fundament: Jezus Christus en Die gekruist. Er is veel terugval in werkheiligheid. Het zalig willen worden door eigen verdiensten. Een paar honderd jaar later was het niet veel beter. Augustinus haalde toen de leer van de genade weer onder het stof vandaan. Door de eeuwen heen, was er telkens reformatie nodig.”

Waarom begon de Reformatie juist bij Luther?
“Dat was het werk van Gods Geest in zijn hárt. De Reformatie was al vóór 1517 begonnen bij Luther. Hij was een rusteloze zoeker geworden. Het is niet te zeggen hoe Luther geprobeerd heeft om van de aarde naar de hemel op te klimmen. Hij kwelde en kastijdde zichzelf. Maar het is ook niet uit te drukken hoe heerlijk het Licht was, dat daarna in zijn hart is opgegaan. Hij zei daar zelf van: ‘De deur naar het paradijs werd voor mij geopend.’ Luther is bij de kern terechtgekomen van wie een mens is. Ook een net kerkmens. Luther leerde het heerlijke en vrije van Gods genade in Christus kennen.

Maar het was toch niet toevallig dat het juist bij Luther begon?
“Er zijn dingen die de Heere heeft doen meewerken. De boekdrukkunst was net uitgevonden. Daarnaast was Duitsland ook toen al een ‘Bundesrepublik’, een bond van staten. Iedere staat had veel zelfstandigheid. De eigen vorst bepaalde bijvoorbeeld de godsdienst. Luther genoot daardoor bescherming van zijn eigen overheid. Er was in die dagen ook veel gereis en getrek. Daardoor werd het gedachtegoed van de Reformatie snel verspreid. Ten slotte, de roomse kerk was diep verziekt. Alles draaide er om geld en macht. Mensen werden misleid en uitgebuit. Er waren veel zedeloze praktijken. In de kerkelijke ambten was er vriendjespolitiek. Daarom was er onder het volk al veel verzet tegen de kerk. Juist op dát moment kwam Luther met zijn 95 stellingen. Er was een voedingsbodem. Zo zie je: het was Góds machtige hand, niet die van Luther.”

Wat was Luthers boodschap?
“Boven zijn stellingen schreef Luther: ‘Uit liefde tot de waarheid en uit ijver om deze aan het licht te brengen.’ Het ging Luther om de waarheid! Verschillende stellingen beginnen met: ‘Men moet de christenen leren.’ Het kerkvolk moest onderwijs krijgen. Dat was Luthers kernpunt. Als er gedoopt, avondmaal gehouden, of gehuwd werd, moesten de mensen horen wat Gods Woord daarover zegt. Luther legde sterk de nadruk op de verkondiging van dat Woord. In stelling 62 zegt hij ‘De ware schat van de Kerk echter, is het heilig Evangelie van de heerlijkheid en de genade van God.’ Luther leefde in de eenvoud van Psalm 25 vers 2: ‘Heer’, ai maak mij Uwe wegen, door Uw Woord en Geest bekend.’”

Wat spreekt u het meeste aan in Luther?
“Het eerlijke van Luther. Hij spreekt recht tot het hart van mensen. Heel eerlijk, heel echt, heel menselijk. Hij was een man van het volk. Hij wist wat het is om een verloren zondaar te zijn. Hij zag heel helder de heerlijkheid van Christus. Dat is zó echt! Hij wist wat het is om met zichzelf aan een eind te komen. Hij kende het: Uit genade zijt gij zalig geworden, door het geloof; en dat niet uit u (Ef.2:8). Dat verbindt ons aan Luther door de eeuwen heen. Luther was en bleef een grote dwaas in zichzelf. Zijn laatste geschreven woorden waren: ‘Wir sind arme Bettler, das ist wahr, amen.’ ‘Wij zijn arme bedelaars, dat is waar, amen’”

We leven 500 jaar na de reformatie. Wat zegt het jongeren nu?
“Drie dingen. Als eerste: We kunnen wel op veel potjes het etiketje ‘genade’ plakken, maar wat zit er ín het potje? Praten over genade is één, maar het gaat om het doorléven van Gods vrije genade.
Als tweede: Van het Woord mag je alles verwachten. Waar het Woord is, daar heeft de Heere werk. Op je voorhoofd staat dat God Zijn waarheid nooit zal krenken. Lees daarom iedere dag je Bijbel. Ga maar als een kind op je knieën, al ben je 1,95 meter. Besef het maar: je hersenpan is zo beperkt, zo verduisterd, zo vijandig. God wil en kan daar doorheen breken. Je mag alles tegen de Heere zeggen. Hij luistert, en is veel genadiger dan je denkt.
Het derde: Neem je verantwoordelijkheid. Zeg niet over de Bijbel en over de preek: ‘Het is zo moeilijk’. Dat is een dooddoener. Hoe kom je zo slaperig in de kerk? Zorg dat je uitgerust bent. Bid om een zegen! We zijn experts in het afwentelen van onze verantwoordelijkheid. De zon en de maan aan de hemel zijn de boodschappers dat God nog steeds werkt. Onderschat het middel van Gods Woord niet. De Dordtse leerregels (Hoofdstuk 3,4 pararagraaf 17) zeggen dat Gods werk het allerbest voortgaat als wij de middelen ijverig gebruiken. Lees daarom je Bijbel, en bid tegelijk: ‘Dit is Uw Woord, Heere, werk daardoor in mijn hart en leven!’”

De Bijbel in jouw hand
Luther heeft alles gedaan om het Woord bij de gewone mensen te brengen. De moeders in huis, de kinderen in de steegjes, de gewone man op de markt. Dominee van Aalst: “De jongeren moeten het Woord lezen en begrijpen. Daar wil ik álles wel voor doen.” Lees hier zijn raad aan jou: “Zeg nooit dat je geen tijd hebt voor de Bijbel, of dat de Bijbel te moeilijk is. De Bijbel heeft gezag over jouw leven! Begin de dag met het spreken met God en het spreken van God. Vóórdat je ’s morgens de bus in stapt en de Naam van God alleen nog maar in een vloek hoort. De Bijbel is het middel waardoor God spreekt in jouw leventje van elke dag. Léés daarom je Bijbel. Je hoeft ’s morgens echt niet heel Psalm 119 te lezen. Een paar verzen is genoeg. Je poetst toch ook elke dag je tanden? Je hebt allerlei gewoonten. Bijbellezen moet ook een (goede!) gewoonte zijn. Of je nu zin hebt of niet. Heb je dan geen tien minuutjes van 24 uur per dag over om de Bijbel te lezen? Lees je nooit zelf je Bijbel? Begin er mee, maak het tot je gewoonte. Je zult er nooit spijt van hebben. Je kunt bijvoorbeeld ook een dagboekje gebruiken. Lees je Bijbel toch aandachtig. Schuif met een briefje regel na regel naar beneden. Dwing jezelf om regel na regel aandachtig en stil te lezen. Wat staat daar nu precies? Wat heeft de Heere tegen mij te zeggen? Verbind zo het spreken ván God met het spreken tót God.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen