Verdienstelijke mannen hooge onderscheidingen

In de laatste week werden wij verrast door het zeldzaam voorkomend verschijnsel, dat twee uit den kring der Hervormde Gereformeerden op den voorgrond tredende figuren op bijzondere wijze onderscheiden werden. Ds. van Grieken was zestig, Generaal Duymaer van Twist zeventig jaar geworden. De regeering heeft gaarne de gelegenheid aangegrepen deze beide mannen te zamen van hare waardeering te doen blijken. Dit is een vooruitgang, die hope wekt, dat in de wereld der hooggeplaatste antirevolutionairen er eene kentering intreedt, die belooft voor de toekomst. Immers, op stuk van waardeering van verdiensten zijn de Hervormde antirevolutionairen niet verwend. Zoolang er onder de coalitie en daarna antirevolutionairen als Minister optraden, waren dezen met zorgvuldigheid gekozen onder hen, die tot de „gereformeerde" kerken behoorden. Tientallen van jaren is het zoo geweest. En onder dat regieme trok het de aandacht, hoe weinig verdienstelijke mannen er onder de Hervormde antirevolutionairen te vinden waren. Zelfs Hervormde Gereformeerde predikanten, die meer dan eene halve eeuw met zegen hadden gediend, bovendien vaak onder smaad en hoon de A.R. Partij gesteund hadden met hun woord en daad, werden nooit ontdekt door „gereformeerde" bewindsmannen. Dat was in de „gereformeerde" kerken heel anders, daar zij broedplaatsen der verdienstelijkheid schenen, in vergelijking waarmede de oude nationale Hervormde Kerk als steriel werd gebrandmerkt. W i e daartoe behoorden, waren nooit en eigenlijk voor niets geschikt. „Jullie hebt geen geschikte menschen", luidde het vaak vernomen devies.
Er schijnt nu plotseling eene kentering gekomen. Of het meer is dan schijn, zal blijken. Maar het doet in elk geval goed nu eens op dit dubbeltal te kunnen wijzen. Een regeering, geleid door den Heer Colijn, geflankeerd door den Heer de Wilde, kon trouwens moeilijk achterblijven, moest, waar het zulke verdienstelijke figuren geldt, wel eens over de brug komen en dit tweetal, men zou zelfs kunnen zeggen, deze geestelijke tweelingen, bijzonder met hare gunst omringen.
Ds. v. Grieken is al 25 jaren Voorzitter van den Gereformeerden Bond en heeft, daar hij optrad als leider der Hervormde Gereformeerden in die positie groote diensten bewezen aan de verwerkelijking der neo-gereformeerde idealen. Anderen, ik herinner slechts aan wijlen Prof. van Leeuwen, stelden zich daarvoor niet beschikbaar, niet uit vijandschap tegen neo-gereformeerde menschen, maar omdat zij van oordeel waren, dat men gevoegelijk aan neo-gereformeerden kon overlaten voor hunne eigene zaken te zorgen, dewijl er bovendien voor ons Hervormd Gereformeerde volk ook nog wel wat te doen overblijft. Doch bij Ds. v. Grieken was dat anders. Hij bewees groote diensten aan de neo-gereformeerden op elk gebied, deed daarvoor veel meer dan voor de verlossing van de kerk uit de boeien der synodale organisatie. Als het daarop aankwam, werd de doleantie-vrees zijn scherpste wapen. Dat ging gepaard anderzijds met steun aan de neo-gereformeerde actie. Denk slechts, hoeveel hij deed voor de Vrije Universiteit. Ook deze instelling lijdt natuurlijk onder den druk des tijds. De nood klopt ook aan de poort van dit paleis der wetenschap. Zij worstelt om haar bestaan, wordt zelfs tot een film gemaakt, zet alle zeilen bij om ook de hulp der Hervormde Gereformeerden te verwerven. En voor zulke diensten is de Voorzitter van een Hervormd Gereformeerden Bond, die tevens een schoolvereeniging leidt, de geknipte man. Zulk een man, met zulk een breede kijk, zoo soepel, zoo ruimhartig, voor wiens oog de nieuwe aspecten verrijzen onder de belichting van het neo-gereformeerde ideaal, is goud waard.
Inderdaad, er is in zulk een houding iets bijzonders, iets dat stempelt tot figuur van nationale beteekenis, want zoo werkt men tot verrijking der cultureele schatten in het aarden vat der Vrije Universiteit verborgen. Voor zulke Hervormde Gereformeerden hebben de gereformeerde machthebbers oog. Inderdaad, wie bij het licht der neo-gereformeerde belangen het volksleven ziet, die moet dit wel zoo beschouwen, al leert de werkelijkheid dat achter zulke figuren het waarlijk gereformeerde volksdeel in de Hervormde Kerk niet staat.
Intusschen verblijden wij ons, dat de Hervormde Gereformeerden blijkens dit al, meer de aandacht beginnen te trekken in neo-gereformeerde antirevolutionaire kringen. Misschien ontsluit zich eene nieuwe toekomst voor de Hervormden en is er dit een symptoom van. Daarom wenschen wij Ds. v. Grieken van harte geluk en spreken de hoop uit, dat hij nog vele jaren, zestig is nog niet zoo oud, zich moge verlustigen in de erkenning van deze zijne verdienste door deze hooge Regeering hem bereid.
Bijna gelijk met zijn geestelijken Broeder vierde zijne Excellentie Generaal Duymaer van Twist zijn zeventigsten verjaardag. Ik heb hem bijna veertig jaren gekend. Ook hij is een man van groote verdiensten, een man van geweldige energie, van groote streef- en drijfkracht. Napoleon zeide op het slagveld tot zijne soldaten, dat zij allen den veldmaarschalksstaf in hun ransel droegen, dien zij zich verwerven konden door moed en beleid. W e l k een geestkracht moet er dan wel wonen in een man, die niet op de slachtvelden, maar als pupil van het Kamper instructie-bataillon den levensstrijd begon en op kon klimmen tot den hoogen rang van Generaal titulair. Zulk een opgang valt zelfs in de moderne democratie zelden of nooit iemand te beurt. Dat bereikt alleen een man van zeer bijzondere gaven.
De Heer Duymaer van Twist heeft zich vele jaren lang veel bewogen op politiek gebied. Hij deed, en dat mag niet vergeten worden, veel voor velen. Op bewonderingswaardige wijze heeft hij gewoekerd met de hem geschonken talenten. Hij heeft daarenboven een fijn besef van de mogelijkheden om te slagen. Zoo werd hij een man van invloed, een figuur, die de aandacht trok en door de daad meer sprak dan door zijne redevoeringen.
Van den aanvang zijner politieke loopbaan af had hij zijn oog gericht op de Hervormde gereformeerden, welker stemmen hij dan ook trok. Zelve heb ik meermalen gepleit voor zijne candidatuur, eenmaal zelfs door een beroep op de Staphorster broeders zijn politieke leven gered, toen hij in het voormailige district „Steenwijk" dreigde te sneuvelen in den heeten strijd. Dat gebeurde in den goeden ouden tijd der A.R. Partij, toen zij nog om beginselen streed.
Zoo snoerde dus de politiek den heer Duymaer van Twist aan de ontwakende Hervormd gereformeerde actie. Hij zag het juist in, van hoe groot belang het voor hem was, gesteund te worden door de Hervormden. Onder het oude kiesstelsel is dat ook altijd zoo geschied. Te betreuren is alleen, dat gedurende de laatste twintig jaren er een afloop intrad in de antirevolutionaire wateren. Dr. Kuyper zag die ebbe reeds komen, doch kon haar niet meer verhinderen. De A.R. bleef meer nog dan de C.H. verslaafd aan de coalitie, ook toen zij geen redelijken bestaansgrond meer had. Belangen verdrongen maar al te zeer de eischen des beginsels. En het doet mij leed, maar in die vervloeiing onder de heerschappij van enkele beroemde Haagsche figuren, heeft de Heer Duymaer van Twist niet steeds gestaan naast hen, die den eisch des beginsels volgen wilden. Het gevolg daarvan was, dat hij een groot man werd in het Kuyperhuis en met zijn wapenbroeder Ds. v. Grieken in de actie langs de lijn van den geringsten weerstand mede optrok. Ik heb het steeds betreurd, dat op deze wijze de belangen van de beginselen in zijn streven op den achtergrond werden gedrongen en dat hij, als het er op aankwam, slaafs volgde wat de Haagsche Heeren wezen. Inderdaad, de Heer Duymaer van Twist kan, zooals Dr. Colijn schreef, geprezen om zijn trouw. Er is echter trouw en trouw. Ook Nathan de profeet was trouw. Zou hij in deze democratie ook geridderd zijn? Dat mag betwijfeld. Doch Duymaer van Twist is trouw geweest. Zelfs zijn er onder den druk dier trouw oogenblikken gekomen, waarin Duymaer van Twist te staan kwam aan de zijde van hen, die de belangen des Vaderlands niet waarlijk dienden. Ik denk hierbij aan den strijd om het Belgisch tractaat, toen zelfs de Heer Duymaer van Twist, die inderdaad liefde voor het Vaderland koestert, door zijn, naar mijn oordeel, slaafsche trouw mee trachtte te werken aan de vervreemding van Nederlands erfdeel.
De waarheid gebiedt de dwaling niet te verbloemen. En zij mag niet beletten den buitengewonen ijver van „onzen Generaal" te erkennen en te waardeeren. Hij is een man van groote verdiensten. De B. V. L. is zijn schepping, geboren in de dagen, toen de revolutie dreigde. Toch mag niet uit het oog verloren, dat 1918 het volksleven er nog anders uitzag dan thans. Mij schijnt het niet onmogelijk, dat deze Landstorm een rietstaf blijken kon, die de hand doorboren kan, die er op steunt.
De ontwikkeling ook der A.R. heeft echter den Heer Duymaer van Twist op menig pad geleid, dat niet voerde naar de behartiging van de belangen der Hervormd Gereformeerde beweging en waarop wij hem dan ook niet konden volgen. Onze wegen scheiden zich. Doch dit belet niet onze hulde te voegen bij de grootsche hulde hem gebracht. Slechts één ding stelde mij te leur, dat namelijk de leiding der A.R. Partij geen anderen biograaf heeft kunnen ontdekken dan een beambte van het Kuyperhuis. En dit niet om den man als zoodanig, over wien ik hier geen oordeel vel, maar omdat, naar het mij voorkomt, in het algemeen een ondergeschikte ambtenaar niet aangewezen kan zijn als biograaph te fungeeren van zijn superieur. Dit was nu een taak geweest voor het bestuur van den Geref. Bond.
Doch hoe dit ook zij, het doet mij leed en ik wil het hier niet verhelen, dat de Heer Duymaer van Twist door niet te volharden bij de ware beginselen van het antirevolutionaire volk onder de Hervormde Gereformeerden, groote schade heeft toegebracht aan de A.R. Partij, die hij meende te dienen met zijne trouw. Indien hij in haar had pal gestaan voor de beginselen, zijne vrijheid had gehandhaafd tegenover de verlokking van hen, die de kracht der Partij niet aanlegden op het algemeene volkswelzijn, dat alleen door gehoorzaamheid aan de beginselen kan worden gediend, dan zou hare positie eehe andere zijn dan thans het geval is.
Het is dan ook merkwaardig te zien, hoe hij reageert op de verbrokkeling van het volk. Twee bewegingen zijn er, waartegen zijn toorn als die van Achilles soms ontbrandt. Aan de rechterzijde doemde uit de verwarring en verbijstering, die beginselverzaking meebracht, de S.G.P. op en aan de andere zijde verscheen de duizendkoppige hydra, die N.S.B. heet. Zooals de trouw hare grenzen heeft in de waarheid, zóo ook de toorn. W i e nadenkt, verstaat, dat er ook op sociaal en politiek gebied geene verschijnselen zijn, die niet in de werkelijkheid wortelen. Zij zijn er door de ontrouw aan de beginselen, die naar den Woorde Gods zijn en kunnen dan ook alleen bestreden worden door gehoorzaamheid aan datzelfde Woord. Wij hopen, dat de oogen van ons Hervormd gereformeerde volk daarvoor zullen opengaan en dat het daaraan zal vasthouden onder afzien van wat des menschen is en onder opzien tot Hem, die Zijne eer aan geen ander geven zal.
Wij verblijden ons, dat de Heer Duymaer van Twist onder zooveel eerbetoon de zeventig heeft bereikt. God geve hem met Zijne Gade nog menig jaar. BovenaI~geve hem de Heere het licht Zijne aanschijns te zien in den avond des levens, opdat hij zich spiegele aan het voorbeeld van Mozes, die ,,nu groot geworden zijnde door het geloof geweigerd heeft een zoon van Pharao's dochter genaamd te worden, verkiezende liever met het volk van God kwalijk behandeld te worden, dan voor een tijd de genieting der wereld te hebben, achtende de versmaadheid van Christus meerderen rijkdom te zijn dan de schatten in Egypte, want hij zag op de vergelding des loons." Dat loon toch is blijvend ook als de wereld met hare begeerlijkheden voorbijgaat.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen