Teekenen der tijden

Hereeniging!
Dit woord is zeker niet zonder suggestieve kracht. Het wekt een complex van gedachten op. Het kan een boekwerk vullen met vele deelen. Romantisch is zijn klank, het beeld ons voor den geest tooverend van geheelde liefde, herstelling van gebroken trouw. Wij denken bij het uitspreken of neerschrijven van dit woord aan handen, die ineengelegd, personen, die teeder omstrengeld, harten die samengesmeed worden. Een rustpunt na feilen strijd, vriendschap na haat, gemeenschap na verwijdering.
Twee rivieren, die eindelijk samenvloeien in onnaspeurlijke en innerlijke vermenging, twee paar oogen, die in elkander glanzen, twee planten, die samengroeien. Jakob hervindt Jozef, den doodgewaande. En wat gescheiden was, werd vaak eindelijk pas hereenigd in het graf, waar beider stoffe zich ondereen vermengde.

Dit alles, ik noemde feitelijk slechts weinig vergeleken met wat gememoreerd had kunnen worden, is meer of minder poëtisch van aard. Het is gekleurd met warme tinten. Het kon onderwerp vormen zelfs voor een lied of epos. En met dit laatste woord komen wij al wat dichter tot de werkelijkheid. En de werkelijkheid heeft steeds iets ruws, iets scherp belijnds. De droom toch draagt een wazig karakter en de schoone zuster van den droom, dat is de phantasie, heeft ook slechts flauwe grenzen. Doch de realiteit is hoekig en kent en gedoogt geen verdoezelingen of doezeligheden.

Chambres de réunion!
Kamers van „hereeniging". Zóó luidde de hoofsche naam der wonderlijke rechtbanken, welke Lodewijk de Veertiende eens instelde. Deze banken werden zandbanken voor Holland ook. Lodewijk n.l. ging met deze banken nauwkeurig onderzoeken welke steden of stukken land hem „rechtmatig" toekwamen. Oude erflatingen werden van onder het stof der eeuwen opgedoken en alle landen werden door den koning afgeraken of hij niet iets ontwaarde wat hem ontfutseld was geworden. Zoo breidde deze Louis zijn „vleugelen" al meer over steden en landen uit, met de bewering: het is eerlijk mijn land! Vandaar de bezetting der Zuidelijke Nederlanden, de inval in Holland, de bombardeering van Genua, de vreeselijke verwoesting van de Duitsche Pfalz, waar geen boerenhoeve, kip, vruchtboom werd gespaard. Toen Frankrijk het Rijnland als strafmaatregel tegen Duitschland bezette, schreef ten onzent wijlen Prof. De Louter een zeer fel hoofdartikel in het „Utr. Dagblad", dat in scherpe bewoordingen deze bezetting vergeleek met den vroegeren inval van Lodewijk. Een afstraffing (requisitoir) tegen de Fransche natie.
Een gevaarlijke kamer, die van de „hereeniging". Maar de sluwe en begeerige Louis had meer pijlen in den koker zijner hebzucht. Hij stelde ook de beruchte „Chambre ardente", d.i. de „vuurkamer", de rechtbank, die zonder aanzien des persoons de arme Hugenoten te vuur en te zwaard moest uitroeien. Vreeselijk leed bracht deze over onze toenmalige geloofsgenooten. En de lage Bossuet, de gevierde prediker, werkte hard om de kinderen aan protestantsche ouders te ontstelen en door de Jezuieten te doen opvoeden.
Het is te begrijpen, dat Louis dit alles deed. Want hij was immers „le roi soleil", zonne-koning. In zijn lichtende zonnewagen hoog gezeten, bekransd en bewierookt van alle zijden, joeg hij voort als een nieuwere Phaëton, dreigend en met vuur en gloed werkend, terwijl hij straks zou neerstorten, want zijn régime berustte alleen op onrecht en goddeloosheid. „De staat ben ik." Dat was Lodewijk's leus. Absolute vorst, bij de gratie Gods. Niemand was Louis verantwoording schuldig. Lodewijk zei: ik alleen ben in Europa: de man!
Het uurwerk des tijds staat niet stil. En het vuurwerk des tijds vlamt telkens opnieuw op. De „kamers van hereeniging" en de „vuurkamer" keeren weder, al is het ook in andere vormen. Ook het absolute verloochent zich heden niet. Na het individualisme komt de binding weder te voorschijn en Hitier spreekt: ik alleen ben de staat, de man in Europa. Le dictateur soleil! De zonne-dictator. Al wat om dezent wentelt is planeet, dwaalster, dat geen waarde heeft. De bleeke maan moet glans van deze zon ontvangen.
En die zwakke, bleeke maan was in dit geval Oostenrijk. Oostenrijk, de schim en schaduw van wat het vroeger was, de zieke van Europa bij uitnemendheid, de wees, over dewelke zich niemand meer ontfermde. Oostenrijk was een fragment of segment geworden en alleen de hoofdstad Weenen kon in het buitenland nog eenigen weerklank vinden. Maar Weenen deed iedereen dadelijk denken aan het bekende werkwoord uit diezelfde letters samengesteld, al ontbrak dan ook de hoofdletter daarbij.

Berlijn werd de ,,vuurkamer", „de kamer van hereeniging", voor Oostenrijk. Men bemint heden de euphemismen. Japan voert geen oorlog, doch houdt alleen maar een strafexpeditie tegen Chineesch bandietisme. Duitschland bewerkt geen omwenteling of zet geen rooftocht op touw, maar bewerkstelligt slechts eene „hereeniging". En bij eene dusdanige hereeniging denkt men natuurlijk niet aan stroomen bloed, doch aan stroomen tranen en desnoods stroomen bier en wijn.
Eindelijk hebben Berlijn en Weenen elkaar weer na lange scheiding, „gevonden . Het was toen de Duitsche troepen en vliegtuigen de Oostenrijksche grens passeerden en het verbroederings- en verzusteringsfeest neemt een aanvang. De annexatie van Oostenrijk is een verblijdend feit. Zij is nog veel sterker dan wat Frederik de Groote zich vermat te ondernemen: hij. bijgenaamd de ..stokebrand van Europa", stal heele landen van de naaste buren en stak zijn leelijke neus overal tusschen. Maar nu. tn koelen bloede wordt door Duitschland in vollen „vredestijd" Oostenrijk bezet. Op de manier van Lodewijk straks beschreven: dit land komt mij toe.
Men kan natuurlijk wel redeneeren: Oostenrijk bestaat voor het allergrootste deel uit Duitschers, doch het is iets van verstrekkende consequentie, een gevaarlijk politiek en nationaal precedent, wat thans onder de oogen van den Volkenbond, der wereld en vooral van Europa geschiedt. Het is dan toch mogelijk en werkelijk, dat in het hart van het beschaafdste werelddeel een land wordt bezet door de buren.
De Duitsche adelaar schoot neer op het weerlooze lam, dat graasde aan de boorden van de blauwe Donau. En dat volgens de betoogtrant: in Oostenrijk wonen zooveel millioenen volksgenooten. Deze zijn grootendeels nationaal-socialisten. De Oostenrijksche regeering sluit hier ideologie buiten de deur. Wij zullen dezen onzen lijdenden broeders te hulp komen. En Duitschland gaat zijn „gemartelde" zonen en dochteren een handje helpen en hapt Oostenrijk op eens op, met huid en haar, de Tsjechen en Joden er maar bij, waarvan het getal vooral in Weenen niet gering is!
Vóór dezen grooten hap was er natuurlijk al lang de honger. Reeds als werkman woonde Hitier eertijds te Weenen. Het is als een roman te zien hoe na vele jaren des Führer's droom gerealiseerd is: Berlijn en Weenen hereenigd! Wat onmogelijk scheen is gebeurd. Het oogenblik van toehappen (en gappen en grappen) brak aan. Italië had -Duitschland noodig in verband met de Middellandsche zee hegemonie tegen Engeland (en Frankrijk). Duitschland kon Italië niet missen tegen Rusland (en Frankrijk).
Aldus werden Duitschland en Italië hereenigd, gelijk vroeger bij de Tripple alliantie zij samengingen. Nu sloeg Hitier zijn slag. Het ijzer was heet tot smeden. De Duitsche magneet trekt alle Duitschers tot zich. Zooals ik laatst opmerkte dat de Berlijnsche leus klinkt: Duitschers van alle landen, vereenigt u. Nog nader gedefinieerd: Nationaal-Socialisten van alle landen, vereenigt u! Dat is een sterke eenheid, zooals er ergens elders alleen in Rusland bestaat. Alle Duitsche bestanddeelen in de wereld worden bewogen en getrokken door en naar dezen magneet.
Het magnetisch veld van Midden-Europa geeft nu eigenaardige vormen te zien. Het lijkt soms — deze onbloedige annexatie — een Wiener Operette, en onbloedig staat de wereld daartegenover. Heel de menschheid woont de opvoering dezer operette met belangstelling bij, hoort de muziek, aanschouwt de (volks-)dansen, hoort het jubelen, is getuige van veel wonderlijks en ongelooflijks en gaat slapen.
Maar de Nationaal-Socialisten slapen niet. En de Joden en aristocraten in Oostenrijk doen geen oog dicht. Oostenrijk wordt een tweede Duitschland voor hen. De Nationaal-Socialistische wals rolt voort, evenals men vroeger sprak van de Russische wals. En Duitschland zegt tot Oostenrijk het bekende woord: En wilt ge niet mijn broeder zijn, 'k sla u den schedel kort en klein.

Versailles sterft dezer dagen te Weenen. De wraak der overwinnaars is haar doel geheel voorbijgestreefd. Het diametraal tegenovergestelde werd slechts bereikt. De veer, met alle kracht vooral door Engeland en Frankrijk neergedrukt, sprong terug en den grooten mogendheden, die zegevierden in den oorlog, recht in het gezicht. De zonne-dictator heerscht in Europa's middelpunt, Dolfuss' gedenkteeken werd verbrijzeld, de Roomschen vooral zien met beving Hitier naderen. Ottó von Habsburg's kans vervloog in damp. Het Europeesche farizaeïsme staat beschaamd. We zien een nieuwe Duitsche ontknooping van het vredesdrama van Versailles onder onze oogen plaatsgrijpen. Weenen, waar voor enkele jaren nog maar geleden de kanonnen der socialisten zich richtten tegen die der regeringstroepen, wordt gezuiverd van de Marxisten, doch zal ook moeten ervaren, dat Hitler's hand zwaar drukt. Weenen, dat zoo rijk aan smartelijke ervaring is in den strijd ook met de Turken, moet opnieuw bemerken, dat het onder de zon een gevaarlijke plek inneemt.

De volken zien als geheel verlamd toe. Niemand kan helpen. Het Pangermanisme, d.w.z. momenteel het Pannationaal-socialisme, zegeviert. Het Socialisme èn Liberalisme hielpen dit gevaarlijke „Pan" op den regeeringszetel. De Socialisten riepen tot voor enkele jaren ook in Holland: wij kennen geen vaderland en het „volksliedje" zingen we nooit meer. De reactie moest komen. Het Panmarxisme gordde zich aan de wereld te veroveren, doch vond straks het Pannationaal-socialisme op zijn pad. En ook de heer Couwenhove-Kalergi pakte zijn koffer in Oostenrijk bij Hitler's nadering en de man van Paneuropa verdween uit Oostenrijk.
Ons woord „gast" is afgeleid van het latijnsche hostis (vijand). Zóó zal, althans gedeeltelijk, ook de Duitsche gast in Oostenrijk wel worden. Een gast is een last!

Waar zal de bruine stroom halt houden. De „Kamer van hereeniging" werkt door. De „vuurkamer" wordt niet gedoofd. Ook in Tsjecho- Slowakije wonen zeer veel Duitschers. Reeds cirkelden dezer dagen enkele „verdwaalde" Duitsche vliegtuigen boven dit angstige land. Heden gij, morgen ik! Was dit luchtverschijnsel een ongunstig voorteeken?
Waar stuit de bruine rivier? De Rijn is Duitsch. de Donau ook al. Straks zegt Berlijn: alle Germaansche volken zijn onze broeders. Berlijn verklaart dien volken op eens zijn liefde na de noodige avances. Oostenrijk is verkracht en veracht.

En Engeland? Wellicht wist het er al alles van. Voor echte politici zijn er weinig verrassingen (meer verasschingen). Want de gewiektste politicus ziet zeer ver vooruit, houdt rekening met alle mogelijkheden.
Ten slotte: wie bekommert zich om het lot van Oostenrijk? De Donau rolt even kalm als te voren haar schoone wateren voort. En het Wiener Madel danst met een Duitschen officier. De wereld heeft groot aanpassingsvermogen. Elastisch is Europa, want het is rijk aan ervaring. Wij hebben, gezien de Heilige Schrift, geleerd zich over niets te verbazen. De wereld ligt in het booze, al hult zij zich in het waas van het goede. De macht is alles, het recht is niets. Alleen de kaart moet een beetje veranderen van grenslijn en kleur, wat meer bruin in Midden-Europa. Een nieuwe atlas voor de school. Meer handel en verkoop.

Inlijving, verovering van Oostenrijk.
Réunion. Hereeniging. Reorganisatie! Wat is dat nu? Ja, niemand weet het, dus de niet-ondergeteekende ook niet. Maar de klank zet het naast reünie. Ik ga niet kibbelen over reorganisatie, tenminste voorloopig niet. Maar dat mooie woord beteekent toch: de organen moeten veranderd worden. Andere organen! Inwendig en uitwendig moeten de ziele- en lichaamsorganen omgezet worden. Dat alles, opdat zij zuiver functioneeren. De leden moeten gesteld worden tot wapenen der gerechtigheid.

Hereeniging! Hergroepeering.
Amerika zoekt dezer dagen precies uit welke eilanden of eilandjes van ouds aan Amerika behoord hebben om deze in beslag te nemen ter verdediging, tot operatiebasis. Al dat zeestof wordt verzameld voor Amerika. Engeland heeft, in 'n enkel geval, moeten protesteeren: blijf er af, dat is van mij.
Turkije hereenigde zich thans met Griekenland, voormalige antipoden.
Amerika hereenigt alle staten en staatjes. Pan-Amerika ontwaakt.
Hergroepeering in Frankrijk, breede basis geëischt.
Al deze hereenigingen, omdat zij toch weer partieel blijven, loopen uit op oorlog. Oostenrijk werd gewischt uit de rij der natiën, het wordt in de rij der volken niet gemist. Maar Oostenrijk en Frankrijk bewijzen het dezer dagen: alwat onbestuurbaar is, is onbestaanbaar.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen